Πολλοί είναι πεπεισμένοι ότι οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου δεν ήταν μόνο πράξεις τρομοκρατίας, αλλά και μέρος ενός πολιτιστικού πολέμου, μιας σύγκρουσης πολιτισμών.
Τα πολιτιστικά κίνητρα, γράφει ο ολλανδικής καταγωγής βρετανός συγγραφέας Ιαν Μπουρούμα στην «Κοριέρε ντέλα Σέρα», πρόσφεραν στον Μπους απρόσμενους συμμάχους.
Οι αντιδράσεις στην 11η Σεπτεμβρίου και στην υπόθεση Στρος-Καν είναι τελείως διαφορετικού τύπου, με μια εξαίρεση: ακόμη μια φορά, ήλθε στην επιφάνεια μια πολιτιστική σύγκρουση.
Ο,τι κι αν συνέβη ανάμεσα στον πρώην διευθυντή του ΔΝΤ και την καμαριέρα, το γεγονός ότι εκείνος συνελήφθη προκάλεσε σκληρές επικρίσεις στη Γαλλία. Σύμφωνα με μία από αυτές, η σύλληψή του αποκαλύπτει τον αμερικανικό πουριτανισμό. Η σύλληψή του ίσως να ήταν λοιπόν μια πράξη βεντέτας για την προστασία από τη Γαλλία ενός άλλου ανθρώπου που κατηγορείται για βιασμό, του Ρομάν Πολάνσκι. Με άλλα λόγια, η υπόθεση Στρος-Καν εντασσόταν σε μια άλλη πολιτιστική σύγκρουση.
Ενα από τα προβλήματα της πολιτιστικής προσέγγισης είναι ότι χρησιμοποιείται πάντα για να δικαιολογήσει τη συμπεριφορά των ισχυρών απέναντι στους αδυνάτους. Οι Ταλιμπάν είναι αναμφίβολα πεισμένοι ότι η υποταγή των γυναικών αποτελεί μια πολιτιστική επιταγή και μια θρησκευτική υποχρέωση. Οι αυταρχικοί ηγέτες της Ασίας υποστηρίζουν ότι οι χώρες τους είναι πολιτιστικά ακατάλληλες για τη δημοκρατία.
Ακόμη και στην πιο φιλελεύθερη Δύση, ο πολιτισμός επιστρατεύεται συνήθως υπέρ των ισχυρών. Τόσο ο Πολάνσκι όσο και ο Στρος-Καν ενεπλάκησαν σε σεξουαλικές πράξεις με γυναίκες που ήταν σε κατάσταση τελείως διαφορετική από τη δική τους, τόσο από άποψη ηλικίας όσο και κοινωνικής θέσης. Η κατανόηση των «ανθρώπινων αδυναμιών» τους, έτσι, σημαίνει ουσιαστικά δικαιολόγηση της συμπεριφοράς των ισχυρών απέναντι σε γυναίκες χωρίς καμιά δύναμη.
Οι αυστηροί νόμοι που αφορούν τη σεξουαλική συμπεριφορά στις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να αντανακλούν μια πουριτανική κουλτούρα, το πιθανότερο όμως είναι ότι είναι αποτέλεσμα της πολιτιστικής διαφοράς. Σε μια κοινωνία μεταναστών, οι πολίτες ανήκουν σε ένα ευρύ φάσμα παραδόσεων και θρησκευτικών δογμάτων και αντιμετωπίζουν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους το σεξ και τον ρόλο των γυναικών. Οι νόμοι είναι έτσι το μοναδικό εργαλείο για τη ρύθμιση της συμπεριφοράς των πολιτών. Δεν μπορεί να περιμένει βέβαια κανείς από τους νόμους να επιλύουν όλες τις πολιτιστικές συγκρούσεις. Στην καλύτερη περίπτωση, συμβάλλουν στην επίτευξη της ισότητας. Το τέλος των σκλάβων στη Δύση δεν προήλθε από τη μεταμόρφωση του ευρωπαϊκού πολιτισμού, αλλά από την αλλαγή της βρετανικής νομοθεσίας.
Στην Ιαπωνία, η σεξουαλική παρενόχληση των γυναικών παρουσιάζεται πολλές φορές ως στοιχείο της ιαπωνικής κουλτούρας. Και τα θύματα πολλές φορές το πιστεύουν. Ολο και περισσότερες γυναίκες στην Ιαπωνία αρχίζουν όμως να αντιδρούν. Δεν απαρνούνται τις παραδόσεις τους ή την κουλτούρα τους: απλώς συμβουλεύονται ένα δικηγόρο. Στην περίπτωσή τους, το πρόβλημα δεν είναι το σεξ ή η επιχείρηση γοητείας, αλλά η κατάχρηση εξουσίας.
Οι μουσουλμάνες που ζουν σε αυταρχικές κοινωνίες, πάλι, δεν έχουν τη δυνατότητα να προσφύγουν στη δικαιοσύνη. Και οι άνδρες που θέλουν να τις ελέγχουν θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν ως πρόσχημα την κουλτούρα και τις θρησκευτικές παραδόσεις.
Θα ήταν ασφαλώς καλύτερα, οι πολίτες να είναι ίσοι απέναντι στο νόμο. Και οι ισχυροί της Γαλλίας να πάψουν να χρησιμοποιούν τη «λατινική κουλτούρα» ως πρόσχημα για την κακομεταχείριση των κοινωνικά κατωτέρων. Οι λύσεις αυτών των προβλημάτων είναι πολιτικού και νομικού χαρακτήρα. Αυτός είναι και ο λόγος που συνελήφθη ο Ντομινίκ Στρος-Καν.
Πηγή: Corriere della sera, ΑΠΕ-ΜΠΕ
