H Σουηδική Ακαδημία αποφάσισε να τιμήσει τον 74χρονο Περουβιανό συγγραφέα Μάριο Βάργκας Λιόσα και να του απονείμει το φετινό Νόμπελ Λογοτεχνίας, επειδή «χαρτογράφησε τις δομές της εξουσίας και με τις καυστικές εικόνες του σκιαγράφησε την αντίσταση, την εξέγερση και την ήττα του ατόμου».

Ο Μάριο Βάργκας Λιόσα έκανε το ντεμπούτο του στη λογοτεχνία τη δεκαετία του Ά60 κι έχει γράψει πάνω από τριάντα μυθιστορήματα, θεατρικά έργα και δοκίμια. Το 1995 τιμήθηκε με το Βραβείο Θερβάντες, την πιο υψηλή διάκριση για την ισπανόφωνη λογοτεχνία.

Από τα πιο γνωστά μυθιστορήματά του είναι το «Συζήτηση σε έναν Καθεδρικό ναό», «Η πόλη και οι σκύλοι» και «Το πράσινο σπίτι». Η λατινοαμερικάνικη λογοτεχνία είχε να λάβει τέτοια διάκριση από το 1982, όταν ο Κολομβιανός μυθιστοριογράφος Γκάμπριελ Γκαρσία Μαρκες είχε τιμηθεί με το βραβείο Νόμπελ.

Ο κορυφαίος συγγραφέας του Περού γεννήθηκε στην πόλη Αρεκίπα το 1936. Τελείωσε το Πανεπιστήμιο στη Λίμα και πήρε διδακτορικό δίπλωμα λογοτεχνίας στη Μαδρίτη. Έχει ζήσει στο Παρίσι, στο Λονδίνο και στη Βαρκελώνη, ενώ το 1993 έλαβε την ισπανική υπηκοότητα.

Το πρώτο του διήγημα, με τίτλο «Οι αρχηγοί», το έγραψε όταν εργαζόταν ως δημοσιογράφος στο Περού, αλλά έγινε ευρύτερα γνωστός ως συγγραφέας με το έργο «The time of the hero» (1963) στο οποίο περιέγραφε τις νεανικές εμπειρίες του από τη στρατιωτική σχολή του Λ.Πράδο της Λίμα. Παρότι το έργο προσέλκυσε το ενδιαφέρον του κοινού, η καυστική στάση του συγγραφέα τον έθεσε στο στόχαστρο πολλών στρατιωτικών που τον κατηγόρησαν ότι είχε δήθεν δωροδοκηθεί από το Εκουαδόρ για να υπονομεύσει το ηθικό του Περουβιανού στρατού.

Με το πολυβραβευμένο «Πράσινο σπίτι» το 1965 ο Λιόσα αναγνωρίστηκε ως μια από τις σημαντικότερες φωνές της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας, δίπλα σε συγγραφείς όπως ο Γκάμπριελ Γκαρσία Μάρκες και ο Χουάν Κάρλος Ονέτι.

Σε ηλικία μόλις 33 ετών έγραψε το εξίσου διάσημο μυθιστόρημα «Συζήτηση σε έναν καθεδρικό ναό» επιτιθέμενος στο δικτατορικό καθεστώς του Περού. Ο κεντρικός ήρωας του έργου, ο Ζαβάλα προσπαθεί να βρει την αλήθεια για τον ρόλο που έπαιξε ο πατέρας του στη δολοφονία ενός παρανόμου αλλά καταλήγει σε αδιέξοδο.

Από τη δεκαετία του Ά70 ο Λιόσα μοιάζει να ελκύεται περισσότερο από τη σάτιρα, παρότι το πολιτικό στοιχείο εξακολουθεί να κυριαρχεί στο έργο του. Το 1981 δημοσίευσε το πρώτο του ιστορικό μυθιστόρημα «Ο πόλεμος του τέλους του κόσμου» με φόντο τη Βραζιλία του 19ου αιώνα. Σε αυτό το βιβλίο φαίνεται το ενδιαφέρον του για ζητήματα όπως ο μεσσιανισμός και το παράλογο στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Στη συνέχεια ακολούθησε πιο σύντομες πεζογραφικές φόρμες, δημοσιεύοντας αρκετά δοκίμια.

Στα πιο πολυσυζητημένα πρόσφατα μυθιστορήματά του συμπεριλαμβάνεται και το πολιτικό θρίλερ «The feast of the goat» (2000) («Η γιορτή του τράγου») που εστιάζει στην δικτατορία του Ραφαέλ Τρουχίλο. Το 2006 έγραψε το «Παλιοκόριτσο», με επιρροές από τη Μαντάμ Μποβαρύ του Φλωμπέρ. Στην Ελλάδα έχουν μεταφραστεί πολλά έργα του όπως για παράδειγμα «Η πόλη και τα σκυλιά» , «Το παλιοκόριτσο» , «Η γιορτή του τράγου», «Μητριάς εγκώμιο» (εκδ. Καστανιώτη). Φέτος παίζεται για δεύτερη χρονιά στο θέατρο Eπί Κολωνώ το έργο του «La Chunga» με πρωταγωνίστρια την Καρυοφιλλιά Καραμπέτη.