Ακούγεται σαν... παρατεταμένο hangover: μια αρκούδα χρειάζεται τρεις εβδομάδες για να συνέλθει πλήρως από τη χειμερία νάρκη και να επανέλθει στους ρυθμούς της!
Όπως αποκαλύπτουν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Αλάσκα, αυτό συμβαίνει γιατί έχει μάθει να επιβραδύνει το μεταβολισμό της κατά 75% όσο κοιμάται. Αυτό επιτρέπει στις αρκούδες να διατηρούν αποθέματα ενέργειας για έξι μήνες -όσο διαρκεί δηλαδή η χειμερία νάρκη- και να ξυπνούν σχεδόν στην ίδια φυσική κατάσταση με πριν. Για τον ίδιο λόγο ωστόσο, μόλις ξυπνήσουν και για περίπου 20 ημέρες είναι κακοδιάθετες και περιφέρονται βαριεστημένα.
Όπως παραδέχθηκαν σε συνέδριο στη Ουάσινγκτον, η ικανότητα των ζώων αυτών να επιβραδύνουν τόσο το μεταβολισμό τους, τους εξέπληξε καθώς η θερμοκρασία του σώματός τους πέφτει ελάχιστα όσο κοιμούνται.
Συγκεκριμένα, αν και ο μεταβολισμός των περισσότερων ζώων επιβραδύνεται κατά περίπου 50% για κάθε μείωση της θερμοκρασίας τους κατά 10 βαθμούς Κελσίου, η θερμοκρασία του σώματος των συγκεκριμένων αρκούδων ήταν μειωμένη κατά μόλις 5-6 βαθμούς ενώ ο μεταβολισμός τους ήταν αναλογικά πολύ χαμηλότερος απ' όσο περίμεναν οι ερευνητές. Έκπληξη τους προκάλεσε επίσης η διαπίστωση ότι, όταν οι αρκούδες ξυπνούν από τη χειμερία νάρκη την άνοιξη, ο μεταβολισμός τους δεν επιστρέφει άμεσα στα φυσιολογικά επίπεδα.
Επιπλέον, «οι αρκούδες κατά τη χειμερία νάρκη παίρνουν συνήθως μια βαθιά ανάσα και όταν εκπνέουν, η καρδιά τους σταματά και δεν ξαναχτυπά καθόλου για 10, 15, 20 δευτερόλεπτα», λέει ο Μπράιαν Μπαρνς από το Ινστιτούτο Αρκτικής Βιολογίας της Αλάσκα, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης. «Αυτές κράτησαν την αναπνοή τους για περίπου ένα λεπτό και η καρδιά τους άρχισε να ξαναχτυπά μόνο όταν εισέπνευσαν και πάλι. Δεν ξέραμε ότι κάτι τέτοιο είναι δυνατό, ιδιαίτερα στα μεγάλα ζώα».
Οι επιστήμονες μελέτησαν τις συνήθειες δύο μαύρων αρκούδων που ζούσαν αρχικά σε συνθήκες αιχμαλωσίας επειδή κινούνταν πολύ κοντά σε κατοικημένες περιοχές. Για να τις μελετήσουν, τις μετέφεραν στην Αλάσκα και τις έβαλαν σε ειδικά δωμάτια διαμορφωμένα σαν «φωλιές», εξοπλισμένες με κάμερες και αισθητήρες.
Θα μπορούσαν τα μυστικά που αποκάλυψαν να ωφελήσουν και τον άνθρωπο, σώζοντας ίσως χιλιάδες ζωές; «Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να κατανοήσουμε το μηχανισμό, με τον οποίο μειώνουν τη μεταβολική ζήτηση», λέει ο καθηγητής Μπαρνς. «Όταν κανείς παθαίνει έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο ή τραυματίζεται σοβαρά, η ικανότητα της καρδιάς του να διοχετεύσει οξυγόνο στον εγκέφαλο υποχωρεί».
«Εάν μπορούσαμε να κάνουμε κάτι για να περιορίσουμε τη ζήτηση τόσο ώστε να εξισωθεί με την προσφορά - όπως στη χειμερία νάρκη- αυτό θα έβαζε τον άνθρωπο σε μια "προστατευόμενη κατάσταση" μέχρι να του παρασχεθεί ιατρική φροντίδα. Αυτή είναι η πιο συναρπαστική δυνητική εφαρμογή που μπορώ να σκεφτώ».
