Παρέμβαση στην εκκρεμή διαφορά μεταξύ Γερμανίας και Ιταλίας ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, σχετικά με το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων, και πιο συγκεκριμένα για τις αξιώσεις του Διστόμου, θα κάνει η χώρα μας, με απόφαση που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός κατά τη σημερινή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου.
Σημειώνεται ότι η σχετική προθεσμία για τη δυνατότητα παρέμβασης έληγε στις 14 Ιανουαρίου.
Αναφερόμενος στη σοβαρότητα και σημασία του θέματος, καθώς και στον ιδιαίτερο συμβολισμό του, ο Πρωθυπουργός τόνισε κατά την ομιλία του στο υπουργικό συμβούλιο πως για την απόφαση της ελληνικής πλευράς έπρεπε να εξεταστούν προφανείς ηθικοί, νομικοί και πολιτικοί λόγους, αλλά και σημαντικά ζητήματα ύψιστης εθνικής σημασίας και τα συνολικά συμφέροντα της χώρας, ιδιαίτερα σε μία κρίσιμη περίοδο για την πατρίδα μας.
Έτσι, με βάση την ενδελεχή εξέταση και προετοιμασία του υπουργείου Εξωτερικών, σε στενή συνεργασία με το υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ο Πρωθυπουργός πήρε την απόφαση η Ελλάδα να παρέμβει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για τη συγκεκριμένη υπόθεση.
«Είναι προφανές», τόνισε, «ότι όλες οι ενέργειές μας έχουν μοναδικό γνώμονα την εξυπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος» και πρόσθεσε: «Με τις οφειλόμενες πράξεις και ενέργειές μας επιτελούμε χρέος αυτονόητο, να τιμήσουμε εμπράκτως τη μνήμη όσων θυσιάστηκαν για την πατρίδα».
Στο σημείο αυτό, ο κ. Παπανδρέου διευκρίνισε πως η προετοιμασία για την παρέμβαση της χώρας μας στην συγκεκριμένη υπόθεση έγινε με τη συμβολή και συνεργασία άξιων Ελλήνων διεθνολόγων και ξένων εμπειρογνωμόνων με απτή εμπειρία του Δικαστηρίου της Χάγης.
O Πρωθυπουργός τόνισε κατά την ομιλία του στο υπουργικό συμβούλιο πως για την απόφαση της ελληνικής πλευράς έπρεπε να εξεταστούν προφανείς ηθικοί, νομικοί και πολιτικοί λόγους, αλλά και σημαντικά ζητήματα ύψιστης εθνικής σημασίας και τα συνολικά συμφέροντα της χώρας, ιδιαίτερα σε μία κρίσιμη περίοδο για την πατρίδα μας.
Καταλήγοντας, ο Πρωθυπουργός εξέφρασε την πεποίθηση ότι με την εν λόγω απόφαση «υπηρετούμε πιστά τα συμφέροντα της χώρας μας αλλά και τιμούμε τη μνήμη όσων θυσιάστηκαν για την πατρίδα».
Ο δικαστικός αγώνας των κατοίκων του μαρτυρικού Διστόμου Βοιωτίας, οι οποίοι διεκδικούν από το γερμανικό κράτος αποζημιώσεις, ύψους περίπου 60 εκατ. ευρώ, για τις σφαγές συγγενών τους από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής κατά την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ξεκίνησε το 1995 από τον (αείμνηστο, πλέον) νομικό και πρώην ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ Ιωάννη Σταμούλη. Με την αγωγή που κατέθεσε, οι συγγενείς των θυμάτων του Διστόμου απαίτησαν από το γερμανικό δημόσιο την υλική και ηθική ικανοποίησή τους για τα εγκλήματα-θηριωδίες που διέπραξαν οι στρατιώτες του Γ΄ Ράιχ.
Η κίνηση αυτή του Έλληνα νομικού θεωρείται «παγκόσμια πρώτη», καθώς, όπως εξήγησε σε δηλώσεις της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κόρη του Ι. Σταμούλη, Κέλλυ, που πήρε τη δικαστική "σκυτάλη" μετά το θάνατο του πατέρα της, «για πρώτη φορά απαιτήθηκαν αποζημιώσεις ατομικά από συγγενείς θυμάτων κατά αλλοδαπού δημοσίου (δηλαδή από άτομα και όχι από κράτος). Στη συνέχεια:
*Το 1997 εκδίδεται η υπ΄ αριθ 137/97 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λιβαδειάς η οποία δικαιώνει τους Διστομίτες και επιδικάζει αποζημίωση για ψυχική οδύνη
*Το 2000 το Γερμανικό δημόσιο ασκεί αναίρεση ενώπιον του Αρείου Πάγου κατά της αποφάσεως αυτής, υποστηρίζοντας ότι η Γερμανία απολαμβάνει του προνομίου της ετεροδικίας-δηλαδή ότι δεν είναι δυνατόν να δικάζεται σε ξένη χώρα για τα εγκλήματα που διέπραξε στο παρελθόν. Θεωρεί δηλαδή η Γερμανία ότι πρέπει να δικαστεί ενώπιον των γερμανικών δικαστηρίων και όχι ενώπιον των δικαστηρίων άλλης χώρας.
*Εκδίδεται υπ΄ αριθ 11/2000 απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου η οποία απορρίπτει την αίτηση αναιρέσεως του γερμανικού δημοσίου και έτσι η Γερμανία από εκείνη τη στιγμή οφείλει πλέον να καταβάλει στους Διστομίτες τα ποσά που έχει επιδικάσει το Πολυμελές Πρωτοδικείο Λιβαδειάς το 1997 (περίπου 60 εκατομ. ευρώ με τους τόκους έως σήμερα).
*Η Γερμανία αρνείται να καταβάλει τα ποσά που δια της ως άνω δικαστικής αποφάσεως οφείλει και έτσι ο Ιωάννης Σταμούλης προχωράει σε αναγκαστική εκτέλεση κατά των περιουσιακών στοιχείων του γερμανικού δημοσίου στην Ελλάδα.
*Το γερμανικό δημόσιο ασκεί αμέσως ανακοπή (το 2002) και ισχυρίζεται ότι για να γίνει αναγκαστική εκτέλεση κατά των περιουσιακών του στοιχείων στην Ελλάδα απαιτείται η προηγούμενη άδεια του Υπουργού Δικαιοσύνης βάσει της διατάξεως 923 Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Σημειωτέον ότι παρόμοια διάταξη δεν υπάρχει σε καμία άλλη χώρα του κόσμου.
*Η ανακοπή του γερμανικού δημοσίου γίνεται δεκτή από το ελληνικό δικαστήριο και ως εκ τούτου οι Διστομίτες δεν μπορούν να εισπράξουν τα χρήματά τους.
*Το 2004 ο Ιωάννης Σταμούλης, συνειδητοποιώντας το αδιέξοδο, επικαλέστηκε τον Κανονισμό 44/2001 του Ευρωπαικού Συμβουλίου δυνάμει του οποίου η ελληνική αμετάκλητη απόφαση του δικαστήρίου της Λιβαδειάς μπορεί να κηρυχτεί εκτελεστή σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.
*Επιλέγει την Ιταλία προκειμένου να κινήσει αυτήν τη διαδικασία και πράγματι το Νοέμβριο του 2008 (μετά από 4χρονο αγώνα και στην Ιταλία) κηρύσσεται εκτελεστή η απόφαση της Λιβαδειάς στην ευρωπαϊκή αυτή χώρα.
*Η Γερμανία, κατόπιν αυτού, προσφεύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης θέτοντας το ερώτημα κατά πόσο η Ιταλία έπραξε νόμιμα αναγνωρίζοντας (με την κήρυξη ως εκτελεστής την ελληνικής απόφασης) στους κατοίκους του Διστόμου το δικαίωμα να αποζημιωθούν από τα περιουσιακά στοιχεία της Γερμανίας στην Ιταλία. Εκτίμηση νομικών είναι ότι η Γερμανία προσέφυγε στη Χάγη προκειμένου να αποτρέψει το ενδεχόμενο και άλλες χώρες να ζητήσουν αποζημιώσεις (με ατομική προσφυγή, όπως οι Διστομίτες) για τα εγκλήματα του Γ΄ Ράιχ.
