Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Σε μια δραματική στροφή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στον πόλεμο της Ουκρανίας, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δείχνει όλο και περισσότερο πλέον ότι στόχος της Δύσης δεν πρέπει να είναι μόνο η υπεράσπιση του Κιέβου από τη ρωσική επιθετικότητα, αλλά και ο περιορισμός της ισχύος και της επιρροής της ίδιας της Ρωσίας. Ο Μπάιντεν, σε δηλώσεις του στον Λευκό Οίκο, είπε χαρακτηριστικά ότι η νέα πολιτική έχει σκοπό «να τιμωρήσει τη ρωσική επιθετικότητα, να μειώσει τον κίνδυνο μελλοντικών συγκρούσεων».
Πολύ πιο σαφής για τους νέους προσανατολισμούς της Ουάσιγκτον ήταν η δήλωση του Αμερικανού υπουργού Αμυνας Λόιντ Οστιν: «Θέλουμε να δούμε τη Ρωσία αποδυναμωμένη σε βαθμό που να μην μπορεί να κάνει τα πράγματα που έκανε με την εισβολή στην Ουκρανία», είπε ο Όστιν στη διάρκεια επίσκεψής του στην Πολωνία.
Η νέα στρατηγική των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ βασίζεται εν μέρει στη συνεχιζόμενη επιτυχία της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης ενάντια στον Πούτιν. Το Κρεμλίνο έχει πλέον αναγκαστεί να μειώσει τις φιλοδοξίες του από την πλήρη κατάληψη της Ουκρανίας και την ανατροπή του Ουκρανού προέδρου Ζελένσκι, σε μια νέα μεγάλη επίθεση στο Ντονμπάς, στην Ανατολική Ουκρανία. Με την ελπίδα ότι ο Πούτιν θα έχει να παρουσιάσει κάποια «νίκη» στις 9 Μαΐου-που θα γιορτάζει το τέλος του Β‘ Παγκοσμίου πολέμου με την καθιερωμένη παρέλαση στην Κόκκινη Πλατεία.
Δυτικοί εμπειρογνώμονες για τη Ρωσία εκφράζουν πάντως ανησυχία ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους, στην πραγματικότητα, περνούν τις ίδιες τις «κόκκινες γραμμές» που απέφευγαν μέχρι τώρα. Στο μεγαλύτερο μέρος του πολέμου -που έχει εισέλθει στον τρίτο μήνα-ο Μπάιντεν είχε αρνηθεί να επιτρέψει οποιαδήποτε στρατιωτική υποστήριξη, όπως βαρέα επιθετικά όπλα ή ζώνη απαγόρευσης πτήσεων, που θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι θέτει τις δυνάμεις των ΗΠΑ ή του ΝΑΤΟ σε άμεση σύγκρουση με τη Ρωσία. Τώρα, ορισμένοι παρατηρητές ανησυχούν ότι με την πρόσθετη βοήθεια και τις σκληρότερες οικονομικές κυρώσεις, ο πρόεδρος των ΗΠΑ αναγκάζει τον Πούτιν σε μια γωνία στην οποία μπορεί μόνο να πολεμήσει ή να παραδοθεί.
Οι δηλώσεις Μπάιντεν και Οστιν πάντως -γράφει το αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy, «αφήνουν ελάχιστες επιλογές στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν: Είτε να παραδοθεί ή να διπλασιάσει τις στρατιωτικές του προσπάθειες, αυξάνοντας την πιθανότητα να διευρύνει τον πόλεμο του πέρα από την Ουκρανία».
Η στροφή της Ουάσιγκτον μπορεί να ήταν αυτή που μπορεί να ώθησε τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ ότι «ο κίνδυνος ενός πυρηνικού πολέμου είναι σοβαρός, πραγματικός. Και δεν πρέπει να το υποτιμούμε».
«Στα μάτια του Κρεμλίνου η Δύση θέλει να κατακτήσει τη Ρωσία. Δεν το έλεγαν μέχρι τώρα ,τώρα το λένε» ,υποστηρίζει ο Σον Μόναγκαν, ειδικός για την Ευρώπη στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών. «Αν το συνδυάσετε με τα σχόλια του Μπάιντεν, στη σύνοδο κορυφής του στην Πολωνία τον περασμένο μήνα, ότι «αυτός ο άνθρωπος (ο Πούτιν) δεν μπορεί να παραμείνει στην εξουσία», όλα αυτά μετατρέπουν αυτόν τον χερσαίο πόλεμο σε μια ευρύτερη αντιπαράθεση. Γεγονός που καθιστά όλο και πιο δύσκολη την εξεύρεση λύσης μέσω διαπραγματεύσεων ,για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία
Η συνέχιση του πολέμου όμως δεν θα είναι καταστροφική για τις δυο εμπόλεμες πλευρές, αλλά και μοιραία για την Ευρώπη.
Ο Καρδινάλιος Παρολίν -υπουργός Εξωτερικών του Βατικανού- έχει απόλυτο δίκιο, λέγοντας ότι πρέπει να περάσουμε από ένα «πολεμικό σχέδιο σε ένα ειρηνευτικό σχέδιο», με στόχο μια μεγάλη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία στο διπλωματικό πεδίο. Η Ευρώπη πρέπει να προσπαθήσει να σταματήσει μια σύγκρουση που προκαλεί αιματηρές απώλειες στην Ουκρανία και ανυπολόγιστη ζημιά, αλλά και σε αυξανόμενο βαθμό στις οικονομίες των ευρωπαϊκών χωρών λόγω των επιπτώσεων από τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσική Ομοσπονδία. Προβλήματα που μπορεί να υπονομεύσουν ακόμη και την κοινωνική σταθερότητα πολλών χωρών, όσο περισσότερο συνεχίζεται ο πόλεμος.
Μετά και τη νίκη του Μακρόν στη Γαλλία, ίσως έχει έλθει η ώρα οι πολιτικά πιο ισορροπημένοι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να ξεδιπλώσουν μια ισχυρή διπλωματική πρωτοβουλία ικανή, αφενός, να αποστασιοποιηθεί από την όποια «τυχοδιωκτική» γραμμή ολομέτωπης σύγκρουσης, αλλά και να καταδείξει ότι η Ε.Ε. έχει γεωπολιτικό ειδικό βάρος και δεν είναι απλός παρατηρητής των διεθνών εξελίξεων. Και μάλιστα στη γειτονιά της…
