Από την έντυπη έκδοση
Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Ηδη δυο βδομάδες προτού προκύψει η άνοδος Μητσοτάκη στη Θεσσαλονίκη για την (εν πολλοίς διαδικτυακή) ΔΕΘ και για τα ειωθότα των ανακοινώσεων οικονομικής πολιτικής, είχε διαφανεί μια ανησυχία για το πώς θα ισορροπήσουν (α) οι προθέσεις για προγραμματική συνέπεια (μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, περιορισμός του κράτους), (β) οι προσδοκίες για συνέχιση, αν μη επίταση των μέτρων στήριξης «της οικονομίας και των ανθρώπων» με την πανδημία του κορονοϊού σε εξέλιξη, (γ) η συνειδητοποίηση ότι μετά το δημοσιονομικό ξεχείλωμα του 2020, δεν θα ήταν σώφρον να πάμε σε ενθουσιώδη ελλείμματα το 2021 μόνο και μόνο επειδή έχει ανασταλεί το Σύμφωνο Σταθερότητας και έχει de facto παγώσει η ενισχυμένη εποπτεία στην οποία υπάγεται η μεταμνημονιακή Ελλάδα και (δ) οι αναφλεγόμενες προσμονές/απαιτήσεις για μοιρασιά του θησαυρού των 32 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης.
Τις προσπάθειες συγκράτησης του κλίματος και των προσδοκιών, που είχε ξεκινήσει ο ΥΠΟΙΚ Χρήστος Σταϊκούρας στήριξε και επαύξησε ευθέως μόλις προσγειώθηκε στη Θεσσαλονίκη για αυτό το προανάκρουσμα ΔΕΘ που παρακολουθήσαμε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, με την τριπλή τοποθέτηση: «Ξέρουμε ότι το 2020 είναι μια εξαιρετικά δύσκολη χρονιά», «δεν ωραιοποιούμε τις καταστάσεις» και «έχουμε φυλάξει εφεδρείες και πολεμοφόδια ώστε να στηρίξουμε την κοινωνία το δύσκολο φθινόπωρο και χειμώνα που έρχονται».
Αν ζούσε ο Θάνος Μικρούτσικος, θα παρέπεμπε στο καββαδιακό «χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία». Γιατί ήταν ανθρώπινο να προσπαθεί κανείς από ένα πρόβλημα που επιδεινώνεται -και έπειτα από σασπένς κάποιων εβδομάδων είχαμε επιτέλους στοιχεία για το ΑΕΠ β’ 3μήνου, που ακριβώς επιδείνωση δείχνουν- να συγκρατεί τα λιγότερο δυσάρεστα και να επιχειρεί την πιο αισιόδοξη προβολή στο μέλλον. Με βάση, δε, αυτήν την πιο αισιόδοξη προβολή να επιχειρεί να χαράξει τα επόμενα βήματα: ποιος θέλει να παίρνει κόστος;
Όμως, την ίδια στιγμή υπάρχει η λειτουργία των προσδοκιών: άμα πείσεις τον κόσμο ότι «άντε, καλά πάμε!» δημιουργείς ένα κλίμα που στο επόμενο βήμα εκδικείται. (Το είδαμε αυτό, το βλέπουμε καθημερινά στη διαχείριση του υγειονομικού σκέλους της πανδημίας, αλλά και στην τουριστική «αξιοποίηση» της αρχικής επιτυχίας συγκράτησης της πανδημίας στην Ελλάδα. Μόλις είχαμε αναζωπύρωση -ούτε καν δεύτερο κύμα!- «ανεκαλύφθη» ως εξήγηση η ελλειμματική ατομική ευθύνη και η ακρισία των νέων στις διακοπές! Και η διαχείριση του ελληνικού καλοκαιρού ως state of mind απέδωσε τώρα καραντίνες σε όσους ήρθαν από σημαντικές αγορές προέλευσης τουριστών να το δοκιμάσουν…)
Η άνοδος Μητσοτάκη στη Θεσσαλονίκη -ως μια ιδιότυπη πρόγευση της πρωθυπουργικής παρουσίας στη ΔΕΘ το επόμενο Σ/Κ- συνέπεσε λοιπόν με την ανακοίνωση από την ΕΛΣΤΑΤ της εκτίμησης για ύφεση στο β’ 3μηνο της χρονιάς, εκείνο δηλαδή που περιέλαβε το κυρίως lockdown αλλά και τα πρώτα βήματα εξόδου, -15,2%. Συνέπεσε όμως και με την άντληση από τις αγορές 2,5 δισ. ευρώ με επανέκδοση του 10ετούς ομολόγου με επιτόκιο γύρω στο 1,2% (που έτσι απέκτησε «βάθος», καθώς προστέθηκαν στα 3 δισ. του Ιουνίου που είχαν σηκωθεί με 1,55%, ευφραίνοντας όσους είχαν προσέλθει τότε αγοραστές: πολύτιμο για το benchmark χαρτί σου).
Η ανάγνωση των στοιχείων για την ύφεση, που μην αυταπατώμεθα! βρίσκεται εν εξελίξει καθώς και η τουριστική υπόσχεση που βγαίνει με πολύ ψαλιδισμένα τα φτερά αφορά Ιούλιο-Αύγουστο, αλλά και η αναζωπύρωση της πανδημίας με τα μέτρα συγκράτησης αφορά Αύγουστο-Σεπτέμβριο, δηλαδή γ’ 3μηνο, χρειάζεται ψυχραιμία και ειλικρίνεια. Το ελληνικό β’ 3μηνο κινήθηκε κοντά στον μέσο όρο Ευρωζώνης, αναγραφόμενο 5ο χειρότερο (καλύτερο από Ισπανία, Γαλλία, Πορτογαλία, Ιταλία αμφίβολη - τους εξαρχής «υπόπτους» για επίπτωση της πανδημίας).
Όμως η τουριστική μονοκαλλιέργεια, όπως ήδη σημειώσαμε, αλλά και το ποσοστό επίδρασης της κατανάλωσης στη σύνθεση του ΑΕΠ και μάλιστα σε επίπεδο περιφέρειας, μεταθέτει για την τωρινή φάση την αποφασιστική κρίση. Καθώς, λοιπόν, το σύνολο του α’ 6μήνου διαμόρφωσε ύφεση -7,9% (μάλιστα με το αναθεωρημένο α’ 3μηνο ευνοϊκότερο απ’ ό,τι είχε αρχικά εκτιμηθεί: σ’ αυτήν τη συγκυρία οι αναθεωρήσεις στοιχείων θα είναι συχνές), ήδη στο οικονομικό επιτελείο «ξύνουν τα μολύβια» παρ’ όλες τις διαβεβαιώσεις για πρόβλεψη συνόλου του έτους λιγότερο αισιόδοξη από την προϋπολογισμένη: ήδη μετά το μάζεμα μιας αρχικής ελπίδας για 4%-8%, τον Ιούνιο η Τράπεζα της Ελλάδος είχε αρχίσει να βλέπει σενάριο μέχρι και σε -9,4% (δυσμενές σενάριο με αναζωπύρωση).
Αυτό συνεπώς είναι το φόντο μπροστά στο οποίο, με λίγη ειλικρίνεια και αρκετή πιεσμένη αισιοδοξία, θα λειτουργήσουν οι ισορροπισμοί οικονομικής πολιτικής στη ΔΕΘ.
