Η απειλή για τους πάγους της Ανταρκτικής προέρχεται... από κάτω. Ερευνητές είδαν ότι σχεδόν οι μισές κρηπίδες πάγου που μελέτησαν με τη βοήθεια δορυφόρου, λιώνουν κυρίως λόγω της επαφής τους με τον ωκεανό που θερμαίνεται. Τα ευρήματά τους θα μπορούσαν να βοηθήσουν στις προβλέψεις για το λιώσιμο των πάγων και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
Παρότι οι επιστήμονες γνώριζαν ήδη ότι οι πάγοι συρρικνώνονται, δεν ήταν βέβαιοι για το κατά πόσο αυτό οφείλεται περισσότερο στη θάλασσα ή στους επιφανειακούς ανέμους. Σύμφωνα με τη νέα έκθεση που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature, ο υπ' αριθμόν ένα ένοχος είναι ο ωκεανός και όχι η ατμόσφαιρα, παρότι και εκείνη θερμαίνεται.
«Στις περισσότερες περιοχές της Ανταρκτικής, δεν μπορούμε να αποδώσουμε την αραίωση των παγοκρηπίδων στο λιώσιμο του χιονιού στην επιφάνεια», εξηγεί ο επικεφαλής της ομάδας που εκπόνησε τη μελέτη, στο Βρετανικό Ερευνητικό Κέντρο Ανταρκτικής. «Θα πρέπει λοιπόν να οφείλεται στα θερμά ωκεάνια ρεύματα που το λιώνουν από κάτω», συμπεραίνει ο Χάμις Πρίτσαρντ συγκρίνοντας το φαινόμενο με ένα ποτό που σταδιακά «καταπίνει» το παγάκι.
Η ομάδα των ερευνητών χρησιμοποίησε 4,5 εκατομμύρια μετρήσεις από ειδικό όργανο που βρισκόταν στο δορυφόρο ICESat της NASA μεταξύ 2003 και 2008 και το οποίο μετρά με ακρίβεια το πάχος των περισσοτέρων επιπλεόντων πάγων της περιοχής. Με αυτές τις μετρήσεις και άλλα δεδομένα, είδαν ότι 20 από τις 54 κρηπίδες πάγου που βρίσκονται ανοιχτά της Ανταρκτικής, στο Νότιο Ωκεανό, λιώνουν και αραιώνουν από κάτω. Στην πλειονότητά τους, οι παγοκρηπίδες αυτές είναι στη δυτική Ανταρκτική, όπου τα τελευταία χρόνια οι θερμοκρασίες των ανέμων και του ωκεανού καταγράφουν σταθερά ανοδική πορεία.
Αν και δεν είναι απολύτως γνωστοί οι παράγοντες που προκαλούν ττην υπερθέρμανση των υδάτων της Ανταρκτικής, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι θερμές συνθήκες που επικρατούσαν κάποτε στους τροπικούς οδήγησαν στη δημιουργία ισχυρών ανέμων στο νότιο τμήμα της ηπείρου, οι οποίοι με τη σειρά τους τροφοδοτούν τα ωκεάνια ρεύματα που φέρνουν στην επιφάνεια το ζεστό νερό.
Σε κάθε περίπτωση, οι ερευνητές εμφανίζονται προβληματισμένοι από αυτήν την τάση: οι κρηπίδες πάγου επιβραδύνουν την απώλεια των παγετώνων της Ανταρκτικής. Έτσι, καθώς αυτές λιώνουν, συμπαρασύρουν και τους παγετώνες, κάτι που όπως σημειώνει ο Πρίτσαρντ «συμβάλλει στην άνοδο της στάθμης των υδάτων».
