Ανακοίνωση για τις ανασκαφές του 2010 στη Μακεδονία και τη Θράκη θα γίνει το Σάββατο 12 Μαρτίου 2011 στις 17.00 στην Αίθουσα Τελετών του παλαιού κτιρίου της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., στο πλαίσιο των εργασιών του Αρχαιολογικού Συνέδριου.

Η Βασιλική Α΄ των Φιλίππων ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής με εγκάρσιο κλίτος. Έχει ιδρυθεί ακριβώς βόρεια της λεγόμενης Εγνατίας Οδού σ’ ένα στενό και επίμηκες πλάτωμα.

Βασική ιδιαιτερότητα του μνημείου συνιστά η παρουσία ενός δεύτερου, στενού στυλοβάτη στο βόρειο κλίτος, ο οποίος τρέχει παράλληλα και σε επαφή με τον στυλοβάτη της κύριας κιονοστοιχίας. Η κατασκευή αυτή, που επαναλαμβανόταν και στο νότιο κλίτος, έχει ερμηνευθεί ως βατήρας για το διάφραγμα μεταξύ των κλιτών.

Ανάλογες αρχιτεκτονικές μορφές έχουν επισημανθεί και σε άλλες τρίκλιτες βασιλικές των Βαλκανίων (Βασιλική Γ΄ Φιλίππων, Επισκοπική Βασιλική Στόβων, Βασιλική Νέας Πέλλας), για τις οποίες έχουν προταθεί ανάλογες ερμηνείες.

Ωστόσο, προσεκτική εξέταση των αρχιτεκτονικών μελών που αποδίδονται στο δεύτερο στυλοβάτη της Βασιλικής Α΄, υποδεικνύει ότι η καθ’ ύψος ανάπτυξη μνημείου θα πρέπει να διέφερε αισθητά σε σχέση με την αποκατάσταση που προτάθηκε στο παρελθόν. Όπως προκύπτει και από άλλα αρχαιολογικά δεδομένα, οι πεσσίσκοι του διαφράγματος έφεραν επάλληλα στηρίγματα, τα οποία γεφυρώνονταν με το βόρειο τοίχο και υποστήριζαν κάποιο ξύλινο μεσοπάτωμα ανάμεσα στο ισόγειο και στα υπερώα.

Επισημαίνεται ότι η προσθήκη τέτοιων ενδιάμεσων επιπέδων σε εκκλησίες με υποχρεωτικούς περιορισμούς στο πλάτος ή σε ήδη υφιστάμενους τρίκλιτους ναούς θα έδινε μια κατ' οικονομία λύση στο πρόβλημα της έλλειψης χώρου και επιπλέον θα προσέφερε πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες στο διαχωρισμό του εκκλησιάσματος. Μάλιστα, φαίνεται ότι η κατασκευή μεσοπατωμάτων αποτέλεσε μια ευρύτερα διαδεδομένη πρακτική, καθώς είναι πολύ πιθανό ότι ανάλογες λύσεις είχαν εφαρμοστεί και σε θολωτά κτίρια.

Πληροφορίες

Αίθουσα Τελετών του παλαιού κτιρίου της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη

Σάββατο 12 Μαρτίου 2011 στις 17.00