Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Η Ουκρανία είναι πολύ πιθανό να λάβει σήμερα το καθεστώς υποψήφιας χώρας στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, στις Βρυξέλλες. Για την Πρόεδρο της Κομισιόν , Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν το θέμα ήταν πολύ ξεκάθαρο , μετά τη ρωσική εισβολή: «Η Ουκρανία ανήκει στην Ευρώπη, στην ευρωπαϊκή οικογένεια, θέλουν να είναι εκεί και εμείς θέλουμε να ενωθούν μαζί μας, να ζήσουν το Ευρωπαϊκό όνειρο» , όπως το είχε θέσει με τον δικό της τρόπο η φον ντερ Λάιεν.
Με δεδομένη τη ρωσική επίθεση, ουδείς αμφιβάλει στις Βρυξέλλες ότι οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ θα δώσουν το πράσινο Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει επανειλημμένα πιέσει για να γίνει αυτό το βήμα, προκειμένου να φανεί και η ηθική υποστήριξη εκτός από τις παραδόσεις όπλων και την οικονομική βοήθεια στον αγώνα κατά των ρωσικών στρατευμάτων.
Κάποιες χώρες μέλη εξέφρασαν πάντως ενστάσεις - κυρίως η Ολλανδία και η Δανία- υπενθυμίζοντας τη λειψή κατάσταση της δημοκρατίας στην Ουκρανία πριν τον πόλεμο, την εκτεταμένη διαφθορά, τον ρόλο των ολιγαρχών ,τον νεποτισμό και τις μεγάλες παραβιάσεις στο κράτος δικαίου. Πριν από τη ρωσική εισβολή, η χώρα θεωρούνταν πολύ διεφθαρμένη, σύμφωνα με τη Διεθνή Διαφάνεια. Οι Γερμανοί Πράσινοι για παράδειγμα, μπορεί επισήμως να υποστηρίζουν σήμερα την απόδοση στην Ουκρανία του καθεστώτος της υποψήφιας χώρας, αλλά στην ιστοσελίδα ukraineverständig.de, που διαχειρίζεται η Πράσινη πρώην βουλευτής Μαριελίζε Μπεκ ,περιγράφονται λεπτομερώς, παράνομες οικονομικές σχέσεις μεταξύ Ουκρανών πολιτικών και διαφόρων off-shore εταιρειών. Εκατομμύρια πληρωμές από ολιγάρχες σε Ουκρανούς πολιτικούς. Υπάρχουν μάλιστα φήμες ότι εμπλέκεται και ο Πρόεδρος Ζελένσκι. «Τα δύο πρόσωπα του Βολοντίμιρ Ζελένσκι» είναι ο τίτλος άρθρου στην ιστοσελίδα, που σημειώνει ότι «η ηρωϊκή στάση του Ουκρανού προέδρου στη διάρκεια του πολέμου, καθιστά χωρίς νόημα την προηγούμενη κριτική» .
Ο πόλεμος φαίνεται ότι συγκαλύπτει όλα τα προβλήματα. Αλλά το ερώτημα παραμένει: Αν δεν υπήρχε η ρωσική εισβολή, θα ήταν δεκτή η Ουκρανία στην ΕΕ; Η δημοκρατία, το κράτος δικαίου, η καταπολέμηση της διαφθοράς στη χώρα, είναι σημαντικά κριτήρια για να ενταχθεί μια χώρα στην Ένωση; Μια εβδομάδα πριν από την έναρξη της ρωσικής εισβολής, Ουκρανική ΜΚΟ κατά της διαφθοράς δημοσίευσαν ένα άρθρο με τίτλο «Υπηρέτες του χρήματος: Τα μεγαλύτερα σκάνδαλα Διαφθοράς της εποχής Ζελένσκι».
Αλλά και ο οργανισμός Transparency International εξετάζει το βαθμό στον οποίο η διαφθορά επηρεάζει 180 χώρες σε όλο τον κόσμο. Η Ουκρανία βρίσκεται μόλις στην 122η θέση. Μόλις λίγες θέσεις μπροστά από τη Ρωσία ,που είναι στην 136η θέση. Η Μολδαβία, η άλλη υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, βρίσκεται στην 105η θέση – ενώ η Γεωργία, η οποία έχει απορριφθεί από την ΕΕ, βρίσκεται στην 45η θέση!
Εδώ και πολλά χρόνια, η ΕΕ υποστηρίζει την καταπολέμηση της διαφθοράς στην Ουκρανία , με πολλά χρήματα. Αλλά «με ανεπαρκή αποτελέσματα», σύμφωνα με το Ελεγκτικό Συνέδριο της ΕΕ τον Σεπτέμβριο του 2021. Γράφει η έκθεση: «Οι Ουκρανοί ολιγάρχες κυριαρχούν σε μεγάλο αριθμό οικονομικών τομέων και αγορών που συνδέονται στενά με κρατικές εταιρείες. Έχουν χειραγωγήσει το ρυθμιστικό πλαίσιο για να εξασφαλίσουν μια σειρά από κρατικά οφέλη. Πολλά δισεκατομμύρια δολάρια χάνονται κάθε χρόνο στην Ουκρανία λόγω διαφθοράς», σύμφωνα με ελεγκτές της ΕΕ. Οι ελεγκτές της ΕΕ σημείωσαν: «Οι πολίτες συχνά δικαιολογούν τη συμμετοχή τους σε πράξεις μικροδιαφθοράς δηλώνοντας ότι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι και ολιγάρχες εμπλέκονται σε δωροδοκία σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Όλοι μαζί τα φάγαμε, που θα έλεγε και ο Θόδωρος Πάγκαλος.
Καταστροφικό το συμπέρασμα της έκθεσης της ΕΕ: «Η μεγάλης κλίμακας διαφθορά λόγω ανεπαρκούς κράτους δικαίου και εκτεταμένης ολιγαρχικής επιρροής, αντιβαίνει στις αξίες της ΕΕ και αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την ανάπτυξη της Ουκρανίας». Και παρακάτω: «Η έλλειψη πολιτικής βούλησης για μεταρρυθμίσεις και η αντίσταση στην καταπολέμηση της διαφθοράς και των δικαστικών μεταρρυθμίσεων οδήγησαν σε σοβαρές οπισθοδρομήσεις που δεν αποτράπηκαν με διορθωτικά μέτρα».
Την ίδια ώρα, οι πολύπαθες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων δεν φαίνεται να έχουν τύχη. Η Σερβία, η Αλβανία, το Μαυροβούνιο, η Βοσνία, η Βόρεια Μακεδονία, τι λιγότερο έχουν από την Ουκρανία; Γιατί να μην λάβουν σήμερα το ίδιο καθεστώς; Ο υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ είχε τη δύναμη να το πει: Η ΕΕ δεν μπορεί να «είναι τυφλή με το ένα μάτι…Έχει ευθύνη όχι μόνο απέναντι στους φίλους μας στην Ουκρανία ή τη Μολδαβία, αλλά και στη Βοσνία, στη Σερβία και στα έξι κράτη της Δυτικά Βαλκάνια».
Η Ουκρανία θα λάβει λοιπόν το καθεστώς της υποψήφιας χώρας. Τι κι αν η διαφθορά, μεγάλη και μικρή, πιθανότατα θα συνεχίσει να υπάρχει. Και το κράτος δικαίου θα παραβιάζεται συνεχώς. Λοιπόν, στον πόλεμο, δεν υπάρχει πια κριτική. Ε και; Λόγω του πολέμου ,όλα αυτά ελάχιστα μετράνε …Να είναι καλά ο Πούτιν, θα σκέφτεται ο Ζελένσκι. Ο πόλεμος τα καλύπτει όλα…
