Περιβαλλοντικές οργανώσεις ζητούν εδώ και χρόνια την απαγόρευση της μηχανότρατας, λέγοντας ότι το αποδοτικότερο αλιευτικό εργαλείο είναι ταυτόχρονα το λιγότερο επιλεκτικό και πιο καταστροφικό για τα οικοσυστήματα. Τα αποτελέσματα μιας νέας μελέτης που θα συζητηθεί, επιχειρούν να θέσουν υπό αμφισβήτηση αυτές τις ανησυχίες, τουλάχιστον για κάποια είδη ψαριών.
Οι μηχανότρατες χρησιμοποιούν μεγάλα δίχτυα που συνδέονται με δύο μεταλλικές πλάκες στο αλιευτικό και τα οποία σέρνονται στον πυθμένα της θάλασσας από δύο συρματόσχοινα, αιχμαλωτίζοντας ό,τι βρεθεί μπροστά τους. Οι παράπλευρες απώλειες είναι μεγάλες - η Greenpeace συγκρίνει τις μηχανότρατες με τεράστιες μπουλντόζες που «σαρώνουν» δάση - όμως η νέα έκθεση δείχνει ότι κάποιοι μικρότεροι, μαλακότεροι οργανισμοί επιβιώνουν και, ελλείψει θηρευτών, ενισχύονται.
Οι ερευνητές από το ολλανδικό πανεπιστήμιο του Βαγκενίνγκεν επικεντρώθηκαν σε κάποιους μικρούς τύπους πλατύψαρου, όπως η χωματίδα και η γλώσσα, για να δουν πώς αντιδρούν στις μηχανότρατες. «Βρήκαμε ότι οι έμμεσες επιπτώσεις της αλίευσης με τράτες βυθού - δηλαδή η επιλεκτική απομάκρυνση ορισμένων τύπων θαλάσσιας ζωή - κατά κάποιο τρόπο καθιστά το σύστημα πιο παραγωγικό σε ό,τι αφορά την τροφή των ψαριών που βάζουν στο στόχαστρο οι αλιείς», λέει ο Τομπίας φαν Κούτεν, ένας από τους συντάκτες της έκθεσης.
Στόχος των ερευνητών ήταν, με τη χρήση μοντέλων, να μελετήσουν τις επιπτώσεις της αλιείας με μηχανότρατες σε συγκεκριμένα, δυνητικά ανθεκτικότερα είδη ψαριών, αλλά και στις πηγές τροφής τους. Βρήκαν ότι σε κάποιες περιπτώσεις, «η διαθέσιμη τροφή αυξάνεται, ευνοώντας την ανάπτυξη ή ακόμη και τις αποδόσεις των ειδών ψαριών που γίνονται στόχος».
«Ίσως υπάρχει μια θετική σχέση ανάμεσα στις μηχανότρατες και τη βιομάζα ψαριών, αλλά μόνο σε πολύ περιορισμένες εντάσεις αλίευσης», διευκρινίζουν οι ερευνητές προσθέτοντας ότι τυχόν ευεργετικά οφέλη σχετίζονται με πολλούς παράγοντες, όπως την απόσταση από τις ακτές, το βάθος ή την ίδια τη μορφή του οικοσυστήματος.
Ο φαν Κούτεν παραδέχεται ότι η αλιεία με τράτες βυθού έχει αρνητικές επιπτώσεις για το περιβάλλον. Όπως λέει όμως, τα μειονεκτήματά της θα πρέπει να εξεταστούν μαζί με τα πιθανά οφέλη. Εκτιμά ότι η έκθεση μπορεί να συμβάλει στη σύνθεση μιας πληρέστερης εικόνας των οικοσυστημάτων, η οποία θα ήταν χρήσιμη σε όσους λαμβάνουν αποφάσεις για τη διαχείριση των ιχθυοαποθεμάτων.
