Όλοι γνωρίζουν ότι οι θαλάσσιοι πάγοι της Αρκτικής λιώνουν. Με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Δεν λιώνουν μόνο με την εναλλαγή των εποχών, αλλά συρρικνώνονται χρόνο με το χρόνο, με κάποιες εκτιμήσεις να μιλούν για μια Αρκτική χωρίς θαλάσσιο πάγο το αργότερο έως το 2080. Αίσθηση όμως προκαλούν δύο φωτογραφίες που έδωσε στη δημοσιότητα η NASA και στις οποίες αποτυπώνεται το πώς άλλαξε η εικόνα της περιοχής την τελευταία τριακονταετία.

Η πρώτη φωτογραφία απεικονίζει την Αρκτική μεταξύ 1ης Νοεμβρίου 1979 και 31ης Ιανουαρίου 1980 και η δεύτερη μεταξύ των ίδιων μηνών του 2011-2012. Τραβήχτηκαν με αισθητήρες μικροκυμάτων από το δορυφόρο της NASA Nimbus - 7 και με το σύστημα αισθητήρων SSMIS του Προγράμματος Αμυντικών Μετεωρολογικών Δορυφόρων. Σε έντονο λευκό απεικονίζεται ο πάγος που έχει συσσωρευτεί με τα χρόνια - και ο οποίος επιβιώνει της εναλλαγής των εποχών- ενώ ο εποχιακός πάγος που καλύπτει τη θάλασσα αποτυπώνεται σε γαλάζιο προς λευκό χρώμα.

Όπως αποκαλύπτουν τα αποτελέσματα της μελέτης που συνοδεύονται από τις δύο φωτογραφίες και τα οποία δημοσιεύονται στο τελευταίο τεύχος του Journal of Climate, το παλαιότερο - και άρα παχύτερο- στρώμα θαλάσσιου πάγου εξαφανίζεται με ταχύτερους ρυθμούς απ' ό,τι το πιο φρέσκο -και λεπτότερο- στρώμα, στα όρια του καλύμματος πάγου της Αρκτικής. Αυτό, σύμφωνα με το συντάκτη της έκθεσης Τζόι Κομίσο της NASA, δείχνει ότι οι πάγοι του Αρκτικού Ωκεανού είναι ακόμη πιο ευάλωτοι απ' όσο πίστευαν οι επιστήμονες σε περαιτέρω υποχώρηση.

Στη μελέτη τους, ο Κομίσο και οι συνάδελφοί του επικεντρώθηκαν στο θαλάσσιο πάγο που άντεξε για τουλάχιστον δύο καλοκαίρια, προκειμένου να δουν πόσο υποχωρεί κάθε χειμώνα. Τα αποτελέσματά τους κατέδειξαν ότι αυτός - ο πολυετής- πάγος υποχωρεί με ρυθμό της τάξεως του 15,1% κάθε δεκαετία. Ακόμη πιο ανησυχητικά ωστόσο είναι τα συμπεράσματα που προέκυψαν από τη μελέτη της περιοχής που καλύπτει ο πάγος αυτός, όπως περιοχές του Αρκτικού Ωκεανού, οι οποίες καλύπτονται εξ ολοκλήρου από τέτοιου είδους πάγο: είδαν ότι οι περιοχές αυτές συρρικνώνονται ακόμη πιο γρήγορα, με ρυθμό που αγγίζει το 17,2% ανά δεκαετία!

«Το μέσο πάχος του θαλάσσιου πάγου της Αρκτικής μειώνεται γιατί χάνεται με ταχείς ρυθμούς ο πολυετής πάγος», λέει ο Κομίσο. «Την ίδια ώρα, η επιφανειακή θερμοκρασία στην Αρκτική αυξάνεται, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα να μικραίνει η εποχή σχηματισμού των πάγων». Όπως εξηγεί ο ερευνητής της NASA, για να αντιστραφεί αυτή η τάση, θα πρέπει η ψυχρή περίοδος να διαρκέσει τόσο, ώστε να επιτρέψει στο στρώμα πολυετούς πάγου να ενισχυθεί αρκετά.

Ο θαλάσσιος πάγος συρρικνώθηκε σε ποσοστό - ρεκόρ το χειμώνα του 2008, καθώς υποχώρησε στο 55% της μέσης έκτασής του από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, όταν άρχισε η επίσημη καταγραφή τέτοιων δεδομένων. Τα τρία επόμενα χρόνια σημειώθηκε μικρή ανάκαμψη, για να ακολουθήσει φέτος νέα ανησυχητική συρρίκνωση.