Μετά το «ναι» των Ιρλανδών και την υπογραφή του Πολωνού προέδρου, απομένει η υπογραφή του ευρωσκεπτικιστή προέδρου της Τσεχίας Βάτσλαβ Κλάους για να επικυρωθεί η Συνθήκη της Λισαβόνας και από τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ, κάτι που αποτελεί απαραίτητο όρο για να τεθεί σε ισχύ.
Ποιος είναι ο στόχος της Συνθήκης της Λισαβόνας;
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες προώθησαν τη δημιουργία συντάγματος και, αφού αυτό απορρίφθηκε, μεταρρυθμιστικής συνθήκης προκειμένου να προχωρήσουν σε κάποιες θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα επέτρεπαν τον εξορθολογισμό της διαδικασίας λήψης και εφαρμογής αποφάσεων στην ΕΕ, ειδικά εφόσον τα κράτη μέλη έχουν αυξηθεί πλέον σε 27 από 15 που ήταν, αλλά και την ενίσχυση του ρόλου της ΕΕ στην παγκόσμια σκηνή.
Ήταν η Ιρλανδία η μοναδική χώρα στην οποία διεξήχθη δημοψήφισμα;
Ναι, καθώς οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες ισχυρίστηκαν ότι η Συνθήκη της Λισαβόνας αποτελεί απλώς τροποποίηση παλαιότερων συνθηκών, χωρίς να απαιτείται έτσι η διεξαγωγή δημοψηφίσματος.
Η Ιρλανδία ήταν υποχρεωμένη να διεξαγάγει δημοψήφισμα, καθώς σύμφωνα με απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου του 1987 κάθε σημαντική αλλαγή σε ευρωπαϊκή συνθήκη απαιτεί αλλαγή του ιρλανδικού συντάγματος.
Πόσο μοιάζει η Συνθήκη της Λισαβόνας με το Ευρωσύνταγμα;
Σε πολλά σημεία, όπως τα ακόλουθα:
*Θεσπίζεται η θέση του προέδρου της ΕΕ με θητεία δυόμισι ετών, που θα αντικαταστήσει το τρέχον σύστημα κυλιόμενης ανάληψης της προεδρίας για έξι μήνες από κάθε χώρα-μέλος
*Θεσπίζεται νέα θέση αρμόδιου για την εξωτερική πολιτική της Ένωσης που συνδυάζει τις αρμοδιότητες των αξιωμάτων του ύπατου εκπροσώπου για την εξωτερική πολιτική (σήμερα η θέση ανήκει στον Χαβιέ Σολάνα) και του επιτρόπου για την εξωτερική πολιτική (σήμερα η Μπενίτα Φερέρο-Βάλντνερ)
*Μικρότερη Κομισιόν, με αριθμό επιτρόπων μικρότερο από τον αριθμό των καρτών-μελών, θα αναλάβει καθήκοντα από το 2014
*Νέες εξουσίες για την Κομισιόν, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
*Απομάκρυνση του δικαιώματος για εθνικό βέτο σε διάφορους τομείς
Γιατί δεν είναι η Συνθήκη της Λισαβόνας ισοδύναμη με σύνταγμα;
Το Ευρωσύνταγμα επιχειρούσε να αντικαταστήσει όλες τις προγενέστερες συνθήκες, ενώ η Συνθήκη της Λισαβόνας τροποποιεί τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και τη Συνθήκη της Ρώμης.
Επίσης δεν γίνεται αναφορά στα σύμβολα της ΕΕ – τη σημαία, τον ύμνο, το μότο.
Πόσος χρόνος χρειάστηκε για να υπάρξει συμφωνία για τη συνθήκη;
Το 2001 η διακήρυξη που εκδόθηκε στη σύνοδο του Λάκεν απηύθυνε έκκληση για την σύγκληση μιας συνέλευσης που θα συζητούσε σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης και την αναδιοργάνωση των ευρωπαϊκών συνθηκών.
Οι εργασίες άρχισαν το Φεβρουάριο του 2002 και το Ευρωσύνταγμα υπεγράφη τον Οκτώβριο του 2004 στη Ρώμη. Ωστόσο αυτό κατέστη άκυρο το 2005, καθώς απερρίφθη από τους Γάλλους και τους Ολλανδούς ψηφοφόρους σε σχετικά δημοψηφίσματα.
Στη συνέχεια, άρχισαν οι εργασίες για την αντικατάστασή του κατά το πρώτο εξάμηνο του 2007 επί γερμανικής προεδρίας της ΕΕ και οι ηγέτες κατέληξαν σε συμφωνία για τα βασικά σημεία της συνθήκης τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς. Το τελικό κείμενο διαμορφώθηκε από τους 27 τον Οκτώβριο του 2007.
Πότε τίθεται σε ισχύ η Συνθήκη;
Το αρχικό σχέδιο, πριν την αρχική απόρριψή της από τους Ιρλανδούς, ήταν να τεθεί σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2009.
Το επικρατέστερο σενάριο πλέον υπαγορεύει τα εξής:
*Ο Ύπατος Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική και ο πρόεδρος αναμένεται να αναλάβουν καθήκοντα αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία της επικύρωσης
*Το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξελέγη τον περασμένο Ιούνιο βάσει της ισχύουσας Συνθήκης της Νίκαιας, οπότε αποτελείται από 736 ευρωβουλευτές. Σύμφωνα με τη νέα συνθήκη, ο αριθμός των ευρωβουλευτών θα είναι σταθερός στους 751.
*Παρόλο που η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή με 27 μέλη θα αναλάβει καθήκοντα τον Ιανουάριο του 2007, θα συρρικνωθεί το 2014.
Μπορεί να χρειαστούν πάνω από δέκα χρόνια για να ολοκληρωθεί η διαδικασία εφαρμογής της.
Ποια θα είναι καθήκοντα του προέδρου της ΕΕ;
Ο πρόεδρος θα ηγείται του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και θα είναι η πιο ισχυρός αξιωματούχος της ΕΕ, που θα την εκπροσωπεί και στο εξωτερικό.
Τον πρόεδρο θα βοηθά στα καθήκοντά του και ένα νεοσύστατο συμβούλιο βοηθών, που θα αποτελείται από 16 με 22 αξιωματούχους.
Ο μισθός του θα ανέρχεται σε περισσότερα από 250.000 ευρώ ετησίως, ενώ είναι υπό συζήτηση το κατά πόσο θα διαθέτει πολυτελή επίσημη κατοικία, όπου θα διαμένει και θα υποδέχεται τους παγκόσμιους ηγέτες.
Πηγές: BBC, The Daily Telegraph
