Η πέμπτη έκθεση παλαιών χαρτών της σειράς «Χαρτογραφία και Ιστορία», που βασίζεται στη συλλογή του Αρχείου του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ) και έχει θέμα: «Μακεδονία – Χαρτογραφία και Ιστορία 15ος – 18ος αιώνας», εγκαινιάζεται στο Μέγαρο Εϋνάρδου, την Τρίτη 28 Μαΐου, στις 8 το βράδυ.
Το Αρχείο Χαρτογραφίας του Ελληνικού Χώρου του ΜΙΕΤ ιδρύθηκε το 2002, με τη δωρεά της αξιόλογης συλλογής παλαιών χαρτών του ζεύγους Βίκτωρος και Νιόβης Μελά. Από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, το Αρχείο έχει οργανώσει 9 εκθέσεις με παλαιούς χάρτες, που προκάλεσαν το μεγάλο ενδιαφέρον του κοινού και τις οποίες επισκέφθηκαν - με ειδικές ξεναγήσεις - σπουδαστές των Ανώτατων Σχολών και μαθητές. Κατά το διάστημα αυτό, έγιναν και άλλες εκδηλώσεις σχετικές με τη χαρτογραφία.
Η συγκεκριμένη έκθεση, με γενική επιμέλεια του Βίκτωρος Θ. Μελά και επιστημονική επιμέλεια της Λεονόρας Ναβάρι, οργανώνεται σε στενή συνεργασία με την Αγιορειτική Χαρτοθήκη, τη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, το Sylvia Ioannou Foundation και τους Αλέξανδρο Γαρύφαλλο, Σάββα Δεμερτζή, Βασίλη Καφταντζή, Μαργαρίτα Σαμούρκα και Κώστα Σταμάτη, που συμμετέχουν στην έκθεση με αξιόλογα και σπάνια εκθέματα.
Με την έκθεση παλαιών χαρτών της Μακεδονίας, το ΜΙΕΤ επιδιώκει – όπως και στις προηγούμενες εκθέσεις του, αυτές της Κρήτης, της Πελοποννήσου, του Ιονίου πελάγους και του Αιγαίου – να αναδείξει τους χάρτες της εποχής εκείνης ως σημαντικά τεκμήρια για την ιστορία της περιοχής, που συμπληρώνουν τις άλλες ιστορικές πηγές που διαθέτουμε, αλλά ακόμα και ως τεκμήρια των συνειδήσεων της κοινωνίας, στην οποία ανήκαν οι χαρτογράφοι που τους δημιούργησαν.
Γιάκομπ φον Ζάντραρτ, άποψη της Θεσσαλονίκης, Νυρεμβέργη 1687. Συλλογή Κώστα Σταμάτη
Ωστόσο, το σκεπτικό της νέας έκθεσης διαφέρει κάπως από τις προηγούμενες, λόγω των ιστορικών, πολιτικών και πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων της Μακεδονίας, σε σχέση, κυρίως, με τη νότια και νησιωτική Ελλάδα (Πελοπόννησος, Κρήτη, Ιόνιο, Αιγαίο), όπου η Βενετοκρατία, αλλά και η γενικότερη παρουσία Δυτικών εμπόρων, ναυτικών και περιηγητών άφησαν ανεξίτηλα σημάδια, που καταγράφονται και στους χάρτες. Έτσι, παρά την εκτεταμένη ακτογραμμή της, η θάλασσα και οι θαλάσσιοι δρόμοι στην περιοχή δεν προσήλκυσαν ιδιαίτερα το ενδιαφέρον των χαρτογράφων, τουλάχιστον κατά τους πρώτους αιώνες.
Πρέπει, επίσης, να σημειώσουμε ότι το ενδιαφέρον της Δύσης για την ελληνική αρχαιότητα, που μας έδωσε την πλούσια παραγωγή ιστορικών ή αρχαιογνωστικών χαρτών του ελληνικού χώρου, άργησε να εκδηλωθεί για τη Μακεδονία. Τέλος, άλλη μια ιδιομορφία της Μακεδονίας είναι τα ασαφή και μεταβαλλόμενα όριά της ανά τους αιώνες, στοιχείο που αποτυπώνεται καθαρά στα εκθέματα της έκθεσης.
Τον κατάλογο της έκθεσης συμπληρώνουν τα εισαγωγικά κείμενα των Α. Γαρύφαλλου, Β. Κ. Γούναρη, Σ. Δεμερτζή, Ελισάβετ Α. Ζαχαριάδου, Φ. Π. Κοτζαγεώργη και Β. Θ. Μελά.
Πληροφορίες
Μέγαρο Εϋνάρδου, Αγίου Κωνσταντίνου 20 και Μενάνδρου – Αθήνα, τηλ.: 210 5221103, 210 5223101, 210 3224267. Διάρκεια έκθεσης: 28 Μαΐου 2013 – 12 Ιανουαρίου 2014. Ώρες λειτουργίας: Τρίτη – Παρασκευή: 10.00 – 14.00, Τετάρτη, Παρασκευή; 18.00 – 20.00, Σάββατο: 12.00 – 14.00.
