Το ανατρεπτικό, προκλητικό και - πολλές φορές- σκανδαλιστικό έργο του Χέλμουτ Νιούτον, του φωτογράφου - καλλιτέχνη που επαναπροσδιόρισε τη φωτογραφία μόδας, παρουσιάζεται στην πρώτη του αναδρομική έκθεση στην Ελλάδα, στη Στέγη Γραμμάτων και τεχνών, από την Τρίτη 13 Νοεμβρίου.
Σκληρή κριτική στο αντικείμενο που υπηρετούσε
Αλλάζοντας το φωτογραφικό τοπίο τη μόδας, έτσι όπως αυτό είχε διαμορφωθεί έως τη δεκαετία του ΄60, ο Χέλμουτ Νιούτον (1920 - 2004) κατέρριψε όλους τους περιορισμούς της φωτογραφίας, προσδίδοντάς της με τους πειραματισμούς του μία υψηλή αισθητική και καλλιτεχνική διάσταση.
Με τα έργα του άσκησε οξεία κριτική στη διαφήμιση, την εμπορευματοποίηση, την εκμετάλλευση του γυναικείου γυμνού, τον υπέρμετρο καταναλωτισμό και τον εκμαυλισμό του καταναλωτικού κοινού και προκάλεσε σοκ, καθώς εξέφραζε τον αισθησιασμό, το χιούμορ και τη βία που εισέπραττε από τη συμπεριφορά των ανθρώπων του κόσμου της μόδας, της πολυτέλειας, του χρήματος και της εξουσίας.
«Αυτό που κάνω φωτογραφίζοντας πρόσωπα, είναι να σαγηνεύω και να διασκεδάζω. Ορισμένοι φωτογράφοι κάνουν τέχνη. Εγώ δεν ανήκω σε αυτούς… Εγώ είμαι απλώς ένας μισθωμένος εκτελεστής. Λατρεύω τη χυδαιότητα. Με έλκει αφάνταστα η κακογουστιά, που τη θεωρώ πιο διεγερτική από το καλό γούστο, το οποίο, στην πραγματικότητα, δεν αποτελεί παρά τυποποίηση του βλέμματος», έλεγε χαρακτηριστικά ο Χέλμουτ Νιούτον, ο οποίος έχασε τη ζωή του σε τροχαίο δυστύχημα, που προκλήθηκε από καρδιακή προσβολή που υπέστη στις 23 Ιανουαρίου 2004. Η τέφρα του τοποθετήθηκε δίπλα σε αυτήν της Μαρλέν Ντίτριχ, στο Βερολίνο.
Κάτι παραπάνω από φωτογράφος μόδας
Ο Χέλμουτ Νιούτον θεωρήθηκε από πολλούς κάτι παραπάνω από φωτογράφος μόδας. Το οικογενειακό του μοντέλο και ο τρόπος ζωής του επηρέασαν με υπόγειο τρόπο την τεχνική και τη θεματογραφία του. Στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες του, οι γυναίκες καταφέρνουν ακόμα και μέσα από τη γύμνια τους να εκπέμψουν απίστευτη δυναμικότητα. «Στο λεξιλόγιό μου η λέξη "τέχνη" είναι μια πρόστυχη, βρώμικη λέξη» έχει δηλώσει. Στην τέχνη του, ο Νιούτον καταργεί την πραγματικότητα και εξυψώνει τον πόθο, χρησιμοποιεί το στοιχείο της βίας, του σαδομαζοχισμού. Πίσω από κάθε του λήψη υποβόσκει και μία μικρή ιστορία, συνήθως αμφιλεγόμενη, βίαιη, σεξουαλικά φορτισμένη.
Ποιότητα και συνεισφορά στην φωτογραφική τέχνη
Ο ερχομός του κινήματος του υπερρεαλισμού θα προσφέρει σε κάποιους το πάτημα να αποδεχτούν την εκκεντρικότητά του Νιούτον. Είναι αλήθεια ότι ο ίδιος έπασχε από αχρωματοψία. Το γεγονός αυτό τον ώθησε στην προτίμηση έντονων χρωματικών αντιθέσεων και στην εκτύπωση ζωηρών χρωμάτων στις μεταγενέστερες έγχρωμες φωτογραφίες του. Παρά τον χαρακτηρισμό του καλλιτεχνικού έργου του Χέλμουτ Νιούτον ως πορνογραφικό από κάποιους κριτικούς, η ποιότητα και η συνεισφορά του στην φωτογραφική τέχνη θεωρούνται πραγματικότητα.
Έργο τολμηρών και μεγάλων διαστάσεων
Στην έκθεση παρουσιάζονται 196 δημιουργίες του, στις οποίες περιλαμβάνονται έγχρωμες και ασπρόμαυρες φωτογραφίες από όλες τις μεγάλες θεματικές ενότητες που συνθέτουν το έργο του, πορτραίτα ανθρώπων της μόδας και του θεάματος και οι 21 - μεγέθους 2 μέτρων- εντυπωσιακές φωτογραφίες με τα περίφημα γυναικεία γυμνά, για τις οποίες εμπνεύστηκε από τις φωτογραφίες των αστυνομικών ταυτοτήτων των τρομοκρατών, που έδρασαν τη δεκαετία του '70 στη Γερμανία, έτσι όπως τις μεγέθυναν και τις διοχέτευαν στα ΜΜΕ οι δικαστικές αρχές.
Παράλληλες δράσεις
Στο πλαίσιο της έκθεσης, θα πραγματοποιούνται ξεναγήσεις και διαδραστικά εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, από τις 10 το πρωί έως τις 12 το μεσημέρι.
Πληροφορίες
Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών - Εκθεσιακός Χώρος «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης», λεωφόρος Συγγρού 107 - 109, Αθήνα, τηλ.: 210 9005800. Διάρκεια έκθεσης: 13 Νοεμβρίου 2012 - 3 Μαρτίου 2013. Ωράριο λειτουργίας: καθημερινά: 12:00 - 21:00. Τιμές εισιτηρίου: 8, 4 (μειωμένο) ευρώ.
