Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]

«Ένας αυτοκράτορας παλεύει να επιβιώσει», γράφει το Γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, σχολιάζοντας την απόφαση του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν να κηρύξει ως «ανεπιθύμητα πρόσωπα», τον Γερμανό και άλλους εννιά πρεσβευτές στην Αγκυρα. «Είναι ένα βήμα με το οποίο ο Τούρκος πρόεδρος θέλει να αποσπάσει την προσοχή από τη δεινή οικονομική κατάσταση στη χώρα του», εξηγεί το Γερμανικό περιοδικό και προειδοποιεί: «Πιθανότατα θα ακολουθήσουν και άλλες προκλήσεις». Μέσα σε λίγες γραμμές το Spiegel δίνει την ουσία της επίθεσης που εξαπέλυσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εναντίον 10 χωρών της Δύσης-ανάμεσά τους, Ηνωμένες Πολιτείες, Γερμανία και Γαλλία- με αφορμή την κοινή δήλωση των πρεσβευτών τους στην Αγκυρα για μια «δίκαιη και γρήγορη δίκη» του φυλακισμένου επί τέσσερα χρόνια χωρίς δικαστική απόφαση, φιλάνθρωπου επιχειρηματία Οσμάν Καβαλά.

Σε περιοδεία του στο Εσκισεχίρ ο Τούρκος Πρόεδρος ανακοίνωσε ότι διέταξε την απέλαση «το συντομότερο δυνατό» των 10 πρεσβευτών. Μέχρι τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές πάντως, η Αγκυρα δεν είχε ενημερώσει επισήμως τους 10 πρεσβευτές ότι πρέπει να εγκαταλείψουν την Τουρκία. Σήμερα συνεδριάζει το υπουργικό συμβούλιο υπό την προεδρία του Ερντογάν. Θα τολμήσει να κάνει το επόμενο βήμα; Να ζητήσει δηλαδή από τους 10 διπλωμάτες να εγκαταλείψουν τη χώρα; `Η θα περιοριστεί στους λεονταρισμούς; Κατά κανόνα , η προθεσμία που δίνεται για την απέλαση διπλωματών ειναι εντός 48 ωρών. Αν το τολμήσει ,αυτό θα σημάνει αυτομάτως ότι οι Τούρκοι πρεσβευτές σε αυτές τις χώρες μπορεί επίσης να απελαθούν  ως personae non gratae.

Το δίλημμα του Ερντογάν.

Το δίλλημα μεγάλο: Από τη μία πλευρά θέλει να εμφανιστεί στα μάτια των οπαδών του ως ο σκληρός ηγέτης που δεν διστάζει να τα βάλει με τους «κακούς ξένους». Η υποδαύλιση του εθνικιστικού κλίματος στον πληθυσμό είναι το μόνο πράγμα, στο οποίο μπορεί πλέον να ποντάρει ο Τούρκος Πρόεδρος , μήπως και επιβιώσει πολιτικά στις εκλογές του 2023.Oι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια ογκούμενη λαϊκή δυσαρέσκεια, καθώς ο πληθωρισμός τρέχει σχεδόν με 20% , η λίρα βυθίζεται και το «καλάθι της νοικοκυράς» αδειάζει μέρα με την ημέρα.  Το Bloomberg εκτιμά μάλιστα ότι η νέα αντιπαράθεση του Ερντογάν με τη Δύση θα βυθίσει ακόμη περισσότερο την τουρκική λίρα.

Από την άλλη, ο Τούρκος πρόεδρος γνωρίζει ότι αν τραβήξει πολύ το σχοινί, κινδυνεύει να χάσει και τα τελευταία στηρίγματά του ,ιδίως στην Ευρώπη. H εφημερίδα Suddeutsche Zeitung σημειώνει οτι «οι ενέργειες του Ερντογάν προσβάλλουν τους τελευταίους υποστηρικτές του στην Ευρώπη, ιδιαίτερα τη Γερμανία, η οποία παρά τις επικρίσεις στο παρασκήνιο, προσπαθούσε πάντα να μην αφήσει τις ευρωπαϊκές σχέσεις με την Άγκυρα να επιδεινωθούν». Και έτσι «συμπεριφέρεται σαν τον μαθητή που θέλει να αποσπάσει την προσοχή από τους κακούς βαθμούς του, και  προκαλεί προβλήματα στην αυλή του σχολείο», σημειώνει εύστοχα η γερμανική ιστοσελίδα T-online.

Μόνο που η λαϊκή δυσαρέσκεια γεμίζει ήδη τη φαρέτρα της αντιπολίτευσης, που συσπειρώνεται για να αντιμετωπίσει ενωμένη το καθεστώς Ερντογάν.  Ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ήταν ο πρώτος που αντέδρασε στην απόφαση του Ερντογάν, γράφοντας στο Twitter: «Ο άνθρωπος που έσυρε τη χώρα στην άβυσσο έδωσε γρήγορα εντολή να κηρυχθούν «persona non grata» αυτή τη φορά 10 πρεσβευτές. Το λέω ξεκάθαρα: Ο λόγος για αυτές τις ενέργειες δεν είναι η προστασία των εθνικών συμφερόντων, αλλά η δημιουργία ενός τεχνητού κλίματος να ξεχαστεί η οικονομία που έχει καταστρέψει!» ,σημείωσε ο Πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος.

Εντονες αντιδράσεις στη Γερμανία

Στη Γερμανία ,οι αντιδράσεις είναι έντονες. Η Πράσινη αντιπρόεδρος της Bundestag, Κλόντια Ροθ ζήτησε να επιβληθούν κυρώσεις στην Αγκυρα: «Οι αδίστακτες ενέργειες του Ερντογάν εναντίον των επικριτών του κλιμακώνονται όλο και περισσότερο», δήλωσε η Ροθ και πρόσθεσε: «Κάποιος πρέπει «να αντιμετωπίσει την αυταρχική πορεία του Ερντογάν διεθνώς», να επιβάλει κυρώσεις και να σταματήσει τις εξαγωγές όπλων στην Τουρκία». Μια δήλωση με μεγάλη σημασία, καθώς οι Πράσινοι ενδέχεται να αναλάβουν το υπουργείο Εξωτερικών στη νέα κυβέρνηση της Γερμανίας.

Τι θα κάνει η Ουάσιγκτον;

 Το μεγάλο ερώτημα είναι πάντως πως θα αντιδράσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες μπροστά στους λεονταρισμούς Ερντογάν. Αν κρίνουμε πάντως από την μέχρι τώρα στάση του προέδρου Τζο Μπάιντεν έναντι της Αγκυρας σε ότι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, η αντίδραση αναμένεται σκληρή.  Τον περασμένο Ιανουάριο, τρεις ημέρες μετά την ορκωμοσία Μπάιντεν, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κάλεσε την Τουρκία να απελευθερώσει τον Καβαλά αλλά και τον ηγέτη του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος του Λαού (HDP) Σελαχατίν Ντεμιρτάς. Ο ίδιος ο Πρόεδρος Μπάιντεν εξέφρασε επίσης τη λύπη του για την απόφαση Ερντογάν να αποχωρήσει η Τουρκία από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για τα δικαιώματα των Γυναικών. Το χειρότερο για τον Τούρκο Πρόεδρο ήρθε στις 24 Απριλίου ,όταν ο Μπάιντεν ανακοίνωσε την αναγνώριση από τις ΗΠΑ της «Γενοκτονίας των Αρμενίων», με αφορμή την 106η επέτειο της γενοκτονίας.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο Ερντογάν περιέγραψε τη σχέση του με τον Μπάιντεν ως τη χειρότερη που είχε με οποιονδήποτε Αμερικανό πρόεδρο ,μέχρι σήμερα. Θα τολμήσει λοιπόν, ο Τούρκος πρόεδρος να κλιμακώσει την αντιπαράθεση; Ιδού η Ρόδος …