Tου Μιχάλη Ψύλου
[email protected]

Εβδομήντα χιλιάδες άνθρωποι -με σύνθημα «Πρώτα η Τσεχία», κατέκλυσαν το μεσημέρι του Σαββάτου το κέντρο της Πράγας. Οι διαδηλωτές διαμαρτύρονταν για τους πανάκριβούς λογαριασμούς στην ενέργεια. Αξίωσαν όμως και την παραίτηση της κυβέρνησης της Τσεχίας, όπως επίσης και τον τερματισμό της πολιτικής κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας. «Αυτός ο πόλεμος δεν είναι δικός μας», φώναζαν οι συγκεντρωθέντες στην ιστορική πλατεία Βέντσεσλας, όπου το 1969 είχε αυτοπυρποληθεί ο φοιτητής Γιαν Πάλαχ, διαμαρτυρόμενος για την εισβολή των Σοβιετικών τανκς και την καταστολή της Ανοιξης της Πράγας.

Το εκπληκτικό είναι ότι αυτή τη φορά οι Τσέχοι δεν διαμαρτύρονταν για τη ρωσική εισβολή στη γειτονική Ουκρανία. Αλλά ενάντια στον πληθωρισμό, την ακρίβεια και τη φτώχεια που προκαλεί η ενεργειακή κρίση. «Το καλύτερο για τους Ουκρανούς και δύο πουλόβερ για εμάς», έγραφε ένα πανό.

Φόβοι για επέκταση του κινήματος

Η γερμανική εφημερίδα Die Welt προειδοποιεί μάλιστα ότι η διαδήλωση στην Πράγα είναι μόνο η αρχή ενός κινήματος που απειλεί να σαρώσει όλη την Ευρώπη, καθώς οι τιμές της ενέργειας απογειώνονται και ο πληθωρισμός εκρήγνυται.

Διαδηλώσεις αναμένονται από σήμερα και στη Γερμανία από κόμματα και συνδικαλιστικές οργανώσεις, που «αρνούνται να πληρώσουν για τον πόλεμο στην Ουκρανία». Το συνδικάτο Verdi για παράδειγμα, απειλεί με απεργιακές κινητοποιήσεις και διαμαρτυρίες για τις υψηλές τιμές της ενέργειας. Πολιτικοί της Αριστεράς αλλά και της άκρας δεξιάς κάνουν λόγο για ένα «Καυτό φθινόπωρο ενάντια στο κοινωνικό κρύο».

Αλλά και στη Γαλλία, τα «Κίτρινα Γιλέκα» ακονίζουν τα ξίφη τους ενόψει της επικείμενης «σεζόν του κρύου».

Τι δείχνουν οι αντιδράσεις

Κούραση του πληθυσμού; Οργή; Απελπισία; Το σίγουρο είναι ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες αισθάνονται πλέον ότι βρίσκονται αντιμέτωποι με τον χειρότερο χειμώνα, εδώ και δεκαετίες. Χωρίς να φταίνε! Ακουγαν τους περισσότερους πολιτικούς -μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία-να διαβεβαιώνουν ότι οι κυρώσεις που επιβάλει η ΕΕ στη Μόσχα, θα πλήξουν τη ρωσική οικονομία τόσο σκληρά που ο Πούτιν θα αναγκαστεί να υποχωρήσει. Επτά πακέτα κυρώσεων επιβλήθηκαν μέχρι τώρα στη Ρωσία, αλλά ο πόλεμος φθοράς συνεχίζεται με αμείωτη ένταση. Και οι πληγές να είναι πιο βαθιές στην Ευρώπη, παρά στη Ρωσία. Αντί να είναι το ρούβλι σε ελεύθερη πτώση και να υπάρχουν τεράστιες ουρές στις ρωσικές τράπεζες και στα ανταλλακτήρια συναλλάγματος, συμβαίνει το αντίθετο. Το ευρώ υποχώρησε για πρώτη φορά εδώ και 20 χρόνια κάτω από την ισοτιμία με το δολάριο, καθώς η ευρωζώνη οδεύει στην ύφεση και οι επενδυτές στις αγορές συναλλάγματος αναζητούν σιγουριά στο ασφαλές «καταφύγιο» του αμερικανικού νομίσματος.

Οι κυβερνήσεις αγωνίζονται να τετραγωνίσουν τον δημοσιονομικό κύκλο για να βρουν χρήματα να επιδοτήσουν τους λογαριασμούς στο ρεύμα και το φυσικό αέριο. Αλλά και να σώσουν τις υπηρεσίες και εταιρείες ενέργειας. Στην Γερμανία, η κυβέρνηση δίνει κάπου 15 δις για να μην χρεοκοπήσει η εταιρεία φυσικού αερίου Uniper. Στην πρώτη οικονομία της ΕΕ, στην πραγματικότητα, περίπου 2 τρισεκατομμύρια ευρώ προστιθέμενης αξίας της οικονομίας εξαρτώνται από 20 δισεκατομμύρια του ισοδύναμου ρωσικού φυσικού αερίου: μιλάμε για μία μόχλευση 100 προς 1 - κάτι πολύ μεγαλύτερο και ανησυχητικό από τις επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία από την κατάρρευση της Lehman Brothers. Στην Αυστρία δίνουν 2 δισεκατομμύρια ευρώ για τη διάσωση της κύριας εταιρείας ενέργειας της χώρας, της Wien Energie. Για να διασφαλιστεί ότι εκατομμύρια πολίτες θα συνεχίσουν να λαμβάνουν ηλεκτρική ενέργεια στα σπίτια και τις επιχειρήσεις τους.

Ενισχύεται η άκρα δεξιά

 Ακόμη και στη Σουηδία, όπου η κυβέρνηση ανακοίνωσε πακέτο βοήθειας προς τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας μετά την ρωσική απόφαση να κλείσει επ’ αόριστον τις ροές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω του Nord Stream 1. Επιπλέον, η κυβέρνηση της σοσιαλδημοκράτισσας Μαγκνταλένα Άντερσον φαίνεται να βρίσκεται υπό μεγάλη πίεση, καθώς την άλλη Κυριακή θα διεξαχθούν γενικές εκλογές στη χώρα και, μέχρι σήμερα, η ευρωσκεπτικιστική ακροδεξιά των «Σουηδών Δημοκρατών» φαίνεται ότι θα είναι δεύτερο κόμμα. Αλλά και στην Ιταλία, η ακροδεξιά αναμένεται να είναι πρώτο κόμμα στις εκλογές της 25ης Σεπτεμβρίου και η νοσταλγός του Μουσολίνι, Τζόρτζια Μελόνι, πρωθυπουργός!

Ουδείς αμφιβάλει ότι όλα αυτά έχουν τις ρίζες τους και στον ενεργειακό πόλεμο Ρωσίας - ΕΕ. Ουδείς αμφιβάλει ότι ο Πούτιν εκβιάζει την Ευρώπη. Αλλά αυτή δεν είναι και η «λογική» κάθε πολέμου; Η υιοθέτηση κάθε μέσου για την ήττα του αντιπάλου; Ουδείς υιοθετεί αυτή την λογική, αλλά δυστυχώς υπάρχει και η πραγματικότητα!

Σε κάθε περίπτωση, η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή για να συνεχιστεί στην ΕΕ μια πολιτική business as usual. Και πολύ περισσότερο να αφήνουμε τον …Ζελένσκι να βάζει την γραμμή που θα ακολουθήσει η ΕΕ.  Έξι μήνες μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η Ρωσία εξετάζει το ενδεχόμενο προσάρτησης μέρους των εδαφών που κατέχει. Οι δυτικές χώρες, εν τω μεταξύ, προμηθεύουν την Ουκρανία με όλο και πιο εξελιγμένα όπλα και στέλνουν στρατιές «στρατιωτικών συμβούλων». Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θέλουν πλέον να αναχαιτίσουν τη Ρωσία, αλλά να την νικήσουν και να την αποδυναμώσουν για πάντα. Δεν φαίνεται τίποτα ικανό να σταματήσει αυτή τη σπείρα. Μόνο η Ευρώπη θα μπορούσε να το κάνει αλλά δυστυχώς έχει πολιτικά «νάνους» ηγέτες.

Το παραδέχτηκε ακόμη και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ σε συνέντευξη του στη βελγική Le Soir:  «Πρόκειται για μια κατάσταση που δεν ανακαλύπτουμε σήμερα, χρονολογείται ακόμη και πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία». Ο Ιβάν Κράστεφ, κορυφαίος πολιτικός επιστήμονας και ειδικός στην Ανατολική Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, τονίζει ότι «αυτές οι συγκρούσεις, όπως στην Ουκρανία, συνήθως δεν τελειώνουν με ειρήνη. Οι χαίνουσες πληγές συνεχίζουν να κακοφορμίζουν. Όπως μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν ή Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου. Πρέπει να προετοιμαστούμε για μια μακρά σύγκρουση. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι μάχες θα συνεχιστούν με την ίδια ένταση. Αλλά είναι άλλο ο κανονικός πόλεμος και άλλο ο οικονομικός. Ο πόλεμος στην  ευρωπαϊκή οικονομία δεν θα τελειώσει σε μια νύχτα…