Βρετανοί ερευνητές πιστεύουν πως βρίσκονται πιο κοντά στην κατανόηση των υποθαλάσσιων σεισμών και των τσουνάμι, μετά από την καταγραφή για πρώτη φορά με τη βοήθεια σόναρ, εικόνων της βίαιης καταστροφής υποθαλάσσιων ορέων στον Ειρηνικό Ωκεανό. Οι εικόνες, που κατεγράφησαν πέρυσι κατά τη διάρκεια ερευνητικής αποστολής, δείχνουν με ποιον τρόπο ο φλοιός της Γης μετακινείται προς τα δυτικά κατά τη σύγκρουση της τεκτονικής πλάκας του Ειρηνικού με την Αυστραλοϊνδική.

Όπως λένε, φαίνεται καθαρά πώς η τεκτονική δραστηριότητα παρασύρει ολόκληρα υποθαλάσσια ηφαίστεια, τα οποία τελικά «καταπίνει» η - βάθους σχεδόν 11 χιλιομέτρων- Τάφρος της Τόνγκα, βορείως της Νέας Ζηλανδίας. Στην περιοχή αυτή συχνά σημειώνονται σεισμικές δονήσεις και οι ερευνητές, από τα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Ντάραμ, προσπαθούν να καταλάβουν εάν τα υποθαλάσσια... τεκτονικά τεκταινόμενα αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης τσουνάμι.

Η Τάφρος της Τόνγκα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στον κόσμο -μετά από αυτήν των Μαριανών- και κατά μήκος της υπάρχουν πολλά ηφαίστεια, τα οποία μετακινούνται έως και κατά έξι εκατοστά το χρόνο πριν καταλήξουν στην άβυσσο. Τα μεγέθη αυτά είχαν οδηγήσει τους επιστήμονες σε συμπεράσματα που τώρα καταρρίπτονται χάρη στις νέες εικόνες.

«Όταν βλέπει κανείς το μέγεθος αυτών των χαρακτηριστικών, φαντάζεται ότι μπορούν να προκαλέσουν τεράστιους σεισμούς και αναταραχή - και αυτή ήταν η αρχική μας υπόθεση», λέει ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Τόνι Ουοτς. «Είδαμε όμως ότι τα ηφαίστεια αυτά ήταν ήδη κατεστραμμένα σε μεγάλο βαθμό πριν εισέλθουν στην τάφρο, κάτι που έχει μεγάλη σημασία για το τι συμβαίνει αφότου μπουν στο σύστημα.» Οι ερευνητές προσπαθούν τώρα να ερμηνεύσουν τις πιθανές επιπτώσεις των όσων έγιναν μάρτυρες μέσω των εικόνων τους. «Προστίθενται στην Αυστραλιανή [ή Αυστραλοϊνδική] πλάκα ή παρασύρονται σε κομμάτια βαθιά στο μανδύα της Γης;» διερωτάται ο Ουατς αναφερόμενος στα ηφαίστεια.

Περισσότερα τσουνάμι;

Αξιοποιώντας την τελευταία λέξη της τεχνολογίας σόναρ, σε βάθος έως και 6 χιλιομέτρων, οι επιστήμονες κατόρθωσαν να δημιουργήσουν τις εικόνες από τον Ειρηνικό Ωκεανό. Μία από αυτές δείχνει ηφαίστειο ύψους αρκετών χιλιομέτρων, που βρίσκεται στο χείλος της τάφρου καθώς αρχίζει να καταρρέει. «Κάθε φορά που ένα καταρρέει, στην ουρά περιμένει ένα άλλο, το οποίο θα είναι το επόμενο που θα καταρρεύσει», λέει ο καθηγητής επιχειρώντας να εξηγήσει πόσο γρήγορα γίνονται όλα.

Η μελέτη έχει μεγάλη βαρύτητα, ιδιαίτερα για όσους κατοικούν σε περιοχές που κινδυνεύουν από τσουνάμι. Το τεράστιο κύμα που κάλυψε μεγάλες εκτάσεις της Ιαπωνίας, τον περασμένο Μάρτιο, ήταν αποτέλεσμα υποθαλάσσιου σεισμού. Όσο καλύτερα κατανοήσουν οι επιστήμονες το μηχανισμό πίσω από αυτές τις δονήσεις, τόσο πιθανότερο είναι να επινοήσουν ένα αποτελεσματικό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης που θα σώσει πολλές ανθρώπινες ζωές.