Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]

Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς υπόσχεται να παραδώσει στην Ουκρανία το πιο σύγχρονο σύστημα αεράμυνας, που διαθέτει η Γερμανία. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν,σε άρθρο γνώμης στους «New York Times» δεσμεύεται να παραδώσει «πιο προηγμένα πυραυλικά συστήματα» στην Ουκρανία. Διευκρίνισε ωστόσο ότι «δεν ενθαρρύνουμε ούτε δίνουμε τη δυνατότητα στην Ουκρανία να χτυπήσει πέρα ​​από τα σύνορά της». Ο Αμερικανός πρόεδρος σημειώνει πάντως ότι ο στόχος της παράδοσης στο Κίεβο αυτών των όπλων δεν είναι η στρατιωτική νίκη της Ουκρανίας, αλλά η ενίσχυση της θέσης της στο μελλοντικό τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε μάλιστα ότι το Κίεβο έχει δεσμευτεί να μην αξιοποιήσει τα αμερικανικά όπλα για να εξαπολύσει επίθεση στη Ρωσία. «Δεν εμπιστευόμαστε τον Ζελένσκι ότι δεν θα το πράξει», δηλώνει ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ. Η Μόσχα σπεύδει μάλιστα να ανακοινώσει ότι θα εξοπλίζει στο εξής με υπερηχητικούς πυραύλους Zirkon ρωσικές φρεγάτες. Και το χειρότερο: Προειδοποιεί για άμεση στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας. «Οποιεσδήποτε αποστολές όπλων συνεχιστούν, αυξάνουν, αυξάνουν τον κίνδυνο μιας τέτοιας εξέλιξης», δήλωσε ο Ρώσος αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Ριάμπκοφ.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς και τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, το περασμένο Σάββατο, είχε προειδοποίησε τη Γερμανία και τη Γαλλία να μην προμηθεύσουν βαρέα όπλα στην Ουκρανία, απειλώντας ουσιαστικά, με αντίποινα.

Μέσα σε όλα και η «μικρή» Ελλάδα εμπλέκεται όλο και περισσότερο στη σύγκρουση, αποδεχόμενη να παραδώσει στην Ουκρανία θωρακισμένα οχήματα σοβιετικής κατασκευής, που είχεπαραλάβει από την πρώην Ανατολική Γερμανία στη δεκαετία του 90, μετά την ενοποίηση της Γερμανίας. Την αποκάλυψη έκανε μάλιστα ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς, δεσμευόμενος να αντικαταστήσει τα «ελληνικά» οχήματα με μεταχειρισμένα γερμανικά. Γιατί άραγε; «Επειδή η παράδοση των θωρακισμένων οχημάτων από την Ελλάδα θεωρείται λιγότερο επιζήμια για τις σχέσεις της  Γερμανίας με τη Ρωσία», υποστηρίζει ο διάσημος Γερμανός αναλυτής και συνεργάτης στο  German Marshall Fund στο Βερολίνο, Ούλριχ Σπεκ.

Η κληρονομιά του Τσόρτσιλ

Η Ελλάδα δεν είναι όμως η μόνη χώρα που συμφώνησε με τη Γερμανία για την ανταλλαγή οπλικών συστημάτων, καθώς αντίστοιχες συμφωνίες έγιναν με την Πολωνία και την Τσεχία, οι οποίες έστειλαν παλιού σοβιετικού τύπου οπλικά συστήματα στην Ουκρανία. Την περασμένη εβδομάδα πάντως, ο Πολωνός πρόεδρος Αντρέι Ντούντα κατηγόρησε τη Γερμανία ότι αθέτησε τις υποσχέσεις της να παραδώσει άρματα μάχης στη χώρα σε αντάλλαγμα για τις αποστολές όπλων από τη Βαρσοβία στο Κίεβο.

Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία συμπληρώνει 100 ημέρες, το ρήγμα ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή βαθαίνει όλο και περισσότερο. Φέρνει μάλιστα στις μνήμες την περίφημη ομιλία του Ουίνστον Τσόρτσιλ στις 5 Μαρτίου 1946, στο Φούλτον του Μιζούρι, στις Ηνωμένες Πολιτείες για το διαβόητο «Σιδηρούν Παραπέτασμα»: «Είναι καθήκον μου να σας μεταφέρω ορισμένες πραγματικότητες της τρέχουσας κατάστασης στην Ευρώπη.Από το Στετίνο στη Βαλτική μέχρι την Τεργέστη στην Αδριατική, ένα σιδηρούν  παραπέτασμα έχει κατέβει σε όλη την ήπειρο. Πίσω από αυτή τη γραμμή βρίσκονται όλες οι πρωτεύουσες των παλαιών κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης», τόνιζε o «πατέρας της νίκης», 76 χρόνια πριν.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά ως τραγωδία και τη δεύτερη ως φάρσα», είχε πει ο Καρλ Μαρξ, για να συμπληρώσει ο Αμερικανό-ισπανός φιλόσοφος Τζορτζ Σανταγιάνα: «Αυτοί που δεν θυμούνται το παρελθόν, είναι καταδικασμένοι να το επαναλάβουν».  Η  ρωσική εισβολή και ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, δημιουργεί  πλέον ένα νέο «Παραπέτασμα». Θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε «Χαλύβδινο» για να το προσαρμόσουμε στη σύγχρονη εποχή. Σε κάθε περίπτωση όμως, ο  πόλεμος στην Ουκρανίας βαθαίνει μια νέα τάφρο, εν μέρει ήδη υπάρχουσα και η οποία, σε αντίθεση με το αρχικό «Σιδηρούν Παραπέτασμα», έχει μετακινηθεί πολύ πιο ανατολικά: Στην κατακόρυφη γραμμή Βαλτική-Μαύρη Θάλασσα.

Υβριδικός πόλεμος

Το Σιδηρούν Παραπέτασμα αποδείχτηκε όμως με την πάροδο του χρόνου, σχετικά διαπερατό στο διάλογο μεταξύ των πάλαι ποτέ δύο υπερδυνάμεων, η τάφρος που ανοίγει σήμερα μεταξύ Ρωσίας και της υπόλοιπης Ευρώπης, μπορεί να αποδειχτεί ακόμη πιο βαθιά και πιο δύσκολο να γεφυρωθεί.

Ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν όχι μόνο δεν φαίνεται διατεθειμένος να υποχωρήσει, αλλά συντηρεί έναν πόλεμο φθοράς, καθώς τα ταμεία του εξακολουθούν να ξεχειλίζουν από ρούβλια, δολάρια και ευρώ-κάπου 800 εκατομμύρια την ημέρα-λόγω των αυξημένων τιμών στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.

 Ο Φρανς Στέφαν Γκάντι, στέλεχος στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών, σε συνέντευξή του στην γερμανική Tagesschau,τονίζει ότι από τη στιγμή που ο στόχος της Ρωσίας για στρατιωτική κατάκτηση της Ουκρανίας δεν στέφθηκε με επιτυχία, η Μόσχα καταφεύγει σε μια υβριδική τακτική: Πιέζει την παγκόσμια κοινότητα λόγω της επισιτιστικής κρίσης και κεφαλαιοποιώντας τις προμήθειες πετρελαίου και φυσικού αερίου, ενώ ταυτόχρονα συνεχίζει να διεξάγει συμβατικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας.

Την ίδια ώρα όμως, η ελπίδα για μια στρατιωτική νίκη της Ουκρανίας και με τη βοήθεια οπλικών συστημάτων από τη Δύση, αποδεικνύεται όλο και πιο μικρή. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι αποκάλυψε μάλιστα ότι η χώρα του θρηνεί κάθε ημέρα 60-100 νεκρούς στρατιώτες και 500 τραυματίες.

 Η Ουκρανία «θέλει να αποτρέψει μια δεύτερη Μαριούπολη», λέει ο Φρανς Στέφαν Γκάντι, «γιατί τέτοιες συμβολικές ήττες δεν πρέπει να υποτιμώνται». Οσο για τη Ρωσία; Οσο περισσότερο «στριμώχνεται» στρατιωτικά, δεν αποκλείεται να οδηγήσει τις ρωσικές δυνάμεις σε ακόμη πιο επικίνδυνα, πιθανώς και πυρηνικά, βήματα κλιμάκωσης.  Οι παραδόσεις όπλων τροφοδοτούν τους πολέμους, δεν τους τελειώνουν. Μόνο μια εκεχειρία,  είναι η προϋπόθεση για τη διεξαγωγή πολιτικών διαπραγματεύσεων για μια ειρηνευτική συμφωνία. Η έναρξη των διαπραγματεύσεων δεν είναι «παράδοση». Η απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων με ταυτόχρονη μείωση των κυρώσεων θα μπορούσε να είναι ένα καλό σημείο εκκίνησης…