Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]

Για πρώτη φορά από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ μετέβη χθες στην Κίνα για να συναντηθεί με τον ομόλογό του, Γουάνγκ Γι.

Ο κινέζος υπουργός Εξωτερικών χαρακτήρισε μάλιστα τον Λαβρόφ, «lao peng you» (παλιόφιλο)-μια προσφώνηση πολύ σημαντική στην Μανδαρίνικη εθιμοτυπία, καθώς αναφέρεται σε προσωπικότητες με τις οποίες υπάρχει  μια σχέση σεβασμού, η οποία έχει δημιουργηθεί με τα χρόνια. Αφορμή της επίσκεψης Λαβρόφ –μεσούντος του πολέμου στην Ουκρανία-ήταν οι συνομιλίες για τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν, στις οποίες συμμετέχουν εκπρόσωποι των Ηνωμένων Πολιτειών, των γειτονικών χωρών, όπως το Ιράν, αλλά και της κυβέρνησης των Ταλιμπάν, που βρίσκεται στην εξουσία από τον περασμένο Αύγουστο. 

Λαβρόφ και Γουάνγκ Γι συμφώνησαν να επεκτείνουν τη «στρατηγική συνεργασία» των δύο χωρών. Το Πεκίνο είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Μόσχας.Το μερίδιο της Κίνας στο εξωτερικό εμπόριο της Ρωσίας αυξήθηκε από 29,2% το 2014 σε σχεδόν 40% το 2020. Η Ρωσία  είναι επίσης ο μεγαλύτερος προμηθευτής πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Κίνα.«Σήμερα, η Ρωσία και η Κίνα δεν συνδέονται λόγω ιδεολογίας, αλλά μάλλον λόγω της κοινής τους αντίστασης στον δυτικό φιλελευθερισμό», λέει η  Κάντρι Λίικ, ανώτερο στέλεχος στο European Council on Foreign Relations.

Στην αφετηρία της «νέας τάξης»

Ο Λαβρόφ, στις κοινές δηλώσεις με τον Κινέζο ομόλογό του, έστειλε μάλιστα ένα σαφές μήνυμα: Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι η θρυαλίδα που θα οδηγήσει σε μια νέα τάξη πραγμάτων  στο κόσμο. «Οι διεθνείς σχέσεις υφίστανται μεγάλες αλλαγές σήμερα και πρέπει να κινηθούμε προς μια πολυπολική, δίκαιη και δημοκρατική παγκόσμια τάξη», σημείωσε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών.

Πρόσφατα, άλλωστε και ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν τόνισε ότι «τώρα είναι μια στιγμή που τα πράγματα αλλάζουν». Πρόσθεσε μάλιστα με έμφαση ότι «θα υπάρξει μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων και πρέπει οι Ηνωμένες Πολιτείες να ηγηθούν». Ολες οι μεγάλες δυνάμεις φαίνεται πλέον να βρίσκονται στην γραμμή εκκίνησης για αυτή τη «νέα τάξη πραγμάτων». Για τη Δύση, η νέα τάξη είναι μια μάχη της «δημοκρατίας εναντίον του αυταρχισμού». Όπως είπε ο διευθυντής του FBI Κρίστοφερ Ρέι, «δεν υπάρχει χώρα που να αποτελεί ευρύτερη απειλή για τις ιδέες μας, την καινοτομία μας και την οικονομική μας ασφάλεια από την Κίνα».

Για την Κίνα πάντως, η νέα τάξη είναι μακροπρόθεσμα να υποκαταστήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως κυρίαρχη δύναμη στον κόσμο. Όπως αναφέρουν οι Financial Times, η Κίνα βλέπει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εστιάζουν μακροπρόθεσμα την πολιτική τους στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού και το Πεκίνο εκφράζει φόβους ότι μακροπρόθεσμα μπορεί να αντιμετωπίσει τα ίδια προβλήματα με τη Μόσχα. «Εάν δεν χειριστούμε σωστά την κρίση της Ουκρανίας, σε 30 χρόνια η Δύση θα αντιμετωπίζει την Κίνα με τον ίδιο τρόπο με τη Ρωσία», υποστηρίζει ο Νι Λεσιόνγκ, ανεξάρτητος στρατιωτικός αναλυτής στη Σαγκάη, μιλώντας στους Financial Times.

Για την Κίνα, η αμερικανική  στρατηγική στον Ινδο-Ειρηνικό «είναι εξίσου επικίνδυνη με τη στρατηγική του ΝΑΤΟ για επέκταση προς  Ανατολάς, στη  Ευρώπη», γράφει η βρετανική εφημερίδα. Η συμμαχία AUKUS ανάμεσα στις ΗΠΑ, την Αυστραλία και  το Ηνωμένο Βασίλειο, είναι για το Πεκίνο η βασική πηγή ανησυχίας. Πριν δει τον Λαβρόφ, ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι είχε μάλιστα  μυστικές συνομιλίες με τον Ινδό ομόλογό του Σουμπραχμανιάμ Τζαϊσανκάρ στο Νέο Δελχί. Κίνα και Ινδία τόνισαν ότι θέλουν να συνεργαστούν για να σχηματίσουν έναν σταθερό άξονα στην Ασία. Υπάρχει βέβαια ακόμη  η παλιά συνοριακή διαμάχη των δύο χωρών στην κοιλάδα Γκαλουάν στα Δυτικά Ιμαλάια, που οδήγησε σε σύγκρουση το 1962, αλλά Πεκίνο και Νέο Δελχί δηλώνουν πώς θέλουν να ξεπεράσουν τις διαφορές και να συνεργαστούν.

Τα νησιά του Σολομώντα και η Ταϊβάν

Την ώρα που όλα τα μάτια του πλανήτη είναι στραμμένα στον πόλεμο στην Ουκρανία, το Πεκίνο υπέγραψε μια συμφωνία ασφαλείας με τα Νησιά του Σολομώντα, στο Νότιο Ειρηνικό. Η συμφωνία προβλέπει ότι τα Νησιά του Σολομώντος θα μπορούσαν να ζητήσουν την ανάπτυξη κινεζικής αστυνομίας και στρατιωτών για να «διατηρηθεί η κοινωνική τάξη» και να παρασχεθεί  ανθρωπιστική βοήθεια. Σκάφη του κινεζικού ναυτικού θα μπορούν επίσης να ανεφοδιάζονται στα Νησιά του Σολομώντα. 

Η Αυστραλία εξέφρασε φόβους ότι η Κίνα θα μπορούσε να δημιουργήσει μια στρατιωτική βάση στο αρχιπέλαγος, 2.000 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της αυστραλιανής ακτής.  Μέχρι πρόσφατα, η Αυστραλία ήταν ο κύριος εταίρος των Νησιών του Σολομώντος σε θέματα ασφαλείας. Μετά από βίαιες ταραχές τον περασμένο Νοέμβριο, η Καμπέρα έστειλε 100 στρατιώτες για να υποστηρίξουν τις τοπικές δυνάμεις ασφαλείας.

Τις εξελίξεις στον Ειρηνικό παρακολουθεί με ανησυχία η Ταϊβάν. Από τότε που ο Πούτιν εισέβαλε στην Ουκρανία, κυριαρχεί  ένα νέο «σλόγκαν» στην πρωτεύουσα, την Ταϊπέι. «Η σημερινή Ουκρανία, είναι η αυριανή Ταϊβάν. Ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζιπινγκ  δεν κουράζεται άλλωστε να τονίζει σε κάθε ομιλία του ότι η ενοποίηση της Κίνας με την Ταϊβάν είναι η ιστορική του αποστολή. «Εάν χρειαστεί», προειδοποιεί ο Σι, «αυτό θα γίνει και με τη βία». Η αμερικανική απάντηση σε μια ενδεχόμενη κινεζική εισβολή στην Ταϊβάν θα ήταν πάντως πιο σκληρή από ό,τι στην περίπτωση της Ουκρανίας.Η Ταϊβάν παρουσιάζει μεγάλο γεωστρατηγικό ενδιαφέρον για τις Ηνωμένες Πολιτείες λόγω της βιομηχανίας ημιαγωγών, που τροφοδοτεί όλον τον πλανήτη.