Η Τάφρος των Μαριανών, στο δυτικό Ειρηνικό, είναι το βαθύτερο σημείο των ωκεανών, μια περιοχή σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη, η οποία όμως προδίδει σιγά-σιγά τα μυστικά της. Το τελευταίο από αυτά; Γιγαντιαίες αμοιβάδες, τις οποίες ανακάλυψαν πρόσφατα επιστήμονες με τη βοήθεια ειδικών καμερών.
Οι ερευνητές κατέγραψαν ξενοφυοφόρα, μονοκύτταρους οργανισμούς που απαντώνται σε μεγάλα βάθη και χαρακτηρίζονται από το ασυνήθιστο μέγεθός τους, αφού ένα και μόνο κύτταρο μπορεί να ξεπεράσει σε διάμετρο τα 10 εκατοστά. Το βάθος όπου εντοπίστηκαν - περίπου στα 10 χιλιόμετρα- είναι το μεγαλύτερο, στο οποίο έχει καταγραφεί ποτέ η ύπαρξη τέτοιων οργανισμών.
«Πρόκειται για συναρπαστικούς γίγαντες, οι οποίοι είναι εξαιρετικά προσαρμοσμένοι στις ακραίες συνθήκες, αλλά ταυτόχρονα πολύ εύθραυστοι και έχουν μελετηθεί ελάχιστα», λέει η ειδική βιολόγος Λίσα Λέβιν, διευθύντρια του Κέντρου Scripps για τη Θαλάσσια Βιοποικιλότητα και Διατήρηση, το οποίο ανακάλυψε τις αμοιβάδες στην Τάφρο των Μαριανών.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα πρόσφατων μελετών, τα ξενοφυοφόρα «εγκλωβίζουν» σωματίδια από το νερό που τα περιβάλλει, με αποτέλεσμα να συσσωρεύουν υψηλά επίπεδα μολύβδου, ουρανίου και υδράργυρου. Συνεπώς, εκτός από προσαρμοσμένα σε συνθήκες απόλυτου σκότους, χαμηλών θερμοκρασιών και υψηλής πίεσης, είναι και πολύ ανθεκτικά σε μεγάλες δόσεις βαρέων μετάλλων.
«Η ταυτοποίηση αυτών των γιγαντιαίων κυττάρων σε ένα από τα βαθύτερα θαλάσσια περιβάλλοντα στον πλανήτη, σημαίνει ότι ένας εντελώς νέος οικότοπος προσφέρεται για εξερεύνηση της βιοποικιλότητάς του και για μελέτες πάνω στην προσαρμογή των ειδών σε ακραία περιβάλλοντα», λέει η Λέβιν.
"Dropcams"
Η συνδρομή της τελευταίας λέξης της τεχνολογίας υπήρξε καθοριστικής σημασίας, προκειμένου οι επιστήμονες αφενός να κατορθώσουν να φθάσουν στον πυθμένα και αφετέρου να καταγράψουν τη συναρπαστική ανακάλυψη.
Σε συνεργασία με τη National Geographic Society, οι ερευνητές του Ινστιτούτου Scripps ανέπτυξαν, κατασκεύασαν και αξιοποίησαν "dropcams", δηλαδή ευέλικτους, αυτόνομους υποβρύχιους μηχανισμούς για εξειδικευμένη χρήση, οι οποίοι έχουν τη μορφή διαφανούς σφαίρας και περιέχουν μία κάμερα υψηλής ευκρίνειας και ειδικό φωτισμό.
«Η κάμερα προσελκύει τα ζώα που ζουν στον πυθμένα με δόλωμα, μια τεχνική την οποία ανέπτυξε ο καθηγητής του Scripps Τζον Άιζακς, τη δεκαετία του 1960», λέει ο μηχανικός του ινστιτούτου Κέβιν Χάρντι. «Οι ερευνητές μας ελπίζουν μια μπορέσουν με τον τρόπο αυτό να αιχμαλωτίζουν και να φέρνουν στο εργαστήριο ζωντανούς οργανισμούς για έρευνες μέσα σε ειδικά ενυδρεία που αναπαράγουν το περιβάλλον της τάφρου».
Οι "dropcams", όπως αποδείχθηκε από την επιτυχία του εγχειρήματος, είναι σε θέση να αντέξουν την τεράστια πίεση του νερού σε βάθος 10 χιλιομέτρων και να καταγράψουν με κάθε λεπτομέρεια σκηνές μοναδικής επιστημονικής αξίας.
