Τρεις σπάνιες και επικίνδυνες συγκρούσεις που συνέβησαν τους τελευταίους δύο μήνες στη θάλασσα, τον αέρα και το Διάστημα επαναφέρουν στο προσκήνιο τη θεωρία των πιθανοτήτων.

Συνήθως τα ασυνήθιστα γεγονότα μας εκπλήσσουν περισσότερο απ’ όσο θα έπρεπε, παρατηρεί ο Καρλ Μπίαλικ, αρθρογράφος της εφημερίδας The Wall Street Journal. Αυτό οφείλεται στην τάση των ανθρώπων να εστιάζουν στις επιμέρους παραμέτρους συγκεκριμένων συμβάντων χωρίς να συνειδητοποιούν ότι εξίσου απίθανα γεγονότα συμβαίνουν διαρκώς. Με άλλα λόγια, αυτό που μοιάζει σχεδόν αδύνατο έχει κάποιες πιθανότητες να συμβεί, καθώς «απίθανα» γεγονότα συμβαίνουν συνέχεια γύρω μας μόνο που δεν τα παρατηρούμε.

Δύο υποβρύχια που μετέφεραν πυρηνικό οπλισμό από τη Βρετανία και τη Γαλλία συγκρούστηκαν εγείροντας ανησυχίες για ενδεχόμενο φόβητρο πυρηνικών αντιποίνων. Επιβατηγό αεροσκάφος συγκρούστηκε με σμήνος από αγριόχηνες με αποτέλεσμα τη βλάβη και των δύο κινητήρων και την αναγκαστική προσυδάτωση του αεροσκάφους στον ποταμό Χάντσον. Το τελευταίο από τα «ασυνήθιστα» περιστατικά ήταν η σύγκρουση δύο δορυφόρων σε τροχιά, τα συντρίμμια των οποίων απειλούν τις εγκαταστάσεις τηλεπικοινωνιών.

Είναι σημαντικό να υπολογιστούν οι ακριβείς πιθανότητες αυτών των συμβάντων, προκειμένου να αποφασιστεί εάν αξίζει τον κόπο οι σχεδιαστές να λάβουν μέτρα για να αποτραπεί η επανάληψη τους στο μέλλον. Δυστυχώς, όμως, είναι πιο εύκολο να κερδίσει κανείς το τζακπότ παρά να υπολογίσει τις συγκεκριμένες πιθανότητες.

Ο υπολογισμός των πιθανοτήτων ανάλογων συγκρούσεων είναι πολύ πιο σύνθετος ακόμη και από τα τυχερά παιχνίδια. Ο λόγος είναι ότι εμπλέκονται αντικείμενα τα οποία έχουν κατασκευάσει και χειρίζονται άνθρωποι με αποτέλεσμα η ανθρώπινη κρίση να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο.

Για παράδειγμα, παρότι υπάρχουν συστήματα παρακολούθησης της κυκλοφορίας στο διάστημα, πολλές φορές δεν λειτουργούν σωστά. Οι χειριστές εναέριας κυκλοφορίας, από την άλλη, επιτρέπουν την προσγείωση αεροσκαφών ακόμη και όταν υπάρχει στο χώρο έντονη δραστηριότητα πουλιών καθώς το ποσοστό του κινδύνου θεωρείται αποδεκτό –ένας κίνδυνος που είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί, είναι η αλήθεια. Όσον αφορά στα υποβρύχια, οι ειδικοί υπολογίζουν ότι εάν κινούνταν σε τυχαίες πορείες στον Ατλαντικό, δεν θα είχε καταγραφεί ούτε μία σύγκρουση σε διάστημα ενός αιώνα. Όταν, όμως, κινούνται σε συγκεκριμένες διαδρομές οι πιθανότητες σύγκρουσης αυξάνονται –πόσω μάλλον όταν πρόκειται για τα υποβρύχια που είναι οι «ειδήμονες της παραλλαγής».

Ως εκ τούτου, καταλήγει ο αρθρογράφος, είναι αδύνατον να υπολογίσουμε τις πιθανότητες αυτής της μορφής των συγκρούσεων. Το ότι τα απίθανα αυτά γεγονότα προκαλούν γενική αίσθηση οφείλεται στη χρονική τους διασπορά. «Τα πραγματικά τυχαία γεγονότα πέφτουν μαζεμένα. Το παράξενο θα ήταν να συμβαίνουν με ομοιόμορφη διασπορά», επισημαίνει ο Δρ. Γουέστφολ από το Texas Tech University.

Πηγή: Wall Street Journal