Της Ιωάννας Βαρδαλαχάκη
 [email protected]

Εντείνονται αυτή την εβδομάδα οι διπλωματικές ζυμώσεις ώστε να βρεθεί μία λύση για την αποκλιμάκωση της κρίσης με τη Ρωσία, με τους ηγέτες να συμμετέχουν σε διάφορες συναντήσεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. 

Τη Μόσχα επισκέπτεται σήμερα ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, όπου θα έχει συνομιλίες με τον Βλαντιμίρ Πούτιν- μετά από τρεις τηλεφωνικές συνομιλίες τις τελευταίες 10 ημέρες- σε μια προσπάθεια να βοηθήσει στην εκτόνωση της έντασης στην Ουκρανία. Επόμενη στάση του αύριο θα είναι το Κίεβο. Να σημειωθεί ότι οι δυτικοί ηγέτες συνήθως επισκέπτονται πρώτα τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντιμίρ Ζελένσκι, αλλά Γάλλος αξιωματούχος εξήγησε ότι ο Μακρόν θέλει πρώτα να ακούσει τι έχει να πει ο Πούτιν.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας σχεδιάζει να δηλώσει στον Ρώσο ομόλογό του ότι παρόλο που δεν μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο η ασφάλεια της Ουκρανίας, ο ίδιος κατανοεί ότι η Μόσχα έχει τις δικές της ανησυχίες. Όπως είπε, η «κυριαρχία» και η εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και οποιασδήποτε χώρας είναι αδιαπραγμάτευτη, αλλά «είναι θεμιτό η Ρωσία να ρωτά για τη δική της ασφάλεια». Αυτό φαίνεται να υποδηλώνει ότι ο Μακρόν πιστεύει ότι ο Πούτιν έχει θεμιτές αξιώσεις ασφαλείας όταν μιλά για επέκταση του ΝΑΤΟ.  Θα παροτρύνει επίσης τον Πούτιν να μειώσει τη στρατιωτική παρουσίακοντά στην Ουκρανία και θα προσπαθήσει να εξασφαλίσει τη δέσμευση του Ρώσου προέδρου για τη συνέχιση των ειρηνευτικών συνομιλιών, προειδοποιώντας παράλληλα για τις συνέπειες οποιασδήποτε επίθεσης. 

Στη Ρωσία και την Ουκρανία θα μεταβεί επίσης στις 14 και 15 του μήνα και ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, ο οποίος βρίσκεται στην Ουάσιγκτον και θα συναντηθεί σήμερα στον Λευκό Οίκο με τον Αμερικανό πρόεδρο των Τζο Μπάιντεν, για πρώτη φορά από τότε που ανέλαβε τη θέση του καγκελάριου της Γερμανίας τον Δεκέμβριο.Ο Σολτς σκοπεύει να σχηματίσει ένα ενιαίο μέτωπο με τον πρόεδρο των ΗΠΑ μετά τις κατηγορίες ότι το Βερολίνο έχει γίνει ο αδύναμος κρίκος στη συσπείρωση της Δύσης ενάντια στη συσσώρευση ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα της Ουκρανίας.

Θα γράψει ιστορία;

Οι κρίσιμες συνομιλίες μεταξύ Μακρόν και Πούτιν θα μπορούσαν να γράψουν ιστορία, είτε επιτύχουν είτε αποτύχουν, σχολιάζει το Playbook του Politico. Οι δύο πρόεδροι θα συναντηθούν μόνοι τους, χωρίς συμβούλους ή άλλους πολιτικούς παρόντες. Οι συνομιλίες έχουν προγραμματιστεί να ξεκινήσουν σήμερα το απόγευμα και θα παραμείνουν ανοιχτές, τόσο από άποψη χρόνου όσο και από άποψη αποτελεσμάτων. Ωστόσο, όπως σημειώνει το Politico, δεδομένου ότι ο Πούτιν είναι απρόβλεπτος, υπάρχει ο κίνδυνος να αποχωρήσει από τις διαπραγματεύσεις και να επιδιώξει να ταπεινώσει τον Μακρόν. 

Πριν από το ταξίδι, ο Μακρόν έδωσε μια αξιοσημείωτη συνέντευξη στο Le Journal du Dimanche, εκφράζοντας τις απόψεις του για τη σύγκρουση και διεκδικώντας ξανά μια θέση στο τραπέζι, καθώς η Δύση επιδιώκει να αποφύγει άλλη μια ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. «Η πρόσφατη περίοδος επιβεβαίωσε ότι όταν [οι Ευρωπαίοι] αποφασίσουν να μην μιλήσουν… τότε δεν μπορούμε να λύσουμε καμία σύγκρουση. Γιατί μετά αφήνουμε τους άλλους να μιλούν στο όνομά μας», είπε ο Μακρόν.  

Ο Μακρόν έχει θέσει ψηλά τον πήχη για τη συνάντηση, δηλώνοντας αισιόδοξος για την αποκλιμάκωση. «Η ένταση του διαλόγου που είχαμε με τη Ρωσία και αυτή η επίσκεψη στη Μόσχα είναι πιθανό να αποτρέψει [μια στρατιωτική επιχείρηση] από το να συμβεί», είπε. «Τότε θα συζητήσουμε τους όρους της αποκλιμάκωσης». 

«Διαβάζω ή ακούω για επικείμενες επιχειρήσεις από κορυφαίους αξιωματούχους από εβδομάδα σε εβδομάδα εδώ και αρκετές εβδομάδες», είπε ο Μακρόν στη συνέντευξη. «Ο γεωπολιτικός στόχος της Ρωσίας σήμερα δεν είναι σαφώς η Ουκρανία, αλλά η αποσαφήνιση των κανόνων συμβίωσης με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ», σημείωσε, προσθέτοντας ότι πιστεύει ότι ο Πούτιν αναζητά μια «ιστορική λύση», αν και φαίνεται να αποδέχεται ότι η Δύση θα πρέπει να προσφέρει κάτι για να την εξασφαλίσει. «Πρέπει να είμαστε πολύ ρεαλιστές», είπε ο Μακρόν.

«Δεν θα λάβουμε μονομερείς κινήσεις, αλλά είναι απαραίτητο να αποφευχθεί η επιδείνωση της κατάστασης πριν οικοδομήσουμε μηχανισμούς και αμοιβαίες χειρονομίες εμπιστοσύνης», συνέχισε, με τη φράση του να γεννά το ερώτημα: Τι μπορεί να προσφέρει ο Μακρόν που θα κάνει τον Πούτιν να ενδώσει; Αν και ο Γάλλος πρόεδρος δεν εξήγησε, ένας αξιωματούχος υποστηρίζει ότι οι διαπραγματεύσεις κινούνται γύρω από την πολυδιαφημισμένη ιδέα του Πούτιν για την «αδιαίρετη ασφάλεια». Ο όρος κατοχυρώθηκε στις Συμφωνίες του Ελσίνκι του 1975, και σημαίνει ότι κανένα κράτος δεν πρέπει να αυξάνει την ασφάλειά του σε βάρος ενός άλλου. Η Δύση συσχτετίζει τον όρο με τα ανθρώπινα δικαιώματα καθώς και με πράγματα όπως τα συστήματα πυραύλων. Ο Πούτιν όμως φαίνεται ότι τον συνδέει με το βέτο στην επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά. 

Με βάση όλα αυτά, η πρόταση του Μακρόν ότι η Δύση θα πρέπει να κάνει συμβιβασμούς θα μπορούσε να αυξήσει το τίμημα για οποιαδήποτε συμφωνία με τον Πούτιν, αναφέρει το Politico, διερωτώμενο αν ήταν πραγματικά έξυπνο να δηλώσει κάτι τέτοιο πριν από τις συνομιλίες. 

Κινδυνεύει να εκτεθεί

Από την πλευρά του το Bloomberg, σχολιάζει αναφορικά με τη συνάντηση Μακρόν- Πούτιν ότι υπάρχει ο κίνδυνος να φανεί πόσο περιορισμένη είναι η επιρροή της Γαλλίας.  Ο στενός κύκλος του Μακρόν τον παρουσιάζει ως σημαντικό κρίκο στη διπλωματική ώθηση των δυτικών συμμάχων. Λένε ότι το ταξίδι είναι απόδειξη ότι η επαφή του με τον Πούτιν τα τελευταία πέντε χρόνια τελικά αποδίδει καρπούς. Η πραγματικότητα είναι ότι μάλλον δεν υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει ο Μακρόν, αναφέρει το πρακτορείο. 

Το Κρεμλίνο έχει δηλώσει ότι η προτεραιότητα των συνομιλιών θα είναι οι απαιτήσεις του για την ασφάλεια, οι οποίες περιλαμβάνουν τη μείωση των αμερικανικών όπλων στην περιοχή και τη διασφάλιση ότι το ΝΑΤΟ δεν θα δεχθεί ποτέ την Ουκρανία ως μέλος. Σύμφωνα όμβς με την  αναπληρώτρια επικεφαλής του Ιδρύματος Στρατηγικών Ερευνών, Ιζαμπέλ Φάλκον, ο Μακρόν δεν τάσσεται υπέρ αυτών των θεμάτων. «Για τη σημερινή ρωσική ηγεσία, η βασική δυτική χώρα είναι οι ΗΠΑ», δήλωσε από την πλευρά του ο Ντάνκαν Άλαν, μέλος του Chatham House. «Αυτή είναι η σχέση που έχει πραγματικά σημασία», είπε. 

Παράλληλα, ένα πιθανό αδιέξοδο στις συνομιλίες και μια κλιμάκωση των εντάσεων γύρω από την Ουκρανία θα μπορούσε να αλλάξει τη δυναμική των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία, σύμφωνα με την επικεφαλής του γραφείου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων στο Παρίσι, Ταρα Βαρμα.  «Αν και η εξωτερική πολιτική δεν είναι συνήθως ένα καυτό θέμα σε αυτές τις εκστρατείες, η Ρωσία είναι η μόνη εξαίρεση», είπε. «Τα ζητήματα βράζουν το αίμα στους υποψηφίους».