Covid-19: Η ΕΕ «αθετεί» την υπόσχεσή της για τις δωρεές εμβολίων- Γεωπολιτικό ζήτημα

Της Μαρίας Βε

[email protected]

Ανεπαρκής φαίνεται η ΕΕ όσον αφορά τις υποσχόμενες δωρεές εμβολίων για τον κορωνοϊό σε φτωχότερες χώρες, ενώ κινδυνεύει τόσο η εξάπλωση νέων θανατηφόρων παραλλαγών, όσο και η απώλεια γεωπολιτικής επιρροής, προειδοποιούν ανώτεροι αξιωματούχοι.

Με γνώμονα την παραδοχή ότι η πανδημία του κορωνοϊού μπορεί να ανασταλεί μόνο εάν όλες οι χώρες αποκτήσουν πρόσβαση σε αρκετά εμβόλια, η ΕΕ έχει υποσχεθεί να παραδώσει 500 εκατομμύρια εμβόλια έως τα μέσα του 2022, συμπεριλαμβανομένων 250 εκατομμυρίων έως το τέλος του τρέχοντος έτους.

Τον Σεπτέμβριο, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε τη χορήγηση άλλων 200 εκατομμυρίων δόσεων στα μέσα του επόμενου έτους, υπογραμμίζοντάς ότι η καταπολέμηση της «αδικίας» στην παγκόσμια προμήθεια εμβολίων, ήταν «ένα από τα μεγάλα γεωπολιτικά ζητήματα της εποχής».

Δραματική καθυστέρηση στις παραδόσεις

Ωστόσο, με λίγο περισσότερο από δύο μήνες μέχρι το τέλος του έτους, οι παραδόσεις εμβολίων υστερούν δραματικά: Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το μπλοκ έχει δωρίσει μόνο περίπου 56 εκατομμύρια δόσεις σε φτωχές χώρες - λιγότερο από το ένα τέταρτο όσων υποσχέθηκε να προμηθεύσει φέτος.

Παράλληλα, η «αθέτηση» της υπόσχεσης της ΕΕ, έχει σηκώσει θύελλα αντιδράσεων στον πολιτικό κόσμο και σε ανώτερα στελέχη που ασχολούνται με τη διεθνή συνεργασία και την αναπτυξιακή βοήθεια. «Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει τώρα να κάνουν περισσότερα», προτρέπει ο επίτροπος, πρόεδρος της Επιτροπής Ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Επίσης, ο Γερμανός υπουργός Υγείας, Γενς Σπαν, αναφέρεται στο θέμα με επιστολή προς την Κομισιόν, τονίζονγτας ότι «Ο κόσμος κινδυνεύει να αντιμετωπίσει μια ‘έκτακτη ανάγκη’, η οποία «θα ήταν εντελώς απαράδεκτη και θα πρέπει να αποφευχθεί με κάθε μέσο».

Οι ηγέτες της ΕΕ που θα συναντηθούν αύριο και μεθαύριο στις Βρυξέλλες, σχεδιάζουν να «ζητήσουν την ταχεία άρση των εμποδίων που παρεμποδίζουν την παγκόσμια διανομή των εμβολίων», αναφέρει το Politico. Αυτά τα εμπόδια περιλαμβάνουν ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια, τη σύντομη διάρκεια ζωής και την εκτεταμένη γραφειοκρατία.

Γεωπολιτικές συνέπειες

Η επείγουσα αυτή ανάγκη για ίση διανομή εμβολίων έχει και σοβαρούς γεωπολιτικούς λόγους. Ήδη τον Ιούλιο, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, Ζοζέπ Μπορέλ, προειδοποίησε ότι «ανεπαρκείς» αποστολές εμβολίων στην Αφρική και Λατινική Αμερική σήμαινε ότι το μπλοκ κινδύνευε να χάσει την επιρροή του στην Κίνα.

«Ποιος είναι ο μεγάλος προμηθευτής εμβολίων στην Αφρική; Η Κίνα. Ποιος είναι ο μεγάλος προμηθευτής εμβολίων στη Λατινική Αμερική; Η Κίνα», είχε δηλώσει ο Μπόρελ, τονίζοντας ότι «’το πρόβλημα’ δεν είναι μόνο η δέσμευση αλλά και η αποτελεσματικότητα της ΕΕ».

Οι δικαιολογίες της φον ντερ Λάιεν

Σε δήλωσή της τη Δευτέρα, η φον ντερ Λάιεν, προσπάθησε να δικαιολογήσει την δυσλειτουργία της ΕΕ, λέγοντας πως το μπλοκ απέστειλε πάνω από 1 δισεκατομμύριο δόσεις εμβολίων στον κόσμο τους τελευταίους 10 μήνες - ακόμα κι αν το μεγαλύτερο μέρος των εμβολίων που παράγονται στην ΕΕ πωλούνται σε πλούσιες χώρες όπως ο Καναδάς ή η Νέα Ζηλανδία και δεν προωθούνται σε φτωχότερες χώρες.

Δήλωσε επίσης ότι η ΕΕ «έχει παραδώσει περίπου 87 εκατομμύρια δόσεις σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος μέσω του COVAX», το πρόγραμμα για δίκαιη παγκόσμια πρόσβαση στα εμβόλια.

Εκπρόσωπος της ΕΕ, ωστόσο, παραδέχτηκε ότι στην πραγματικότητα δεν πήγαν και οι 87 εκατομμύρια δόσεις σε φτωχότερες χώρες, αλλά μόνο 56 εκατομμύρια έφτασαν στον προορισμό τους.

Εντούτοις, το πρόβλημα όχι μόνο παραμένει, αλλά και εντείνεται. Τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού σε αφρικανικές χώρες όπως η Αιθιοπία ή η Νιγηρία, όπου λιγότερο από το 2% προστατεύονται πλήρως από τον Covid-19, ή η Αϊτή, όπου μόλις το 0,25% των ανθρώπων είναι πλήρως εμβολιασμένοι, ενισχύουν τις ανησυχίες.

Παράλληλα, οι επικίνδυνες μεταλλάξεις που εμφανίζονται αιφνιδιαστικά, θέτουν σε κίνδυνο το επίπεδο ασφάλειας, που έχει έως τώρα επιτευχθεί.

Το πρόβλημα της γραφειοκρατίας

Οι χώρες της ΕΕ διατείνονται ότι δεν είναι η έλλειψη πολιτικής βούλησης που τις εμποδίζει να δώσουν περισσότερα, αλλά τα γραφειοκρατικά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν για να παραδοθούν τα εμβόλια.

Ακόμη, τονίζουν ότι η ελλιπής συνεννόηση μεταξύ διαπραγματευτών και εταιρειών παραγωγής εμβολίων, αποτελούν ουσιαστικό εμπόδιο για μια δίκαιη και βασισμένη τις παγκόσμιες ανάγκες, αναδιανομή εμβολίων.

Την ίδια στιγμή, σε μια προσπάθεια εξορθολογισμού των δωρεών, καταρτίστηκαν τρεις συμβάσεις- πλαίσια: Μία με τη Σουηδία για δόσεις του εμβολίου AstraZeneca. μια με το Βέλγιο για της Johnson & Johnson και μια με τη Γαλλία για των Pfizer/BioNTech. Στόχος είναι τα κράτη μέλη να διανείμουν τις δωρεές τους μέσω αυτών των συμφωνιών και όχι να υπογράψουν 27 συμφωνίες για κάθε εμβόλιο.

Στην επιστολή του Σπαν, αναφέρεται ότι τα κενά στις συμφωνίες αγοράς, επιτρέπουν στους κατασκευαστές να «υπαγορεύουν ελάχιστες τιμές πωλήσεων, να επιβάλλουν υπερβολικά συστήματα αποζημίωσης στους παραλήπτες, να απορρίπτουν διαδικασίες ανταλλαγής ή να απαγορεύουν τη διανομή σε διεθνείς οργανισμούς, ενώ ζητεί από την Κομισιόν να αυξήσει πίεση στους κατασκευαστές να δείξουν μεγαλύτερη ευελιξία.

Την ίδια ώρα, παρόλο που η ΕΕ γνωρίζει από γραφειοκρατία, οι δωρεές εμβολίων φαίνεται να είναι ιδιαίτερα «δυσκίνητες», ενώ πέρα από τα γραφειοκρατικά εμπόδια, υπάρχει και το ζήτημα της περιορισμένης διάρκειας ζωής.

Καθώς το COVAX γενικά δέχεται δόσεις με τουλάχιστον δύο μήνες πριν από τη λήξη, τα εμβόλια που πλησιάζουν την ημερομηνία λήξης τους, ενδέχεται να καταλήξουν να καταστραφούν, όπως συνέβη με την απόρριψη 385.000 δόσεων μεταξύ Ιουνίου και 24 Σεπτεμβρίου.

Ταυτόχρονα, η ανησυχία σχετικά με τη διάρκεια ζωής συνδέεται και με ένα ακόμη πρόβλημα που δεν έχει διευθετηθεί. Ο COVAX δεν επιθυμεί να λαμβάνει δόσεις απευθείας από χώρες, και έτσι τα εμβόλια στοιβάζονται σε αποθήκες της ΕΕ.

Επιπλέον, σύμφωνα με αξιωματούχους, καθώς οι διαδικασίες θα βελτιωθούν, μια νέα πρόκληση διαφαίνεται στον ορίζοντα. Μόλις αρχίσουν να χορηγούνται δόσεις σε μεγαλύτερες ποσότητες, ελλοχεύει η πιθανότητα οι χώρες να μη καταφέρουν να τις απορροφήσουν εγκαίρως.

ΕΜΒΟΛΙΟ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΙΟΥ ΚΟΡΩΝΟΙΟΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Κίνα Γαλλία

Ακολουθήστε μας στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Covid-19: Η ΕΕ «αθετεί» την υπόσχεσή της για τις δωρεές εμβολίων- Γεωπολιτικό ζήτημα

Προτεινόμενα για εσάς

Δημοφιλή

Σχολιασμένα