Μετά από εκτεταμμένη μελέτη δακτυλίων δέντρων, Ελβετοί επιστήμονες πιστεύουν πως οι απότομες αλλαγές στο κλίμα της Ευρώπης ενδέχεται να συνδέονται με ιστορικά γεγονότα, ακόμη και με την άνοδο και την πτώση πολιτισμών.
Στην πρώτη μελέτη του είδους, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι περίοδοι κατά τις οποίες ο καιρός ήταν σε γενικές γραμμές ζεστός και υγρός συνέπεσαν με την άνθηση και την ευημερία πολιτισμών, ενώ αντίθετα, σε περιόδους πολιτικής αναταραχής - π.χ. κατά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ή τον Τριαντακονταετή Πόλεμο- οι καιρικές συνθήκες χαρακτηρίζονταν από αστάθεια.
«Εξετάζοντας 2.500 χρόνια [δεδομένων], βρίσκει κανείς παραδείγματα που καταδεικνύουν ότι η κλιματική αλλαγή επηρέασε την ανθρώπινη ιστορία», λέει ο Ουλφ Μπούντγκεν του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Ερευνών Δασών, Χιονιού και Τοπιογραφίας, ο οποίος συμμετείχε στη μελέτη.
Χρησιμοποιώντας 9.000 ξύλινα αντικείμενα, οι ερευνητές ουσιαστικά «αναπαρέστησαν» τις καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού τα τελευταία 2.500 χρόνια. Τα αποτελέσματά τους βασίζονται στις μετρήσεις δακτυλίων από δείγματα απολιθωμένων αλλά και ζωντανών δέντρων από τη Γαλλία, την Ιταλία, την Αυστρία και τη Γερμανία.
Είδαν ότι σε περιόδους καλοκαιρίας, όταν τα δέντρα είχαν άφθονο νερό και θρεπτικά συστατικά, σχημάτιζαν παχύτερους δακτυλίους. Αντιθέτως, όταν οι καιρικές συνθήκες ήταν λιγότερο ευνοϊκές, σχηματίζονταν πιο λεπτοί και πυκνοί δακτύλιοι. «Η αυξημένη κλιματική μεταβλητότητα την περίοδο 250-600 μ.Χ. συνέπεσε με την πτώση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την αναταραχή της περιόδου των μεταναστεύσεων των λαών», γράφουν μεταξύ άλλων οι ερευνητές στην ιστοσελίδα της επιθεώρησης Science. «Η ξηρασία κατά τον 3ο αιώνα ταυτίζεται με μια περίοδο σοβαρής κρίσης στη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, που χαρακτηρίστηκε από βαρβαρικές εισβολές, πολιτική αναταραχή και οικονομική παράλυση σε αρκετές επαρχίες της Γαλατίας».
Ο καθηγητής Μπούντγκεν λέει ότι τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε κλιματικά μοντέλα στο μέλλον, αλλά και να λειτουργήσουν ως προειδοποίηση για το πώς οι μεταβολές των καιρικών συνθηκών μπορούν να επηρεάσουν τις κοινωνίες. «Τα αποτελέσματά μας θα μας βοηθήσουν να γίνουμε πιο προσεκτικοί, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σύγχρονος πολιτισμός μας δεν είναι άτρωτος απέναντι στην κλιματική αλλαγή».
