Ξεχάστε την αποψίλωση. Από τον Αμαζόνιο ως την Ινδονησία, τα δάση πυκνώνουν, βοηθώντας πολλές χώρες να αντισταθμίσουν τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν σε νέα έκθεσή τους με το χαρακτηριστικό τίτλο «Η Μεγάλη Αντιστροφή» ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι και το Πανεπιστήμιο Ροκφέλερ της Νέας Υόρκης.
Οι επιστήμονες κατέγραψαν την τάση αυτή στα δάση των 45 από τις 68 χώρες που μελέτησαν και τα οποία αντιπροσωπεύουν το 72% των δασικών εκτάσεων παγκοσμίως. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, η οποία ήταν αφιερωμένη στα δάση, κάλεσαν όσους εμπλέκονται στις προσπάθειες υπολογισμού της αξίας των δασών (στο πλαίσιο των προσπαθειών ανάσχεσης της υπερθέρμανσης) να λάβουν περισσότερο υπόψη τους το μέγεθος των δένδρων παρά την περιοχή που αυτά καλύπτουν.
Όπως αναφέρουν στην έκθεσή τους, τα νέα δεδομένα που καταδεικνύουν ότι τα δάση πυκνώνουν και αποτελούνται από ολοένα και μεγαλύτερα δέντρα, θα μπορούσαν να διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο στο σχεδιασμό μιας στρατηγικής για τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. «Η μεγαλύτερη πυκνότητα σημαίνει ότι τα δάση παγκοσμίως κατακρατούν περισσότερο άνθρακα», λένε μεταξύ άλλων για τη μελέτη τους, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύονται στη γνωστή δικτυακή επιθεώρηση PloS One.
Βελτίωση σε Ευρώπη, ΗΠΑ
Οι επιστήμονες εστίασαν τις έρευνές τους στην περίοδο 1990-2010, κατά την οποία σε πολλές χώρες, π.χ. στη Φινλανδία, οι δασικές εκτάσεις συρρικνώθηκαν. Την ίδια ώρα ωστόσο, τα δάση αυτά πύκνωσαν, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να εκμηδενιστούν οι απώλειες άνθρακα. Σε άλλες χώρες, όπως στη Βραζιλία ή σε περιοχές της Αφρικής, η αύξηση της πυκνότητας περιόρισε τις συνέπειες τις αποψίλωσης εξαιτίας της υλοτομίας και άλλων ανθρώπινων δραστηριοτήτων.
Όπως επισημαίνουν, για πολλές από τις χώρες που μελέτησαν αυτή είναι μια νέα τάση, όμως στη δυτική Ευρώπη, η πυκνότητα των δασών έχει διπλασιαστεί από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, κυρίως χάρη στις σύγχρονες μεθόδους εντατικής διαχείρισής τους. Σε άλλες χώρες, όπως στην Κίνα, η βελτίωση αποδίδεται στη φύτευση δασών, τα προηγούμενα χρόνια.
«Η αντιστροφή σημειώθηκε πολύ νωρίς στην Ευρώπη, λίγο αργότερα στη Βόρειο Αμερική και τώρα εξαπλώνεται σε ορισμένες περιοχές της Ασίας, οπότε βλέπουμε θετικά σημάδια», συνοψίζει ο Ααπο Ραουτιάινεν, ένας εκ των ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι. «Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι διαχείρισης των δασών και, εκτός από το μέγεθος της περιοχής, η πυκνότητα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα».
Ανησυχίες
Χωρίς να απορρίπτουν τα συμπεράσματα της μελέτης, περιβαλλοντικές οργανώσεις εξέφρασαν τις αμφιβολίες τους. Είναι πιθανό, λένε, αυτή η αυξητική τάση να οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην επέκταση των μονοκαλλιεργιών. Στην Κίνα, για παράδειγμα, πιστεύεται ότι οι περισσότερες νέες δασικές εκτάσεις αποτελούνται από ένα είδος, τον ευκάλυπτο.
Το ίδιο, κατά την Greenpeace, συμβαίνει και στην περίπτωση της Ινδονησίας όπου «φυτεύουν κυρίως δέντρα που προορίζονται για κόψιμο και αυτό είναι οικολογικά πολύ διαφορετικό από ένα δάσος». Η μόνη λύση, σύμφωνα με την οργάνωση, είναι η διακοπή των εργασιών υλοτόμησης σε φυσικά δάση.
