Πριν από τρία χρόνια, οι ηγέτες των κεντροαριστερών κυβερνήσεων της Ευρώπης συναντήθηκαν στην Ουάσιγκτον μέσα σε πανηγυρικό κλίμα. Και ήταν λογικό. Ο κόσμος ολόκληρος έμοιαζε να ανήκει στη σοσιαλδημοκρατία.
Στον Λευκό Οίκο διοικούσε ένας Δημοκρατικός, ο Μπιλ Κλίντον, οι γάλλοι σοσιαλιστές ήλεγχαν τα πάντα εκτός από την προεδρία, οι γερμανοί σοσιαλδημοκράτες βρίσκονταν ξανά στην εξουσία, ύστερα από πολλά χρόνια στη σκιά του Χέλμουτ Κολ, ο "Συνασπισμός της Ελιάς" τα πήγαινε πολύ καλά στην Ιταλία, και στη Βρετανία, ο Μπλερ ήταν κυρίαρχος.
Οπως και να λέγονταν (Τρίτος Δρόμος, Νέο Κέντρο), οι σοσιαλδημοκράτες είχαν καταλάβει τη θέση του οδηγού. Είχαν κερδίσει τόσες προεδρίες και τόσες πρωθυπουργίες, ώστε χρειαζόταν ένας στόλος από λιμουζίνες για να τους μεταφέρει.
Τρία χρόνια αργότερα, σημειώνει ο Αντριου Ρόουνσλι στον "Observer" ένα φορτηγάκι φαίνεται να είναι αρκετό για να μεταφέρει τους εναπομείναντες κεντροαριστερούς ηγέτες. Εκτός από μερικές περιπτώσεις όπου η αντιπολίτευση είναι διχασμένη ή αδύναμη (Καναδάς, Νέα Ζηλανδία, Βρετανία), η Αριστερά χάνει τη μια εκλογική αναμέτρηση μετά την άλλη. Ενας Ρεπουμπλικανός από το Τέξας κατοικεί στον Λευκό Οίκο. Ο Ζακ Σιράκ εξασφάλισε άλλη μια πενταετία στην προεδρία και όλα δείχνουν ότι απαλλάσσεται από τη μισητή «συγκατοίκηση». Ο Σρέντερ κινδυνεύει σοβαρά να χάσει την καγκελαρία από ένα Δεξιό Βαυαρό. Ο Τόνι Μπλερ εξακολουθεί βέβαια να αποτελεί την εξαίρεση. Πολλοί λένε όμως ότι επιβιώνει ακριβώς επειδή ανήκει στην άλλη πλευρά.
Ο Μπλερ, κάλεσε το Σαββατοκύριακο τον Μπιλ Κλίντον και μερικά από τα καλύτερα "μυαλά" των Εργατικών σε ένα ξενοδοχείο του Μπάκιγχαμσαϊρ, για να βρουν τι φταίει. Οι εξηγήσεις που δίνονται μέχρι στιγμής δεν ακούγονται πολύ πειστικές. Σύμφωνα με τον βρετανό πρωθυπουργό, «η Δεξιά χάνει σε επιχειρήματα, αλλά κερδίζει τις εκλογές».
Συνήθως, βέβαια, χάνεις τις εκλογές όταν έχεις χάσει και τα επιχειρήματα. Το δεξί χέρι του Μπλερ, ο Πίτερ Μάντελσον, θεωρεί ότι δεν υπάρχει άλλη λύση από τον Τρίτο Δρόμο. Λάθος: υπάρχουν τουλάχιστον άλλες δύο εναλλακτικές λύσεις, η Παλιά Αριστερά και η Παλιά Δεξιά, στις οποίες θα μπορούσε να προστεθεί και η Νέα Δεξιά. Την ίδια ώρα, η άκρα Δεξιά "κλέβει" ψήφους από τα εργατικά προπύργια της Αριστεράς, εκμεταλλευόμενη τα θέματα της εγκληματικότητας και της μετανάστευσης.
Δεν αρκεί πια να παρουσιάσεις μια καλή οικονομία για να κερδίσεις τις εκλογές. Η Αριστερά εγκατέλειψε την εχθρότητά της προς την οικονομία της αγοράς, προκειμένου να αποδείξει στους κεντρώους ψηφοφόρους ότι η σοσιαλδημοκρατία προωθεί την ατομική φιλοδοξία. Και ανακάλυψε έκπληκτη ότι ένα άλλο κομμάτι των παραδοσιακών της ψηφοφόρων προσελκύεται από τους αντικαπιταλιστές λαϊκιστές της πράσινης Αριστεράς και της εθνικιστικής Δεξιάς.
Να καταρρέουν λοιπόν οι σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις, ακριβώς επειδή είναι μετριοπαθείς; Να αποτυγχάνει η Αριστερά επειδή δεν είναι αρκετά αριστερή;
Ο Αντονι Γκίντενς πάλι, ο θεωρητικός του Τρίτου Δρόμου, υποστηρίζει ότι οι κεντροαριστερές κυβερνήσεις ανατρέπονται επειδή δεν μπόρεσαν να εκσυγχρονιστούν αρκετά. Αυτή είναι και η κλασική ανάλυση του στρατοπέδου του Μπλερ. Αν οι υπόλοιποι σοσιαδημοκράτες έμοιαζαν περισσότερο με τους Νέους Εργατικούς, θα βρίσκονταν ακόμη στην εξουσία. Και εδώ όμως θα μπορούσε να προβάλει κανείς πολλές ενστάσεις.
Δεν υπάρχει μία και μοναδική εξήγηση για το ότι η Κεντροαριστερά πέρασε σε τρία μόλις χρόνια από το ζενίθ στο ναδίρ. Δεν υπάρχει πιο δύσκολο πρόβλημα, από το πρόβλημα που δεν έχει προφανή λύση.
