Όλα άρχισαν με ένα διάλογο μεταξύ δύο ερευνητών στα τέλη της δεκαετίας του ΅90. Απογοητευμένοι από την έλλειψη πληροφοριών σχετικά με τη βιοποικιλότητα των ωκεανών, έβαλαν ως προσωπικό τους στοίχημα να χαρτογραφήσουν τις θάλασσες του πλανήτη. Δέκα χρόνια αργότερα, τα ευρήματά τους συναρπάζουν: 1.200 νέα θαλάσσια είδη εντοπίστηκαν, ενώ 5.000 άλλα, εκ των οποίων τα περισσότερα πιστεύεται πως ήταν άγνωστα έως σήμερα, μένει να ταυτοποιηθούν.
Η αναζήτηση των δύο ερευνητών πυροδότησε μια πρωτοφανή διεθνή προσπάθεια με τη συμμετοχή 2.700 επιστημόνων από 80 χώρες, υπό το φιλόδοξο τίτλο «Απογραφή της Θαλάσσιας Ζωής». Τα αποτελέσματά της θα βοηθήσουν την επιστημονική κοινότητα αλλά και ολόκληρη την ανθρωπότητα να κατανοήσουν με ποιον τρόπο η κλιματική αλλαγή επηρεάζει το οικοσύστημα.
«Όλοι γνωρίζαμε ότι κάτι ήταν εφικτό, νομίζω όμως πως κανείς δεν πίστευε ότι θα κατορθώναμε και ότι θα μαθαίναμε τόσα πολλά», δήλωσε ο Ρον ΟΆ Ντορ, ένας από τους ερευνητές που μετείχαν στο πρόγραμμα.
Χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες, οι έρευνες έριξαν φως σε περιοχές που κανείς δεν είχε μέχρι σήμερα εξετάσει με τόση λεπτομέρεια. Προσαρμόζοντας ήδη υπάρχουσες τεχνολογίες έτσι ώστε να αντέχουν σε μεγάλα βάθη για παράδειγμα, οι επιστήμονες εντόπισαν γαρίδες τρία χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Με τη βοήθεια σόναρ, βρήκαν στα αμερικανικά ύδατα μια ολόκληρη αποικία ρέγγας στο μέγεθος... του Μανχάταν.
Σύμφωνα με την «Απογραφή της Θαλάσσιας Ζωής», υπάρχουν σήμερα περίπου ένα εκατομμύριο είδη και ένα δισεκατομμύριο μικροοργανισμοί. Οι ερευνητές λένε ότι εντόπισαν περισσότερα είδη απΆ όσα ανέμεναν, ακόμη και στις πιο αφιλόξενες περιοχές των ωκεανών, σε υπερβολικά ζεστά σημεία ή σημεία που δεν τα έχει δει ποτέ το φως.
«Όπου κι αν κοιτάζουμε βρίσκουμε ζωή, ενώ στις πιο απομακρυσμένες περιοχές βρίσκουμε συχνά είδη που δεν είχαν καταγραφεί», λέει ένας από τους συντάκτες της έκθεσης. «Όπου κι αν κοιτάζουμε υπάρχουν εκπλήξεις κι αυτό είναι υπέροχο».
Οι έρευνες κατέδειξαν επίσης τις αλλαγές που συντελούνται στο θαλάσσιο περιβάλλον ως αποτέλεσμα και της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ανοιχτά των δυτικών ακτών των ΗΠΑ λ.χ. τα ψάρια μεταναστεύουν σε διαφορετικές εποχές απΆ ό,τι παλαιότερα, ενώ οι πληθυσμοί τους έχουν μειωθεί αισθητά εξαιτίας της θερμοκρασίας των υδάτων και του γεγονότος ότι τα αποθέματα τροφής έχουν λιγοστέψει.
Αξίζει να σημειωθεί ότι λίγες ημέρες πριν από την ολέθρια έκρηξη στην εξέδρα άντλησης πετρελαίου Deepwater Horizon, στον Κόλπο του Μεξικού, τον Απρίλιο, ερευνητές του προγράμματος ολοκλήρωναν τη «χαρτογράφηση» της περιοχής. Η εργασία τους θα έχει καθοριστική σημασία για την αξιολόγηση της μεγαλύτερης θαλάσσιας καταστροφής στην αμερικανική ιστορία.
