Το ευρωπαϊκό πρόταγμα μίας παγκόσμιας χρηματοοικονομικής διακυβέρνησης στηριζόμενο σε αρχές, κανόνες και κυρώσεις, το οποίο εκ πρώτης όψεως φαντάζει ως εξαγωγή του ευρωπαϊκού προτύπου διακυβέρνησης, προϋποθέτει την αναβάθμιση της ίδιας της ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης.
Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση αναδεικνύει κατά τον πλέον εμφατικό τρόπο την ανάγκη οργάνωσης των διεθνών οικονομικών σχέσεων επί αυστηρών ρυθμιστικών καθεστώτων. Σηματοδοτεί την έκβαση της πολιτικής και ακαδημαϊκής αλληλομαχίας μεταξύ των υποστηρικτών της απορρύθμισης και της ρύθμισης υπέρ των τελευταίων.
Ο κ. Γιώργος Παπαστάμκος.
Καθίσταται πλέον σαφές ότι όσο ατελείς και αν είναι οι ρυθμίσεις είναι προτιμότερες από την ανυπαρξία ρυθμίσεων. Το εκρηκτικό μήνυμα που εκπέμπει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σοκ βαίνει ασφαλώς πέραν των ατελών ρυθμίσεων. Εμπεριέχει «εντολή» διαφανών, δημοκρατικά νομιμοποιημένων και αποτελεσματικών ρυθμιστικών καθεστώτων.
Σε ομιλία μου στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τον Μάιο του 2005, είχα επισημάνει την ανάγκη μιας νέας παγκόσμιας αρχιτεκτονικής, που θα συστεγάζει τους ακόλουθους πυλώνες:
- τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου(ΠΟΕ), για ένα δίκαιο και ισόρροπο πολυμερές εμπορικό σύστημα,
- έναν διεθνή χρηματοοικονομικό οργανισμό για τη διεθνή οικονομική σταθερότητα,
- έναν διεθνή αναπτυξιακό οργανισμό για τη διεθνή ανακατανομή των πόρων και τη στήριξη της ανάπτυξης των φτωχών χωρών,
- έναν διεθνή οργανισμό περιβάλλοντος για την προστασία και βελτίωση του παγκοσμίου περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων.
Η πρόταση της Γαλλικής Προεδρίας, εν όψει της παγκόσμιας διάσκεψης της 15ης Νοεμβρίου, για την πολιτική και ρυθμιστική αναβάθμιση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία θα τεθεί υπό την υψηλή πολιτική επικύρωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την Παρασκευή, απαντά στο αίτημα για «πολιτική ηγεσία» των δίδυμων διεθνών οργανισμών, η οποία θα ανταποκρίνεται σε περισσότερη διαφάνεια και λογοδοσία.
Η ιδέα ενός Συμβουλίου (υπουργών), το οποίο θα κατευθύνει πολιτικά, μέσω «εντολής» (mandate), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο συναντά υποστήριξη, αλλά και εναντίωση. Αντιπαραθέσεις προκαλεί και η πρόταση να έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα τα μέχρι τώρα προαιρετικά προγράμματα τομεακής χρηματοπιστωτικής αξιολόγησης (FSAP) του ΔΝΤ.
Το ευρωπαϊκό πρόταγμα μίας παγκόσμιας χρηματοοικονομικής διακυβέρνησης στηριζόμενο σε αρχές, κανόνες και κυρώσεις, το οποίο εκ πρώτης όψεως φαντάζει ως εξαγωγή του ευρωπαϊκού προτύπου διακυβέρνησης, προϋποθέτει την αναβάθμιση της ίδιας της ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης.
Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ενοποίησης τα κράτη μέλη (ιδιαίτερα της ΟΝΕ) εκχώρησαν σταδιακά στον υπερεθνικό θεσμό πλείστες αρμοδιότητες στην άσκηση οικονομικής πολιτικής (π.χ. εξωτερική οικονομική, νομισματική, συντονισμός και πολυμερής εποπτεία της οικονομικής πολιτικής) ή δέχθηκαν κανόνες και πειθαρχίες, δηλαδή σημαντικούς περιορισμούς σε άλλες πολιτικές (π.χ. δημοσιονομική, κλαδικές αναπτυξιακές πολιτικές).
Αυτές τις πολιτικές το ευρωπαϊκό σύστημα δεν τις ασκεί, στην έκταση και την ένταση εφαρμογής τους, όπως το εθνικό κράτος για την παραγωγή δημόσιων αγαθών (ανάπτυξη, σταθερότητα, πλήρης απασχόληση, κοινωνική πρόνοια κ.ά.).
Με άλλα λόγια η ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική, η οποία δεν είναι κοινή, δεν καλύπτει τη ζήτηση των πολιτών για τα ως άνω δημόσια αγαθά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη διατήρηση του ελλείμματος μεταξύ προσφοράς και ζήτησης πολιτικής και αποτελεσμάτων συνολικά.
Η έκφραση δυσαρέσκειας των πολιτών έναντι αυτής της πραγματικότητας δύναται να εκφραστεί άμεσα σε εθνικό επίπεδο, όπου οι πολίτες ασκούν τα πολιτικά τους δικαιώματα και μόνο έμμεσα έναντι του ευρωπαϊκού συστήματος.
Συμπέρασμα: Η αξιόπιστη προβολή του ευρωπαϊκού προτύπου οικονομικής διακυβέρνησης στην παγκόσμια μεγα-κλίμακα προϋποθέτει το σαφή και συνεκτικό καθορισμό του ιδίου στο εσωτερικό της Ε.Ε. Προϋποθέτει την άρση της ασυμμετρίας μεταξύ των δύο πυλώνων της ΟΝΕ.
Δηλαδή, την άρση της ασυμμετρίας μεταξύ της ατελούς οικονομικής ένωσης και της πλήρους νομισματικής ένωσης. ¶λλως, η Ε.Ε. θα κληθεί να υποδεχθεί και να εφαρμόσει αυτό που θα συμφωνηθεί στην παγκόσμια διάσκεψη της 15ης Νοεμβρίου. Σε μία τέτοια περίπτωση τα σημεία σύγκλισης και απόκλισης μεταξύ της διεθνούς και ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης θα είναι ορατά.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΣΤΑΜΚΟΣ, Ευρωβουλευτής της Ν.Δ.
