Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν γιορτάζει σήμερα τα 70ά του γενέθλια. Για την περίσταση έχουν έχουν προγραμματιστεί διάφορες εκδηλώσεις στην Ρωσία, μεταξύ των οποίων αθλητικοί αγώνες και μια άτυπη συνάντηση των αρχηγών κρατών των χωρών της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ) στην Αγία Πετρούπολη.
Την ίδια ώρα μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, ενώ σε μια ειρωνεία της τύχης απονεμήθηκε σήμερα το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης στον φυλακισμένο Λευκορώσο υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Αλές Μπιαλιάτσκι και σε δύο οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων- η μία ρωσική και η άλλη ουκρανική. Η επιλογή έγινε σε μια προσπάθεια, όπως είπε η νορβηγική επιτροπή Νόμπελ, να προωθήσει «ένα όραμα ειρήνης και αδελφότητας μεταξύ των εθνών» εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία.
Τα γενέθλια του Πούτιν έρχονται σχεδόν οκτώ μήνες μετά τον πόλεμο που εξαπέλυσε εναντίον της Ουκρανίας και οι ρωγμές αρχίζουν να εμφανίζονται μέσα στο Κρεμλίνο καθώς η Ρωσία αντιμετωπίζει μεγάλες αποτυχίες εν μέσω αντεπιθέσεων που εξαπέλυσε το Κίεβο.
REUTERS/RIA NOVOSTI
Με αφορμή την σημερινή ημέρα ο καθηγητής και ειδικός στη Ρωσία, Μαρκ Γκαλεότι, αναλύοντας κομβικές στιγμές της ζωής του Ρώσου προέδρου, προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα «πώς κατέληξε ο απομονωμένος αυταρχικός ηγέτης που ξεκίνησε την καταστροφική του εισβολή στην Ουκρανία;».
Και καταλήγει σε επτά περιστάσεις που βοήθησαν να διαμορφώσει τη σκέψη του, και μπορούν να εξηγήσουν την αυξανόμενη αποξένωσή του από τη Δύση:
1964: Η ενασχόληση με το τζούντο
Γεννημένος σε ένα Λένινγκραντ που έφερε ακόμα τα σημάδια από την πολιορκία διάρκειας 872 ημερών στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο νεαρός Πούτιν ήταν στο σχολείο ένα αγόρι έτοιμο για καβγά. Ο καλύτερος φίλος του θυμάται ότι «θα μπορούσε να τσακωθεί με οποιονδήποτε» επειδή «δεν φοβόταν».
Όπως εξηγεί ο καθηγητής, ένα αδύνατο νεαρό αγόρι σε μια πόλη που είχε κατακλυστεί από συμμορίες του δρόμου χρειαζόταν ένα πλεονέκτημα και σε ηλικία 12 ετών αποφάσισε να ασχοληθεί πρώτα με το σάμπο (ρωσική πολεμική τέχνη) και έπειτα με το τζούντο. Ήταν αφοσιωμένος και πειθαρχημένος και μέχρι τα 18 του έτη είχε αποκτήσει μαύρη ζώνη στο τζούντο και την τρίτη θέση στον εθνικό διαγωνισμό νεανίδων.
EPA/MICHAEL KLIMENTYEV/SPUTNIK/KREML / POOL
Βέβαια η ενασχόληση με το τζούντο «έχει χρησιμοποιηθεί ως μέρος της προσεκτικά επιμελημένης μάτσο προσωπικότητάς του, αλλά επιβεβαίωσε επίσης την πρώιμη πεποίθησή του ότι σε έναν επικίνδυνο κόσμο, πρέπει να έχεις αυτοπεποίθηση αλλά και να συνειδητοποιείς ότι (με τα δικά του λόγια) όταν ένας αγώνας είναι αναπόφευκτος, "πρέπει να χτυπήσεις πρώτα, και να χτυπήσεις τόσο δυνατά ώστε ο αντίπαλός σου να μην σηκωθεί στα πόδια του"», σχολιάζει ο Γκαλεότι.
1968: Η αίτηση για εργασία στην KGB
Το αρχηγείο της πολιτικής αστυνομίας της KGB στο Λένινγκραντ, στην διεύθυνση Liteyny Prospekt 4, ήταν ένα μέρος που πολλοί είχαν επισκεφθεί για ανάκριση επί Στάλιν, γι αυτό και στη μετέπειτα εποχή όλοι το απέφευγαν. Όχι όμως ο 16χρονος Πούτιν που εισήλθε στο κτίριο ρωτώντας πώς θα μπορούσε να μπει στο σώμα. Του είπαν ότι έπρεπε να έχει ολοκληρώσει τη στρατιωτική του θητεία ή να διαθέτει ένα πτυχίο, και έτσι ρώτησε ποιο πτυχίο ήταν καλύτερο. Όταν του απάντησαν «Νομική», ο Πούτιν έβαλε σκοπό να αποφοιτήσει από τη Νομική, μετά την οποία προσλήφθηκε στην KGB.
«Για τον Πούτιν, η KGB ήταν η μεγαλύτερη συμμορία στην πόλη, που πρόσφερε ασφάλεια και πρόοδο ακόμα και σε κάποιον χωρίς διασυνδέσεις με το κόμμα. Αντιπροσώπευε επίσης μια ευκαιρία να υποκινείς τα πράγματα...», αναφέρει ο Γκαλεότι.
1989: Η θητεία στη Δρέσδη
Παρ' όλες τις ελπίδες του, η καριέρα του Πούτιν στην KGB δεν απογειώθηκε ποτέ. Εργάστηκε σκληρά αλλά δεν έγινε υψηλόβαθμος. Παρόλα αυτά, είχε κάνει αίτηση για να μάθει γερμανικά και αυτό του εξασφάλισε ένα ραντεβού στα γραφεία συνδέσμου της KGB στη Δρέσδη το 1985. Εκεί βρήκε μια άνετη ζωή, αλλά τον Νοέμβριο του 1989, το καθεστώς της Ανατολικής Γερμανίας άρχισε να καταρρέει, με συγκλονιστική ταχύτητα.
Στις 5 Δεκεμβρίου, όχλος περικύκλωσε το κτίριο της KGB της Δρέσδης. Ο Πούτιν τηλεφώνησε στην πλησιέστερη φρουρά του Κόκκινου Στρατού για να ζητήσει προστασία, αλλά εκείνοι απάντησαν ότι «δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα χωρίς εντολές από τη Μόσχα. Και η Μόσχα δεν μιλάει».
REUTERS/SPUTNIK
Αυτό το περιστατικό έδωσε ένα μάθημα στον Πούτιν, σημειώνει ο καθηγητής: να φοβάται την ξαφνική κατάρρευση της κεντρικής εξουσίας. Έτσι αποφάσισε να μην επαναλάβει ποτέ αυτό που ένιωθε ότι ήταν το λάθος του Σοβιετικού ηγέτη Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, να μην απαντήσει με ταχύτητα και αποφασιστικότητα όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με την αντίσταση.
1992: Το πρόγραμμα «Oil for Food»
Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, ο Πούτιν εγκατέλειψε την KGB, αλλά σύντομα εξασφάλισε μια θέση στην ομάδα του μεταρρυθμιστή νέου δημάρχου της σημερινής Αγίας Πετρούπολης. Η οικονομία βρισκόταν σε ελεύθερη πτώση και ο Πούτιν επιφορτίστηκε με τη διαχείριση μιας συμφωνίας για να προσπαθήσει να βοηθήσει τους κατοίκους της πόλης να τα βγάλουν πέρα, ανταλλάσσοντας πετρέλαιο και μέταλλο αξίας 100 εκατ. δολαρίων με τρόφιμα.
«Στην πράξη, κανείς δεν είδε φαγητό, αλλά σύμφωνα με μια έρευνα, που γρήγορα ''θάφτηκε'', ο Πούτιν, οι φίλοι του και οι γκάνγκστερ της πόλης έβαλαν στην τσέπη τα χρήματα. Στη δεκαετία του 90, ο Πούτιν έμαθε γρήγορα ότι η πολιτική επιρροή ήταν ένα εμπόρευμα με δυνατότητα χρηματοδότησης και οι γκάνγκστερ μπορούσαν να κάνουν χρήσιμους συμμάχους. Όταν όλοι γύρω του επωφελούνταν από τις θέσεις τους, γιατί να μην κάνει το ίδιο;»
2008: Η εισβολή στη Γεωργία
Όταν ο Πούτιν έγινε πρόεδρος της Ρωσίας το 2000, ήλπιζε ότι θα μπορούσε να οικοδομήσει μια θετική σχέση με τη Δύση - με τους δικούς του όρους, όπως για παράδειγμα διατηρώντας μια σφαίρας επιρροής σε ολόκληρη την πρώην Σοβιετική Ένωση.
Σύντομα απογοητεύτηκε και μετά θύμωσε, πιστεύοντας ότι η Δύση προσπαθούσε ενεργά να απομονώσει και να υποτιμήσει τη Ρωσία. Όταν ο πρόεδρος της Γεωργίας Μιχαήλ Σαακασβίλι υποσχέθηκε την ένταξη της χώρας του στο ΝΑΤΟ, ο Πούτιν είδε ένα κόκκινο πανί. Έτσι, αναφέρει ο καθηγητής, η προσπάθεια της Γεωργίας να ανακτήσει τον έλεγχο της Νότιας Οσετίας έγινε δικαιολογία για την εισβολή.
REUTERS/STOYAN NENOV
Σε πέντε ημέρες, οι ρωσικές δυνάμεις διέλυσαν τον γεωργιανό στρατό και επέβαλαν μια ταπεινωτική ειρήνη στον Σαακασβίλι.
Η Δύση εξοργίστηκε, ωστόσο μέσα σε ένα χρόνο, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα προσφέρθηκε να «επαναφέρει» τις σχέσεις με τη Ρωσία, και μάλιστα η Μόσχα έλαβε το δικαίωμα να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου του 2018.
«Για τον Πούτιν, ήταν ξεκάθαρο ότι μια αδύναμη και ασταθής Δύση θα βουρκώσει και θα δυσανασχετήσει, αλλά τελικά θα υποχωρήσει μπροστά σε μια αποφασιστική βούληση», καταλήγει ο Γκαλεότι.
Οι διαδηλώσεις της περιόδου 2011-13
Μια ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση στη Ρωσία ότι οι κοινοβουλευτικές εκλογές του 2011 νοθεύτηκαν, πυροδότησε διαμαρτυρίες που ενισχύθηκαν μόνο όταν ο Πούτιν ανακοίνωσε ότι θα ήταν υποψήφιος για επανεκλογή το 2012. Οι διαδηλώσεις έγιναν γνωστές ως «Διαμαρτυρίες της Μπολότναγια» (από την πλατεία της Μόσχας), και αποτέλεσαν τη μεγαλύτερη έκφραση δημόσιας δυσαρέσκειας ως προς τον Πούτιν.
Ο ίδιος θεώρησε ότι οι διαδηλώσεις υποκινήθηκαν από την Ουάσιγκτον, κατηγορώντας προσωπικά την τότε υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Χίλαρι Κλίντον.
«Για τον Πούτιν, οι διαδηλώσεις ήταν απόδειξη ότι έχουν βγει τα μαχαίρια και ότι η Δύση ερχόταν κατευθείαν για τον ίδιο, και στην πραγματικότητα, πλέον βρισκόται σε πόλεμο», λέει χαρακτηριστικά ο καθηγητής.
2020-21: Η απομόνωση λόγω κορωνοϊού
Όταν ξέσπασε η πανδημία, ο Πούτιν μπήκε σε αυστηρή απομόνωση «ασυνήθιστη ακόμη και για προσωπολατρικούς αυταρχικούς», όπως σχολιάζει ο Γκαλεότι.
Ακολουθήθηκαν αυστηροί κανόνες και πρωτόκολλα που απαιτούσαν από όποιον έπρεπε να τον συναντήσει να παραμείνει σε καραντίνα υπό φρουροά για ένα δεκαπενθήμερο και στη συνέχεια πρέπει να περάσει μέσα από έναν διάδρομο «λουσμένο» με μικροβιοκτόνο και απολυμαντικό.
EPA/MAXIM SHIPENKOV
Σε αυτό το διάστημα, ο αριθμός των συμμάχων και των συμβούλων που μπορούσαν να έχουν συνάντηση με φυσική παρουσία με τον Πούτιν συρρικνώθηκε δραματικά σε μια χούφτα από πιστούς και συναδέλφους-γεράκια. Εκτεθειμένος σε λιγότερες εναλλακτικές απόψεις και χωρίς καλά καλά να βλέπει τη χώρα του, ο Πούτιν φαίνεται να έχει ''μάθει'' ότι όλες οι υποθέσεις του ήταν σωστές και όλες οι προκαταλήψεις του δικαιολογημένες, και ότι οι σπόροι της εισβολής στην Ουκρανία φυτεύτηκαν», αναφέρει.
naftemporiki.gr
