Από το χρονοντούλαπο της ιστορίας στις κοσμηματοθήκες των κοσμικών κυριών κι από τους παγετώνες της Σιβηρίας στα σαλόνια της Δύσης. Τέσσερις χιλιάδες χρόνια μετά την εξαφάνισή τους, τα μαμούθ «επιστρέφουν», καθώς τα δόντια τους πωλούνται νόμιμα -και μαζικά- ως πρώτης τάξεως υποκατάστατα του ελεφαντόδοντου. Οικολογικές οργανώσεις ωστόσο προειδοποιούν ότι αυτή η τάση –που έχει ενισχυθεί μετά από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ- ενδέχεται να λειτουργεί εις βάρος των ελεφάντων.

Υπολογίζεται πως πάνω από 150 εκατομμύρια μαμούθ βρίσκονται θαμμένα κάτω από τους πάγους. Τα δόντια τους είναι εξαιρετικά καλοσυντηρημένα, γεγονός που καθιστά τα «νεκροταφεία» τους στην Αλάσκα και κυρίως στη Σιβηρία πόλους έλξης για επίδοξους εξορύκτες, οι οποίοι συρρέουν στις περιοχές κάθε χρόνο από τα μέσα Ιουνίου –όταν λιώνει το επιφανειακό στρώμα πάγου στην τούνδρα- έως τα μέσα Σεπτεμβρίου. Υπολογίζεται ότι μόνο από τη Ρωσία, περίπου 60 εκατομμύρια τόνοι δοντιών μαμούθ καταλήγουν κάθε χρόνο σε κινεζικά εργαστήρια, για να πάρουν τη μορφή κοσμημάτων, αγαλματιδίων και άλλων διακοσμητικών προτού πωληθούν ως είδη πολυτελείας στο εξωτερικό. Η Πρώτη Κυρία των Ηνωμένων Πολιτειών Μισέλ Ομπάμα έχει κάνει αρκετές εμφανίσεις φορώντας περιδέραια από δόντια μαμούθ.

Καθώς όμως το εμπόριο ανθεί, εντείνεται η ανησυχία για ένα στενό συγγενή του προϊστορικού παχύδερμου: τον αφρικανικό ελέφαντα. Έως το 1989, οπότε και απαγορεύτηκε το εμπόριο ελεφαντόδοντου, ο πληθυσμός τους είχε μειωθεί τουλάχιστον κατά το ήμισυ. Το λαθρεμπόριο ωστόσο συνεχίζεται και σύμφωνα με το διευθυντή της οργάνωσης “Care for the Wild”, «οτιδήποτε ενθαρρύνει τη συνεχιζόμενη ζήτηση για προϊόντα από δόντια –είτε μαμούθ είτε ελεφάντων- θα μπορούσε να επιδεινώσει αυτήν την απειλή».

Συγκεκριμένα, οι οικολογικές οργανώσεις φοβούνται ότι οι λαθρέμποροι χρησιμοποιούν το νόμιμο εμπόριο ως βιτρίνα για το «ξέπλυμα» ελεφαντόδοντου. Σε έκθεσή τους αναφέρουν ότι οι όσοι επιθυμούν να αποκτήσουν αντικείμενα από ελεφαντόδοντο, «μπορούν να αγοράσουν ένα παραπλήσιο από δόντι μαμούθ, το οποίο είναι νόμιμο και δεν υπόκειται σε γραφειοκρατικές διαδικασίες.» Τα αντικείμενα αυτά, όπως λένε, πωλούνται οπουδήποτε εκτός από την Αφρική καθώς «εάν διετίθεντο στην Αφρική, θα μπορούσαν να αποτελούν ΅κάλυμμαΆ για αντιμείμενα από ελεφαντόδοντο».

Πάντως, παρότι η εικόνα που σκιαγραφούν εμπνέει έντονο προβληματισμό, οι συντάκτες της έκθεσης αποφεύγουν να ζητήσουν απαγόρευση του εμπορίου δοντιών από μαμούθ, παραδεχόμενοι πως δεν υπάρχουν αποδείξεις που να το συνδέουν με τη μείωση των πληθυσμών του αφρικανικού ή του ασιατικού ελέφαντα.