Κεχριμπάρι ηλικίας 100 εκατομμυρίων ετών που βρέθηκε στη βόρεια Ισπανία έκρυβε μέσα του την αρχαιότερη ένδειξη επικονιασμού από έντομα. Σύμφωνα με τους ερευνητές που έκαναν την ανακάλυψη, το κεχριμπάρι περιείχε δείγματα μικρών εντόμων καλυμμένα με κόκκους γύρης. Ο ρόλος που διαδραματίζουν τα έντομα στη γονιμοποίηση των φυτών αποτέλεσε ένα από τα πιο κρίσιμα βήματα στην εξέλιξη της ζωής στη Γη.
Ειδικότερα, τα ευρήματα περιείχαν θυσανόπτερα - ή θρίπες- από την Κρητιδική περίοδο, οι οποίοι φαίνεται ότι χρησιμοποιούσαν τη γύρη για να θρέψουν τα μικρά τους. Οι θρίπες είναι μικροσκοπικά, λεπτά φτερωτά έντομα που γενικά θεωρούνται παράσιτα γιατί τρώνε φυτικούς ιστούς. Για ορισμένα είδη ανθοφόρων φυτών ωστόσο, κάποια θυσανόπτερα αποτελούν καλούς επικονιαστές. Σήμερα, τα περισσότερα ανθοφόρα φυτά, ανάμεσά τους και πολλές καλλιέργειες τροφίμων, δεν αναπαράγονται χωρίς τη μεταφορά γύρης από έντομα.
Το κεχριμπάρι, το περιεχόμενο του οποίου περιγράφεται λεπτομερώς στην αμερικανική επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences, βρέθηκε σε μια λεκάνη, στη Χώρα των Βάσκων. Περιείχε έξι θηλυκούς θρίπες μεγέθους έως και 2 χιλιοστών, οι οποίοι μελετήθηκαν στις Εγκαταστάσεις Ακτινοβολίας Synchotron, στην Γκρενόμπλ της Γαλλίας. Οι μελέτες αποκάλυψαν δύο νέα είδη θυσανόπτερων, τα οποία ονομάστηκαν Gymnospollisthrips major και Gymnospollisthrips minor.
Οι θρίπες είχαν καμπυλωτές τρίχες που τους βοηθούσαν να συλλέγουν τους κόκκους γύρης, με τους οποίους ήταν καλυμμένα τα σώματά τους. Παρόμοιες τρίχες άλλωστε έχουν και σημερινοί επικονιαστές, όπως οι μέλισσες. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, την Κρητιδική περίοδο, τα ανθοφόρα φυτά θα είχαν μόλις αρχίσει να διαφοροποιούνται, αντικαθιστώντας τελικά τα κωνοφόρα που μέχρι τότε αποτελούσαν τα επικρατέστερα είδη.
«Αυτή είναι η αρχαιότερη άμεση ένδειξη επικονίασης και η μοναδική από την εποχή των δεινοσαύρων», επισημαίνει η ερευνήτρια Κάρμεν Σοριάνο. «Η ταυτόχρονη εξέλιξη των ανθοφόρων φυτών και των εντόμων, χάρη στην επικονίαση, αποτελεί μια μεγάλη εξελικτική ιστορία επιτυχίας».
Η Σοριάνο και οι συνάδελφοί της, από πολλά ερευνητικά ιδρύματα, διερωτήθηκαν ποιο όφελος θα αποκόμιζαν οι θρίπες για τις υπηρεσίες τους. Η απάντηση προς την οποία κλίνουν είναι ότι στους αρχαίους επικονιαστές δινόταν η ευκαιρία να συλλέγουν τροφή για τα μικρά τους. Όπως λέει η ερευνήτρια, «είναι πιθανό οι θρίπες να αποδειχθεί ότι ήταν πράγματι μια από τις πρώτες ομάδες επικονιαστών στη γεωολογική ιστορία, πολύ πριν η εξέλιξη μετατρέψει κάποιους από αυτούς σε επικονιστές των φυτών».
