Οι βραχογραφίες που ανακαλύφθηκαν σε ένα ινδονησιακό σπήλαιο και απεικονίζουν ζώα και ανθρώπινες παλάμες, είναι ένα από τα πρώτα γνωστά δείγματα καλλιτεχνικής δημιουργικότητας στον πλανήτη. Ωστόσο, απειλούνται από την κλιματική αλλαγή, όπως προειδοποιεί μια νέα μελέτη.
«Η ζημιά είναι πιθανότατα μη αναστρέψιμη», δήλωσε στο CNN η Τζιλ Χάντλεϋ, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Griffith στην Αυστραλία.
Οι Αυστραλοί και Ινδονήσιοι ερευνητές εξέτασαν 11 σπήλαια στην περιοχή Μάρος του νησιού Σουλαβέζι όπου έχουν ανακαλυφθεί οι αρχαιότερες τοιχογραφίες, που χρονολογούνται πριν από 45.000 έως 20.000 χρόνια. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι τοιχογραφίες φθείρονται εξαιτίας μιας διαδικασίας που ονομάζεται «αλοκλαστική», η οποία προκαλεί την αποσύνθεση των πετρωμάτων όταν διαλύματα αλατόνερου διαχέονται σε ρωγμές και αρμούς στους βράχους και εξατμίζονται αφήνοντας κρυστάλλους αλατιού πίσω.
«Τα άλατα βρίσκονται παντού στα σπήλαια στο νότιο Σουλαβέσι. Αυτά τα άλατα αποδυναμώνουν χημικά τον βράχο και χωρίζουν μηχανικά την επιφάνεια των πλαισίων από τους τοίχους και τις οροφές από ασβεστόλιθο», εξηγεί η Χάντλεϋ.
Οι συγγραφείς της μελέτης πίστευαν ότι αυτή η διαδικασία προκαλείται από τις εναλλασσόμενες περιόδους εποχιακών βροχοπτώσεων και ξηρασίας που προκαλούνται από την παγκόσμια κλιματική κρίση και τις καιρικές συνθήκες του Ελ Νίνιο.
«Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι χειρότερες στις τροπικές περιοχές του Ισημερινού λόγω του μοναδικού κλίματός του. Είναι το μέρος με την πιο δυναμική ατμόσφαιρα στη Γη. Επίσης, οι τροπικοί μπορούν να βιώσουν έως και τρεις φορές την αύξηση της θερμοκρασίας υπό την κλιματική αλλαγή σε σύγκριση με άλλα μέρη του κόσμου», λέει η Χάντλεϋ.
Τα γαλλικά και ισπανικά σπήλαια Λεσκώ και Αλταμίρα, αντίστοιχα, βρίσκονται σε ένα πιο σταθερό, εύκρατο κλίμα από αυτά της Ινδονησίας.
«Η άλλη διαφορά είναι ότι αυτές οι σπηλιές είναι πολύ βαθιές και οι βραχογραφίες βρίσκονται συνήθως στη σκοτεινή ζώνη. Στην Αυστραλασία, η ζωγραφική βρίσκεται συνήθως στη ζώνη φωτός ή στις εισόδους των σπηλαίων και των βράχων. Υπάρχουν ζωγραφικές βαθιά στις σπηλιές του Μάρος, αλλά η συντριπτική πλειοψηφία βρίσκεται στα μέρη όπου φτάνει το φως», είπε η επιστήμονας στο CNN.
Οι επιστήμονες μελετούν τη ζωγραφική στο σπήλαιο της Ινδονησίας από τη δεκαετία του 1980, αλλά μόνο τα τελευταία χρόνια κατάφεραν να τη χρονολογήσουν με ακρίβεια. Αυτό οφείλεται σε νέες τεχνικές που μπορούν να χρονολογήσουν το λεγόμενο «ποπ κορν» που σχηματίζεται στην επιφάνεια του σπηλαίου. Αυτές οι εναποθέσεις ανθρακικού ασβεστίου μπορούν να χρονολογηθούν μετρώντας τη ραδιενεργή διάσπαση στοιχείων που περιέχουν.
Αρχικά, οι αρχαιολόγοι πίστευαν ότι οι βραχογραφίες ήταν νεότερες από 10.000 χρόνια, ωστόσο οι πιο πρόσφατες τεχνικές υποδηλώνουν ότι μια από αυτές, η οποία απεικονίζει τρεις χοίρους, είχε ζωγραφιστεί πριν από 45.500 χρόνια.
Ο Άντι Οκταβιάνα -ειδικός στις βραχογραφίες στο Κέντρο Αρχαιολογικής Έρευνας της Ινδονησίας και διδακτορικός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Griffith, δήλωσε ότι ο αριθμός των βραχογραφιών που βρίσκονται στην περιοχή, παραμένει άγνωστος.
«Έχουμε καταγράψει πάνω από 300 σημεία με βραχογραφίες, στο σπήλαιο στο Μάρος. Οι ομάδες μας συνεχίζουν να ερευνούν την περιοχή, βρίσκοντας νέα έργα κάθε χρόνο. Σχεδόν χωρίς εξαίρεση, οι ζωγραφικές βρίσκονται σε προχωρημένα στάδια φθοράς. Βρισκόμαστε σε έναν αγώνα ενάντια στον χρόνο», δήλωσε.
