Μια καταιγίδα σκόνης και η έναρξη του αρειανού χειμώνα σήμαναν το τέλος της αποστολής του Phoenix Mars Lander, σύμφωνα με χθεσινή ανακοίνωση της NASA.

«Διακόπτουμε τις επιχειρήσεις, βάζοντας τέλος προς το παρόν στις επιχειρήσεις της αποστολής», δήλωσε σε τηλεδιάσκεψη με τους δημοσιογράφους ο διευθυντής έργου από το Εργαστήριο Προώθησης Τζετ της NASA, Μπέρι Γκόλντσταϊν.

Η τελευταία φορά που επικοινώνησαν οι υπεύθυνοι ελέγχου της αποστολής με το διαστημικό σκάφος ήταν στις 2 Νοεμβρίου.

Παρά τις συνεχείς προσπάθειες για αποκατάσταση της επικοινωνίας μέσω των δορυφόρων της NASA που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον ¶ρη, το σκάφος τηρεί σιγή ιχθύος.

«Έχουμε διαρκώς ανοιχτή τη συσκευή ασύρματης επικοινωνίας και προσπαθούμε να καλέσουμε το “Φοίνιξ” για να διαπιστώσουμε εάν έχει επιβιώσει, αλλά κανείς από την ομάδα δεν μπορεί προς το παρόν να ξέρει τι έχει συμβεί» τόνισε ο Γκόλντσταϊν. «Ελπίζουμε ωστόσο ότι το σκάφος θα μας εκπλήξει και πάλι ευχάριστα».

Όταν η ομάδα του «Φοίνιξ» επέλεξε την περιοχή προσεδάφισης στην αρκτική πεδιάδα του ¶ρη γνώριζε ότι το διαστημικό σκάφος δεν θα μπορούσε να «επιβιώσει» στη διάρκεια του χειμώνα. Οι ερευνητές, ωστόσο, διάλεξαν τη συγκεκριμένη τοποθεσία γιατί σύμφωνα με τις παρατηρήσεις των δορυφόρων υπάρχουν εκεί τεράστιες ποσότητες παγωμένου νερού, στο μεγαλύτερο ποσοστό με τη μορφή πέρμαφροστ (αιώνιος πάγος).

Θεώρησαν ότι μια τέτοια περιοχή είναι πολλά υποσχόμενη για την εξερεύνηση των οργανικών χημικών ουσιών, μέσω των οποίων μπορεί να διαπιστωθεί εάν πρόκειται για περιβάλλον διαβίωσης.

Το «Φοίνιξ» προσεδαφίστηκε στον ¶ρη στις 25 Μαΐου –στα μέσα καλοκαιριού σύμφωνα με το Αρειανό έτος– και ολοκλήρωσε πέντε μήνες ερευνών, συλλέγοντας δείγματα του εδάφους τα οποία αναλύθηκαν από τα επιστημονικά όργανα του σκάφους. Ο ήλιος δεν δύει ποτέ στην αρκτική περιοχή στη διάρκεια του καλοκαιριού, συνεπώς το ηλιακό σκάφος διέθετε άφθονη ενέργεια για τους πρώτους μήνες της αποστολής του.

Μια πρόσφατη όμως καταιγίδα σκόνης έκρυψε τον ήλιο και η θερμοκρασία έπεσε σημαντικά τις τελευταίες εβδομάδες καθώς η νύχτα μεγάλωσε και ξεκίνησε ο χειμώνας. Αυτός ο συνδυασμός είχε ως αποτέλεσμα να εξαντληθούν οι μπαταρίες του διαστημικού σκάφους.

«Η κατάσταση έτσι όπως διαμορφώθηκε τις τελευταίες εβδομάδες ακολουθούσε βήμα προς βήμα όσα είχαμε σχεδιάσει, παρότι ο χειμώνας ξεκίνησε περίπου τρεις εβδομάδες νωρίτερα εξαιτίας της καταιγίδας σκόνης», αναφέρει ο Γκόλντσταϊν.

Τις επόμενες εβδομάδες, ο ήλιος θα δύσει σημαίνοντας το τέλος αυτή της εποχής και την αρχή της περιόδου μακράς νύχτας του πολικού χειμώνα. Το χιόνια και ο πολικός πάγος θα καλύψουν σταδιακά το «Φοίνιξ».

Οι οργανωτές της αποστολής δηλώνουν ότι θα προσπαθήσουν να ενεργοποιήσουν ξανά το «Φοίνιξ» μετά την τήξη των πάγων την ερχόμενη άνοιξη, αν και θεωρούν απίθανο να κατορθώσουν κάτι τέτοιο.

Στη διάρκεια της αποστολής, οι επιστήμονες συγκέντρωσαν πολλά στοιχεία σχετικά με τη χημική σύσταση του εδάφους γύρω από το προσεδαφισμένο σκάφος. Σύμφωνα με τα λεγόμενά τους, πρόκειται για μια συμπαγή μάζα που μοιάζει με πηλό και είναι γεμάτη άλατα. Επίσης περιέχει και κάποιες άλλες χημικές ουσίες, τα λεγόμενα υπερχλωρικά άλατα, τα οποία είναι τοξικά για τον άνθρωπο αλλά μπορούν ως ένα βαθμό να χρησιμοποιηθούν ως πηγή ενέργειας από συγκεκριμένα μικρόβια.

Μέχρι στιγμής, οι ερευνητές δεν έχουν εντοπίσει τις οργανικές χημικές ουσίες που ψάχνουν, αλλά, όπως δηλώνουν, σκοπεύουν να συνεχίσουν την ανάλυση των δεδομένων.

«Διατηρώ την αισιοδοξία μου», δήλωσε ο επικεφαλής των διερευνητών του Φοίνιξ Πίτερ Σμιθ από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. «Η αλήθεια σχετικά με τον ¶ρη παραμένει ένα μυστήριο. Προσπαθούμε να βεβαιωθούμε ότι θα πάρουμε τις σωστές απαντήσεις και ότι δεν θα αντιμετωπιστούν επιφανειακά. Τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά».

Η επόμενη αποστολή της NASA στον πλανήτη ¶ρη αφορά το Mars Science Laboratory, έναν μεγάλο, ρομποτικό εξερευνητή με πλούσιο επιστημονικό εξοπλισμό που λειτουργεί με πυρηνική ενέργεια. Η απογείωσή του έχει προγραμματιστεί για το επόμενο καλοκαίρι, ωστόσο, εξαιτίας επίμονων τεχνικών προβλημάτων είναι πιθανό να αναβληθεί για το 2011.