Έφυγε από τη ζωή, στα 77 του χρόνια, ο Κυριάκος Κατζουράκης, αφού υπέκυψε σήμερα το πρωί στις επιπλοκές χρόνιου προβλήματος υγείας που αντιμετώπιζε.
Το κενό που αφήνει πίσω του ο σπουδαίος εικαστικός, σκηνογράφος και κινηματογραφιστής είναι δυσαναπλήρωτο. Η κηδεία του θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα στις 15:00 στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.
Εδώ και πολλά χρόνια μοιραζόταν τη ζωή του με τη σύντροφό του, ηθοποιό Κάτια Γέρου. Την είδηση της απώλειάς του έκανε γνωστή με ανάρτησή του ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Περικλής Μουστάκης.
Γεννημένος στην Αθήνα το 1944, σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Ζωγραφική με καθηγητή τον Γιάννη Μόραλη και Σκηνογραφία με καθηγητή τον Βασίλη Βασιλειάδη (1963-1968).
Το 1969 βραβεύτηκε με το βραβείο ζωγραφικής «Παρθένη». Από το 1972 έως το 1986 έζησε στο Λονδίνο όπου σπούδασε Χαρακτική (1973-1975, Central Saint Martins College of Art and Design και Croydon College of Art).
Στον κινηματογράφο σκηνογράφησε «Το προξενιό της Άννας» του Παντελή Βούλγαρη (1972) και έκανε τα κοστούμια για τη θεατρική παράσταση «Μέρες του ’36» του Θόδωρου Αγγελόπουλου (1972).
Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ομάδας 5 Νέοι Έλληνες Ρεαλιστές (1969-1972) μαζί με τον Γιάννη Βαλαβανίδη, τον Χρόνη Μπότσογλου, τον Γιάννη Ψυχοπαίδη και την Κλεοπάτρα Δίγκα.
Κυριάκος Κατζουράκης, «Κάτια με σφαχτό», 1987, λάδι σε ξύλο, 160x160 εκ.
Το 1990 ίδρυσε την Ομάδα Τέχνης, καθώς και την Ένωση Καλλιτεχνών «Europa 24» (1991-1998). Επίσης, είχε αναλάβει τη διεύθυνση του εικαστικού εργαστηρίου του Υπουργείου Πολιτισμού στον Δήμο του Αιγάλεω (1997-2003). Υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής του Εικαστικού Εργαστηρίου του Αιγάλεω (1997-2003).
Κυριάκος Κατζουράκης, «Υβόννη Πουσέν», 1976, λάδι σε καμβά, 120x160 εκ.
Το 2005 εξελέγη τακτικός καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου δίδαξε μέχρι το 2012. Έργα του βρίσκονται σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές.
Συλλυπητήριο μήνυμα της ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού
Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση για την απώλεια του Κυριάκου Κατζουράκη:
«Με τον πλούτο που διέκρινε το έργο του, την ευρυμάθειά του και τις ισχυρές απόψεις του, ο Κυριάκος Κατζουράκης υπήρξε από τους καλλιτέχνες που επηρέασαν σημαντικά το σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό. Από τις εικαστικές τέχνες, στη σκηνογραφία και την ενδυματολογία και από τη σκηνοθεσία στη διδασκαλία, ο Κυριάκος Κατζουράκης είχε μία διακριτή ταυτότητα και λόγο. Έχοντας σπουδάσει ζωγραφική κοντά στον Γιάννη Μόραλη και δουλεύοντας με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, τον Παντελή Βούλγαρο και τον Δήμο Θέο στον κινηματογράφο, εξερεύνησε τις διαφορετικές εκφάνσεις τις ελληνικότητας και εμβάθυνε σε αυτήν. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους οικείους του.
Ο Υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Πολυσχιδής, πολυτάλαντος, διανοούμενος, πολιτικός, με έντονη κοινωνική ευαισθησία και μια συνεχή και συνεπή παρουσία στο χώρο τόσο των εικαστικών και της φωτογραφίας όσο και του κινηματογράφου αλλά και της συγγραφής, ο Κυριάκος Κατζουράκης άφησε το στίγμα του σε όλες τις μορφές τέχνης με τις οποίες καταπιάστηκε και ουσιαστικά κατέλυσε τα στεγανά μεταξύ των τεχνών. Ο ίδιος είχε πει «Μου αρέσει που γράφω: ζωγράφος – σκηνοθέτης. Και τα δύο σημαίνουν εικαστικός.»
Στο επίκεντρο του έργου του υπήρξε πάντα ο άνθρωπος, η σωματικότητα, το πάσχον σώμα, το ερωτικό σώμα, η ανθρώπινη μορφή σε όλες της τις διαστάσεις και καταστάσεις, αλλά και η μνήμη. Θα τον θυμόμαστε σαν μια μορφή στο μνημειώδες Τέμπλο του.
Θερμά συλλυπητήρια στους φίλους και στους οικείους του».
Συλλυπητήριο μήνυμα του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου
Η απώλεια του Κυριάκου Κατζουράκη αφήνει κενό στον σύγχρονο ελληνικό Πολιτισμό και θλίβει τον καλλιτεχνικό κόσμο.
Ο Κυριάκος Κατζουράκης υπήρξε ενεργός πολίτης, ανήσυχος κι ασυμβίβαστος. Υπήρξε επίσης πολυσχιδής καλλιτεχνική προσωπικότητα. Σπουδαίος εικαστικός, από τους κορυφαίους της γενιάς του. Σκηνογράφος, ηθοποιός και σκηνοθέτης. Η καλλιτεχνική του πορεία, από τα χρόνια της μαθητείας του δίπλα στον Γ. Μόραλη μέχρι τις κινηματογραφικές του ταινίες, ήταν ένας μακρύς δρόμος μέσα σε μια σκληρή κοινωνική πραγματικότητα.
Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου εκφράζει τα βαθιά του συλλυπητήρια στην Κάτια Γέρου και στους οικείους του.
ΣΥΡΙΖΑ - Δήλωση Σίας Αναγνωστοπούλου
Ανάμεσά μας, μέχρι σήμερα, υπέροχος, ο Κυριάκος Κατζουράκης, αγάπησε την ομορφιά της τέχνης, την ένταση της , τις ανατροπές της, τις αντιφάσεις της, την ετερότητα της. Αγάπησε τη ζωή μέχρι τέλους. Σήμερα η είδηση του θανάτου του, μας βαραίνει με το χρέος και την ευθύνη της μνήμης του . Ό Κυριάκος ήταν ο ηθοποιός στην ταινία του Δήμου Θέου Κιέριον, ήταν πίσω από τα σκηνικά της ταινίας το Προξενειό της Άννας του Βούλγαρη, ήταν ο σχεδιαστής των κουστουμιών στο Μέρες του ‘36 του Αγγελόπουλου, ήταν ο καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, ήταν ο δημιουργός των 50 έργων με τον τίτλο «Αναφορά στην Γκουέρνικα», ήταν η ταινία «USSAK» .
Ήταν πολλά , ο Κυριάκος. Ήταν η μεγάλη του αγάπη του για την Κάτια Γέρου. Μια από τις πιο εκπληκτικές ίσως πτυχές του έργου του είναι η σχέση με την ιστορία, την ταυτότητα και τη μνήμη, μέσα από τη χρήση κάθε έκφανσης της τέχνης, από τη ζωγραφική μέχρι το σινεμά και το γράψιμο, για να συνθέσει το «συνολικό έργο», τη «μια ενότητα της ποικιλίας» που θα αποτύπωνε το τοπίο της ψυχής του, όπως έλεγε. Φεύγει και είναι σα να παίρνει μαζί του και το βάρος μιας ιδιαίτερης εποχής και μιας γενιάς που δυσκολεύεται να αναπνεύσει στη σημερινή μετριότητα.
Τον αποχαιρετώ με τα δικά του λόγια, εκείνης της γενναίας επιστολής παραίτησης από μέλος του ΔΣ του μουσείου της Ακρόπολης, που έφερε στην επιφάνεια όλους τους απαράδεκτους χειρισμούς του Υπουργείου Πολιτισμού: « …Προσπαθώ να περιγράψω τη θλίψη μου για την κακομεταχείριση της κοινής μνήμης μας και την απαξίωση κάποιων βασικών αρχών που κάποτε ούτε καν χρειαζόντουσαν λόγια για να κοινοποιηθούν, ήταν κοινωνικά αυτονόητα. Όπως η αίσθηση της ιστορίας και των παθών του λαού που ζωντάνευαν πάνω στον κακοτράχαλο βράχο – στα μάτια μου ιερός ως φορέας μνήμης και φορέας πολιτισμού – που η προσοχή μας στο δύσκολο βάδισμα πάνω στις πέτρες του, μας οδηγούσε στην κυριολεξία να σκύβουμε με προσοχή, να γινόμαστε ένα με τη δυσκολία του. Κι αυτό μας αναβάθμιζε σε κατ’ ουσία ερευνητές της ιστορίας των 2500 χρόνων του, γιατί δεν είναι μόνον οι ναοί του, οι Καρυάτιδες, τα αγάλματα, το θαύμα της «μη γεωμετρίας» του Παρθενώνα με τις οπτικές διορθώσεις. Είναι και η αντίσταση κατά της γερμανικής κατοχής, η σημαία του Σάντου και του Γλέζου, το τζαμί, ο βίαιος εκχριστιανισμός του, η ασεβής στάση των Άγγλων που το χρησιμοποίησαν σαν οχυρό, ο βομβαρδισμός του Μοροζίνι, οι μύθοι και η μυθοπλασία του, ο ενεργητικός ρεμβασμός των ερωτευμένων, η ληστεία του Ελγίνου, η ηρεμία που αποπνέει όταν σταθείς και κοιτάξεις τη θάλασσα χωρίς βιασύνη, χωρίς να σε εγκαλεί το καθήκον… »
Η επιστολή παραίτησής σου από το ΔΣ του Μουσείου της Ακρόπολης θα μείνει πάντα, μνημείο θάρρους , ανθρωπιάς και ομορφιάς, όπως είναι το σύνολο της Τέχνης σου. Ο τελευταίος περίπατος μαζί σου στην Ακρόπολη θα είναι μια ακριβή μνήμη αγαπημένε και πολύτιμε Κυριάκο. Κάτια αν μπορεί να απαλύνει έστω λίγο τη μοναξιά και τη θλίψη σου, να ξέρεις πως εμείς αγαπήσαμε και θαυμάσαμε πολύ τον Κυριάκο Κατζουράκη, την κοινή σας δουλειά, την υπέροχη πορεία σας.
Αντίο Κυριάκο «…κοιμήσου στην αγκαλιά της γης».
