Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη της ΕΕ επιδιώκουν την επιτάχυνση των διεθνών διαπραγματεύσεων που αποσκοπούν στη σύναψη νέας παγκόσμιας συμφωνίας για το κλίμα και θα ασκήσουν πιέσεις για την προώθηση σειράς ζητημάτων στη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή που θα πραγματοποιηθεί στο Πόζναν της Πολωνίας στο διάστημα 1-12 Δεκεμβρίου.

Όπως επισημαίνεται σε ανακοίνωση της Κομισιόν, η διάσκεψη αποτελεί σημαντικό ενδιάμεσο σταθμό για τις διεθνείς διαπραγματεύσεις που δρομολογήθηκαν στο Μπαλί τον περασμένο Δεκέμβριο και αναμένεται να οδηγήσουν στη σύναψη νέας συμφωνίας στα τέλη του 2009 στη Κοπεγχάγη. Ο αρμόδιος για το περιβάλλον Επίτροπος Σταύρος Δήμας θα συμμετάσχει στις συνεδριάσεις υψηλού επιπέδου που θα πραγματοποιηθούν στις 11 και 12 Δεκεμβρίου στο πλαίσιο της διάσκεψης.

«Η χρηματοπιστωτική κρίση απέδειξε πόσο επικίνδυνο είναι να αγνοούνται σαφή προειδοποιητικά σημεία» δήλωσε ο Επίτροπος Δήμας. «Δεν πρέπει να επαναλάβουμε το ίδιο λάθος με την κλιματική αλλαγή εάν θέλουμε να αποφύγουμε επικίνδυνες, και ίσως καταστροφικές οικονομικές και κοινωνικές συνέπιες τις επόμενες δεκαετίες. Ακόμη και αν είναι πολύ νωρίς για να αναμένονται σημαντικές εξελίξεις, η διάσκεψη του Πόζναν πρέπει να αναβαθμίσει τις διερευνητικές συζητήσεις σε συγκεκριμένες διαπραγματεύσεις και να διαμηνύσει προς πάσα κατεύθυνση ότι η παγκόσμια κοινωνία οδεύει προς τη σύναψη φιλόδοξης συμφωνίας για το κλίμα σε ένα έτος από σήμερα, στην Κοπεγχάγη.»

Βασικοί κοινοτικοί στόχοι για μια νέα παγκόσμια συμφωνία

Το μελλοντικό πλαίσιο, το οποίο θα καλύψει την μετά το 2012 περίοδο, όταν θα έχουν εκπνεύσει οι στόχοι του πρωτοκόλλου του Κιότο για τις εκπομπές, πρέπει να εξασφαλίσει παγκόσμια συμμετοχή και να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή με ολοκληρωμένο και φιλόδοξο τρόπο. Το "κοινό όραμα" που το διαπνέει θα πρέπει να συνίσταται στην κατακόρυφη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2020 στις αναπτυγμένες χώρες, οι οποίες ταυτόχρονα θα κληθούν να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες με την παροχή τεχνολογικής και χρηματοδοτικής στήριξης, ώστε οι τελευταίες να συνδυάσουν την ανάπτυξή τους με χαμηλά επίπεδα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και να προσαρμοστούν στις αναπόφευκτες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Η ΕΕ πιστεύει ακράδαντα ότι η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη δεν πρέπει να υπερβεί τους 2°C, σε σύγκριση με τα προ της βιομηχανικής εποχής επίπεδα, καθώς υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι πέρα από το όριο αυτό, αυξάνεται κατά πολύ ο κίνδυνος εμφάνισης μη αντιστρέψιμων και πιθανώς καταστροφικών περιβαλλοντικών αλλαγών. Για τη συγκράτηση της ανόδου της θερμοκρασίας στους 2°C, οι παγκόσμιες εκπομπές πρέπει να έχουν κορυφωθεί έως το 2020 και στη συνέχεια, έως το 2050, να μειωθούν τουλάχιστον κατά το ήμισυ ως προς τα επίπεδα του 1990. Για να σταματήσει η αύξηση των παγκόσμιων εκπομπών, οι ανεπτυγμένες χώρες χρειάζεται να μειώσουν, το αργότερο το 2020, τις συλλογικές εκπομπές τους κατά 30%, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, ενώ οι αναπτυσσόμενες χώρες, και ιδίως οι σημαντικότερες αναδυόμενες οικονομίες πρέπει να συγκρατήσουν την αύξηση των εκπομπών τους και να τις διατηρήσουν σε επίπεδα κατά 15-30% χαμηλότερα εκείνων του σεναρίου της διατήρησης της υφιστάμενης κατάστασης που προβλέπεται για το 2020.

Προτεραιότητες της διάσκεψης του Πόζναν

Η διάσκεψη του Πόζναν αποτελεί σημαντική ευκαιρία για να επιχειρηθεί ένας απολογισμός των μέχρι τούδε διαπραγματεύσεων, να επιταχυνθεί ο ρυθμός τους και να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος, ώστε να τεθούν στέρεες βάσεις για τις διαπραγματεύσεις του τελευταίου έτους.

Η ΕΕ θα ασκήσει πίεση για την επίτευξη των ακόλουθων βασικών αποτελεσμάτων:

Συμφωνία σχετικά με ένα σαφές πρόγραμμα εργασίας που θα κατευθύνει τις διαπραγματεύσεις το 2009, συμπεριλαμβανομένης ενδεχομένως μιας έκτακτης υπουργικής συνόδου γύρω στα μέσα του έτους·

Επίτευξη προόδου στη διαμόρφωση ενός ευρύτατου "κοινού οράματος" για δράση συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένου του καθορισμού στόχων για το 2020 και το 2050·

Ενδελεχής εξέταση του τρόπου βελτίωσης και ενίσχυσης του πρωτοκόλλου του Κιότο. Είναι δυνατόν να ληφθεί και να εφαρμοστεί άμεσα μια απόφαση για τον εξορθολογισμό της διαχείρισης του μηχανισμού καθαρής ανάπτυξης που προβλέπεται στο πρωτόκολλο, ο οποίος αποτελεί σημαντικό μέσο διοχέτευσης πόρων και τεχνολογίας στις αναπτυσσόμενες χώρες, ώστε να συνδυάσουν την ανάπτυξή τους με χαμηλά επίπεδα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα·

Οριστική απόφαση σχετικά με το πώς θα τεθεί το συντομότερο δυνατόν σε λειτουργία το Ταμείο Προσαρμογής που προβλέπεται στο πρωτόκολλο του Κιότο για τις αναπτυσσόμενες χώρες, υπερνικώντας τις αρχικές δυσκολίες.

Οι συνεδριάσεις υψηλού επιπέδου που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο της διάσκεψης θα εστιαστούν στη διαμόρφωση του κοινού οράματος και στον τρόπο χρηματοδότησης της μελλοντικής συμφωνίας. Θα προηγηθεί, στις 8 και 9 Δεκεμβρίου, διεθνής σύνοδος των υπουργών οικονομικών στη Βαρσοβία.

Δεδομένου ότι υπάρχει ήδη συναίνεση σε παγκόσμιο επίπεδο όσον αφορά την ανάγκη αντιμετώπισης, από την νέα συνθήκη, της αποψίλωσης των τροπικών δασών – η οποία ευθύνεται για το 20% περίπου των παγκόσμιων εκπομπών – η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προωθήσει τις πρόσφατες προτάσεις της με στόχο τη μείωση στο ήμισυ της αποψίλωσης των τροπικών δασών μέχρι το 2020 και την ανάσχεση της απώλειας δασικής κάλυψης σε παγκόσμιο επίπεδο έως το 2030. Η Επιτροπή προτείνει, μεταξύ άλλων, τη δημιουργία παγκόσμιου μηχανισμού για τον περιορισμό του διοξειδίου του άνθρακα μέσω της προστασίας των δασών, ώστε να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες (βλ. IP/08/1543).

Δέσμη κοινοτικών μέτρων για το κλίμα και την ενέργεια

Η ΕΕ διαδραμάτισε ηγετικό ρόλο δεσμευόμενη να μειώσει τις εκπομπές της το αργότερο έως το 2020 σε ποσοστό 20% τουλάχιστον, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 και 30% κατά μέγιστο όριο εφόσον οι άλλες ανεπτυγμένες χώρες δεσμευτούν να προβούν σε ανάλογες μειώσεις στο πλαίσιο μιας νέας παγκόσμιας συμφωνίας.

Η δέσμη μέτρων για το κλίμα και την ενέργεια, η οποία προτάθηκε από την Επιτροπή τον Ιανουάριο του 2008, θα οδηγήσει την ΕΕ πολύ κοντά στην επίτευξη των στόχων αυτών. Οι σχετικές με τα μέτρα αυτά διαπραγματεύσεις εισέρχονται στην τελική τους φάση, η δε δέσμη είναι εγγεγραμμένη στην ημερήσια διάταξη της συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 11-12 Δεκεμβρίου – η οποία συμπίπτει με τις υψηλού επιπέδου συνεδριάσεις στο Πόζναν.

Πλαίσιο

Στη διάσκεψη θα συμμετάσχουν τα 192 μέρη της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιματικές μεταβολές (UNFCCC), στα οποία περιλαμβάνονται οι Ηνωμένες Πολιτείες και τα 183 μέρη του πρωτοκόλλου του Κιότο. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα και όλα τα κράτη μέλη είναι μέρη τόσο της σύμβασης όσο και του πρωτοκόλλου.

Στις συνεδριάσεις υψηλού επιπέδου, της αντιπροσωπείας της ΕΕ θα ηγηθεί η τριανδρία που απαρτίζεται από τον Γάλλο Υπουργό Οικολογίας Jean-Louis Borloo, τον Τσέχο Υπουργό Περιβάλλοντος Martin Bursik και τον Επίτροπο Σταύρο Δήμα.