Κακά τα μαντάτα για τους καπνιστές, η ζωή των οποίων γίνεται ολοένα πιο αντίξοη μετά την απαγόρευση του καπνίσματος στους εσωτερικούς χώρους, την αύξηση του φόρου στον καπνό και την κοινωνική κατακραυγή που δυναμώνει εναντίον τους.

Οι «κακουχίες» αυτές έχουν ως αποτέλεσμα οι καπνιστές να αλλάζουν συνήθειες –χωρίς όμως να αποφασίζουν να κόψουν «μαχαίρι» τη βλαβερή συνήθεια του καπνίσματος. ΑντΆ αυτού, ολοένα περισσότεροι εισχωρούν στην ομάδα των «περιστασιακών» και «μυστικών» καπνιστών, οι οποίοι καταφεύγουν στον καπνό μάλλον για ψυχολογικούς και συναισθηματικούς λόγους παρά εξαιτίας του εθισμού τους στη νικοτίνη.

Στις ΗΠΑ, πάντως, το ποσοστό των ενήλικων καπνιστών έχει υποχωρήσει στο 20% τα τελευταία χρόνια, ενώ το ένα τέταρτο αυτών δεν καπνίζει καθημερινά. Σύμφωνα με κρατική έρευνα, οι μισοί από τους Αμερικανούς καπνιστές είτε δεν καπνίζει καθημερινά είτε καπνίζει λιγότερα από έξι τσιγάρα ημερησίως.

«Η νέα γενιά καπνιστών που μεγάλωσε σε συνθήκες όπου δεν επιτρέπονταν το κάπνισμα (σπίτι, σχολείο, χώρος εργασίας), είναι πιο πιθανό να μην αποκτήσει ισχυρή εξάρτηση από τον καπνό», υποστηρίζουν οι ερευνητές.

Για τους περισσότερους καπνιστές, η επιθυμία να καπνίσουν είναι ένας συνδυασμός οργανικού εθισμού, συμπεριφοριστικής εξάρτησης και ψυχολογικών παραμέτρων, σύμφωνα με τον Ντάνιελ Σίντμαν, διευθυντή του τμήματος απεξάρτησης από το κάπνισμα στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Κατά τον δρα. Σίντμαν, πολλές φορές είναι δυσκολότερο να κόψει κανείς το «περιστασιακό» κάπνισμα απΆ ό,τι το «φανατικό».

Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα ισχυρότερα κίνητρα για έναν καπνιστή είναι τα παρακάτω:

Κάπνισμα κοινωνικότητας

Η αποχή από το κάπνισμα δημιουργεί το αίσθημα της «περιθωριοποίησης» στα άτομα, εάν σκεφτεί κανείς πόσοι εύκολα αναπτύσσονται δεσμοί μεταξύ των συναδέλφων στο γραφείο που βγαίνουν να καπνίσουν ή πόσο εύκολα πιάνουν κουβέντα όσοι βγαίνουν έξω από ένα εστιατόριο, για παράδειγμα.

Μυστικό κάπνισμα

Πολλοί είναι οι «εξαρτημένοι» που κρύβουν τον εθισμό τους από τον καπνό –είτε από τα παιδιά τους, τον/την σύζυγό τους, τους γονείς τους κ.α.– γιατί δεν αισθάνονται άνετα. Το πρόβλημα είναι ότι όταν κάτι είναι «παράνομο» συχνά είναι και πιο ελκυστικό.

Κάπνισμα κατά του στρες

Εάν ερωτηθούν οι καπνιστές γιατί καπνίζουν, οι περισσότεροι θα απαντήσουν ότι το κάνουν για να καταπολεμήσουν το στρες. Εάν ερωτηθούν, όμως, πώς το κάπνισμα τους βοηθά να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες της ζωής, δεν βρίσκουν απάντηση.

Συναισθηματικό κάπνισμα

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που καταφεύγουν στο κάπνισμα για να ανταπεξέλθουν σε συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις, όπως θυμός, ζήλια ή εκνευρισμός. «Εάν βγεις έξω να κόψεις βόλτα στο τετράγωνο κάνοντας ένα τσιγάρο, δραπετεύεις από το πρόβλημα, δεν μένεις να το λύσεις», εξηγεί ο δρ. Σίντμαν.

Κάπνισμα για διατήρηση του βάρους

Πολλοί καπνίζουν σε μια προσπάθεια να περιορίσουν την πείνα τους, υποστηρίζοντας ότι όσο επικίνδυνο είναι το κάπνισμα, άλλο τόσο είναι και η παχυσαρκία. Το κάπνισμα όμως, έχει και αυτό επιπτώσεις στην εξωτερική εμφάνιση –τα δόντια κιτρινίζουν, το δέρμα γίνεται θαμπό και γερνάει πρόωρα κ.α.

Κάπνισμα από φόβο

Ο φόβος της απώλειας του καπνίσματος είναι αυτός που δεν επιτρέπει σε πολλούς να αποτινάξουν το ζυγό του τσιγάρου. Όταν, όμως, οι καταστάσεις τους αναγκάσουν να απαρνηθούν την αγαπημένη τους συνήθεια, διαπιστώνουν ότι τελικά δεν είναι τόσο δύσκολο όσο πίστευαν.

Πηγή: The Wall Street Journal