Του Θεόδωρου Τρύφων*
Η επιστροφή της ελληνικής οικονομίας σε ρυθμούς ανάπτυξης μετά την οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας ανακόπηκε βίαια από τη νέα πανδημική κρίση που οδήγησε και πάλι την οικονομία στην ύφεση. Σήμερα, σχεδόν 18 μήνες από την εμφάνιση του COVID στη χώρα μας, η αντιμετώπιση των υγειονομικών επιπτώσεων της πανδημίας εξακολουθεί να αποτελεί βασική προτεραιότητα. Όμως, η εξέλιξη του εμβολιαστικού προγράμματος και η σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων για τον περιορισμό της διάδοσης του κορονοϊού στρέφουν το ενδιαφέρον όλων στην επόμενη μέρα και στην πορεία της ελληνικής οικονομίας. Το στοίχημα εφεξής αφορά την επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, την τόνωση της απασχόλησης και τη διαμόρφωση ενός σταθερού πλαισίου τόσο για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων όσο και για την επενδυτική κινητοποίηση των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας.
*Ο κ. Τρύφων είναι πρόεδρος της Πανελληνίας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ)
Η χώρα μας έχει μια μοναδική ευκαιρία να γυρίσει σελίδα, αξιοποιώντας τα χρηματοδοτικά εργαλεία του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, ώστε να τεθεί στο επίκεντρο των επενδυτικών εξελίξεων δημιουργώντας τις απαραίτητες εκείνες προϋποθέσεις που επιτρέπουν την αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής, την ψηφιακή και ενεργειακή μετάβαση στη νέα εποχή και τη δημιουργία καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας.
Η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης (19,4 δισ. ευρώ με τη μορφή των επιδοτήσεων και 12,7 δισ. ευρώ με τη μορφή των δανείων) είναι σε θέση να αλλάξει την πορεία της ελληνικής οικονομίας, θέτοντάς την σε τροχιά σταθερής, βιώσιμης ανάπτυξης. Η προοπτική αυτή επιτρέπει την αισιοδοξία παρά τις δυσκολίες και ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας για ένα πολύ καλύτερο μέλλον για τη χώρα μας. Στο πλαίσιο αυτό, η συμβολή της εγχώριας βιομηχανίας φαρμάκου στην προσπάθεια ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας και της παραγωγικής ανασυγκρότησης είναι πολύ σημαντική.
Το πρόγραμμα «Ελλάδα 2.0» που ανακοινώθηκε πρόσφατα από τον πρωθυπουργό δημιουργεί τις προϋποθέσεις που επιτρέπουν την απελευθέρωση της αναπτυξιακής δυναμικής της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, η οποία δρομολογεί επενδύσεις ύψους 1,2 δισ. ευρώ σε βάθος τετραετίας. Οι επενδύσεις αυτές συνεπάγονται μοναδικά πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία και την κοινωνία.
Οι μεταρρυθμίσεις του προγράμματος «Ελλάδα 2.0» για τη φαρμακοβιομηχανία
Οι υποχρεωτικές επιστροφές rebate και clawback σε συνδυασμό με την άμεση φορολογία οδηγούν στην αφαίμαξη του 70% του κύκλου εργασιών των εταιρειών του κλάδου της φαρμακευτικής παραγωγής. Το τεράστιο αυτό βάρος που επωμίζεται η ελληνική φαρμακοβιομηχανία δεν της αναλογεί.
Το πρόγραμμα «Ελλάδα 2.0» περιλαμβάνει δράσεις για τη μεταρρύθμιση του συστήματος αυτόματων επιστροφών με στόχο τον δραστικό περιορισμό του clawback σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η δυνατότητα του συμψηφισμού ενός μέρους του clawback με επενδύσεις σε Έρευνα και Ανάπτυξη, ενώ παράλληλα εισάγεται η λογική της συνυπευθυνότητας πολιτείας και βιομηχανίας μέσω της θέσπισης ανώτατων ορίων στο clawback.
Η υπέρβαση των ορίων αυτών θα καλύπτεται από την πολιτεία γεγονός που δημιουργεί κίνητρο για τον εξορθολογισμό της δαπάνης. Παράλληλα, το πρόγραμμα προβλέπει δράσεις για την ενίσχυση της δυνατότητας ελέγχου των φαρμακευτικών δαπανών μέσω της αναβάθμισης του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, τη διασύνδεση των πληροφοριακών υποσυστημάτων που σήμερα δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, την ανάπτυξη μητρώων ασθενών και πρωτοκόλλων με στόχο τον εξορθολογισμό της συνταγογράφησης και της χρήσης των φαρμάκων.
Ο επενδυτικός σχεδιασμός της φαρμακοβιομηχανίας για την επόμενη τετραετία περιλαμβάνει την κατασκευή 12 νέων εργοστασίων και 17 ερευνητικών τμημάτων.
Οι επενδύσεις αυτές αναμένεται να δημιουργήσουν τουλάχιστον 2.000 νέες καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Οι επενδύσεις αυτές έχουν μοναδικό πολλαπλασιαστή στην ελληνική οικονομία, καθώς το όφελος για το ΑΕΠ εκτιμάται μεταξύ 80% και 130% της επενδυτικής δαπάνης, ενώ διασφαλίζουν την επάρκεια της εγχώριας αγοράς σε φάρμακα πρώτης γραμμής και την αναβάθμιση της παρεχόμενης φαρμακευτικής φροντίδας στους ασθενείς. Με τις μεταρρυθμίσεις που προωθούνται επιτυγχάνεται η εξασφάλιση της επάρκειας φαρμάκων στην ελληνική αγορά, ώστε να αντιμετωπιστεί οποιαδήποτε έκτακτη κατάσταση στο μέλλον.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στον επενδυτικό σχεδιασμό των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών περιλαμβάνεται η κατασκευή δύο μονάδων παραγωγής ογκολογικών φαρμάκων που θα είναι σε θέση να καλύψουν το 20% των αναγκών των ασθενών με ελληνικά φάρμακα. Η δυνατότητα αυτή σήμερα βρίσκεται μόλις στο 2%.
Έπειτα από μια δεκαετία περιοριστικών αντιαναπτυξιακών πολιτικών και μετά τα μαθήματα από τη υγειονομική διαχείριση της πανδημίας, επιτέλους φαίνεται ότι η φαρμακευτική πολιτική αποκτά αναπτυξιακό πρόσημο. Ο εξορθολογισμός των υπέρμετρων επιβαρύνσεων, η δυνατότητα συμψηφισμού του clawback με επενδύσεις του κλάδου και η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης ανοίγουν τον δρόμο για επενδύσεις που διασφαλίζουν την επάρκεια φαρμάκων στην ελληνική αγορά, προωθούν τις επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη και δίνουν την ευκαιρία στην εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου να πρωταγωνιστήσει στις διεθνείς αγορές, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
