Της Μάρως Βακαλοπούλου
[email protected]

Έπειτα από περίπου έναν μήνα, η Βουχάν, το επίκεντρο της επιδημίας του Covid-19, επιχείρησε να χαλαρώσει τα περιοριστικά μέτρα για τους μη μόνιμους κατοίκους, για να τα ανακαλέσει ωστόσο λίγες ώρες αργότερα. Ομοίως και αρκετές ακόμη επαρχίες στην Κίνα, σε μία προσπάθεια των τοπικών αξιωματούχων να διαβεβαιώσουν τους πολίτες ότι η κατάσταση είναι – όπως το έθεσε ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ - «ναι μεν μία κρίση, αλλά και μία μεγάλη δοκιμή» για τη χώρα. Σε παγκόσμιο επίπεδο ωστόσο, ειδικοί ιολόγοι προειδοποιούν ότι ο νέος κοροναϊός βρίσκεται πλέον σε σημείο καμπής. Τα εκατοντάδες νέα κρούσματα εκτός Κίνας, κυρίως στη Νότια Κορέα, το Ιράν, αλλά και την Ιταλία, που μετραέι ήδη έξι νεκρούς, εγείρουν ανησυχίες ότι η επιδημία παίρνει μορφή πανδημίας. Ποια είναι όμως ακριβώς η διαφορά και τι εννοούσε ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Τέντρος Αντχανόμ Γκεμπρεγέσιους όταν μόλις προχθές καλούσε τη διεθνή κοινότητα να δράσει άμεσα, προτού η τελευταία ευκαιρία να περιοριστεί η επιδημία σβήσει οριστικά;

Τι είναι η πανδημία;

Σύνθετη λέξη («παν» και «δήμος»), η πανδημία χρησιμοποιείται από τους ειδικούς για να περιγράψει την εξάπλωση μίας επιδημίας σε πολλές χώρες και διαφορετικές ηπείρους ταυτοχρόνως, πλήττοντας μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Παρά τους φόβους που ξυπνά η λέξη όμως, επί της ουσίας αναφέρεται στην εξάπλωση μία νόσου και όχι στην ισχύ της ή στη θνησιμότητα. Προκειμένου να υπάρξει επίσης πανδημία, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να πρόκειται για ασθένεια μεταδοτική.

Η επιδημία αναφέρεται στο ξέσπαμα μίας νόσου η οποία εξαπλώνεται με ταχείς ρυθμούς και συχνά βγαίνει εκτός ελέγχου σε μία συγκεκριμένη περιοχή. Όταν η ίδια ακριβώς κατάσταση σημειώνεται σε ευρύτερη γεωγραφική κλίμακα, τότε μπορούμε να μιλάμε για επιδημία.

Στην περίπτωση του Covid-19 υπάρχει πανδημία; Δεδομένου ότι ο νέος κοροναϊός έχει πλεόν εξαπλωθεί σε περισσότερες από 30 χώρες σε διαφορετικές ηπείρους, πιθανότατα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ο όρος. Ο ΠΟΥ ωστόσο, μέχρι στιγμής έχει ορίσει τον νέο κοροναϊό ως έκτακτη ανάγκη για τη δημόσια υγεία.

Σύμφωνα με τα έως σήμερα δεδομένα, υπάρχουν σε όλον τον πλανήτη περί τα 78.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα του Covid-19. Καθώς τίποτα δεν προμηνύει μείωση των κρουσμάτων, οι ειδικοί επιμένουν ότι σύντομα η κατάσταση θα φθάσει σε πολύ κρίσιμο σημείο.  Εάν οι χώρες μπορούσαν να σταθεροποιήσουν κάπως τον αριθμό των κρουσμάτων έως το πέρας του χειμώνα, υπάρχει μια ελπίδα πως οι θερμότερες θερμοκρασίες θα μπορούσαν να μειώσουν τον χρόνο που ο ιός μπορεί να επιβιώσει στην ατμόσφαιρα, όπως συμβαίνει με την εποχική γρίπη – χωρίς όμως αυτό να είναι και βέβαιο.

Μέτρα εκτός Κίνας

Στην Ιταλία, όπου καταγράφονται τα περισσότερα κρούσματα στην Ευρώπη (τέσσερις νεκροί και περισσότεροι από 200 ασθενείς), οι αρχές έχουν λάβει σαρωτικά μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του Covid-19. Σε αρκετές μικρές πόλεις στις περιφέρειες της Λομβαρδίας και του Βένετο επιβήθηκε αποκλεισμός, όπερ σημαίνει ότι για τις επόμενες δύο εβδομάδες 50.000 κάτοικοι δεν θα μπορούν να φύγουν από τις περιοχές αυτές χωρίς ειδική άδεια. Ακόμη και εκτός της συγκεκριμένης ζώνης, πολλές επιχειρήσεις και σχολεία έχουν αναστείλει τις δραστηριότητές τους και αθλητικά δρώμενα έχουν ακυρωθεί - περιλαμβανομένων αρκετών ποδοσφαιρικών αγώνων. Οι αρχές ωστόσο δεν έχουν ακόμη εντοπίσει τον άνθρωπο που πρώτος έφερε τον ιό στη χώρα.

Εβδομήντα νέα κρούσματα του κοροναϊού Covid-19 καταγράφηκαν σήμερα το απόγευμα (τοπική ώρα) στη Νότια Κορέα, ανακοίνωσαν οι αρμόδιες αρχές, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό σε 833, γεγονός που καθιστά τη χώρα τη μεγαλύτερη εστία μόλυνσης παγκοσμίως μετά την Κίνα.

Ο νέος απολογισμός, που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο του Κορεατικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών, ανεβάζει σε 231 τον αριθμό των ατόμων που μολύνθηκαν τις τελευταίες 24 ώρες, τον μεγαλύτερο ημερήσιο αριθμό μέχρι στιγμής.

REUTERS/ALAA AL-MARJANI

Στο Ιράν, υπάρχουν 47 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 12 νεκροί - ο μεγαλύτερος αριθμός θανάτων εκτός Κίνας. Αξιωματούχος ωστόσο στην ιερή πόλη Κομ υποστηρίζει ότι οι νεκροί είναι 50 και περισσότεροι από 250 άνθρωποι βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε καραντίνα στην πόλη. Το Ιράκ, το Πακιστάν, η Αρμενία και η Τουρκία έχουν κλείσει τα σύνορά τους με το Ιράν, ενώ το Αφγανιστάν έχει αναστείλει τα ταξίδια, αεροπορικώς και οδικώς, από και προς το Ιράν. Τα πρώτα κρούσματα, από ανθρώπους που επέστρεψαν από το Ιράν, καταγράφονται επίσης στο Μπαχρέιν και το Κουβέιτ.

Κρούσματα του κοροναϊού Covid-19

Ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ έκανε λόγο χθες για τη «σοβαρότερη κατάσταση για τη δημόσια υγεία» στη σύγχρονη ιστορία της χώρας, αναγνωρίζοντας τις «ανεπάρκειες» της χώρας του στην έγκαιρη αντιμετώπιση του νέου κοροναϊού.

Η Εθνική Επιτροπή Υγείας της χώρας έκανε επίσης λόγο για 409 νέα επιβεβαιωμένα κρούσματα τις προηγούμενες 24 ώρες, στη συντριπτική πλειονότητά τους στη Χουμπέι. Ο αριθμός ωστόσο είναι μειωμένος από τα 649 κρούσματα που καταγράφηκαν το Σάββατο.

Στο ημερήσιο δελτίο της για την επιδημιολογική κατάσταση, η Επιτροπή επισήμανε ότι ο αριθμός των ανθρώπων που αποθεραπεύτηκαν ξεπέρασε αυτόν των νέων κρουσμάτων για έκτη συναπτή ημέρα, με τους ασθενείς που πήραν εξιτήριο να ανέρχεται σε 1.846. Συνολικά, 24.734 ασθενείς έχουν βγει από τα νοσοκομεία.

REUTERS/STAFF

Εφόσον ο ΠΟΥ αποφασίσει να κηρύξει πανδημία, οι συνέπειες αναμένονται να είναι πολύ σοβαρές. Βάσει του σχεδίου ετοιμότητας του ΠΟΥ, η απάντηση σε μια πανδημία απαιτεί από τις εθνικές κυβερνήσεις να αναλάβουν δράση για την «πλήρη κινητοποίηση των συστημάτων υγείας, των εγκαταστάσεων και των εργαζομένων σε εθνικό επίπεδο». Απαιτείται επίσης, η διανομή προσωπικού εξοπλισμού προστασίας, αντιικών και άλλων ιατρικών προμηθειών.

Είναι σαφές συνεπώς ότι εάν κυρηχθεί πανδημία του Covid-19, η πρόκληση μπορεί να είναι τεράστια για ορισμένες χώρες. Όταν η ΠΟΥ κήρυξε πανδημία για το ξέσπασμα της γρίπης H1N1 το 2009, η απόφαση επικρίθηκε από ορισμένες χώρες που θεώρησαν ότι προκλήθηκε χωρίς λόγο πανικός. Επιπλέον, πολλές χώρες ξόδεψαν μία περιουσία στα εμβόλια για τον H1N1, αν και το στέλεχος της γρίπης αποδείχτηκε ήπιο και αντιμετωπίσιμο, αναφέρει η «Daily Telegraph».

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το ετήσιο παγκόσμιο κόστος των μέτριων έως σοβαρών πανδημιών είναι περίπου 570 δισ. δολάρια ή 0,7 τοις εκατό του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Η επιδημία του Sars το 2003-04, από την οποία νόσησαν περίπου 8.000 άνθρωποι, προκάλεσε ζημιά 50 δισ. δολ. στην παγκόσμια οικονομία. Ο νέος κοροναϊός ωστόσο μπορεί να είναι ακόμη πιο καταστροφικός. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην μεγαλύτερη εξάρτηση του κόσμου από την Κίνα σήμερα απ’ ό,τι πριν από 17 χρόνια. Η Κίνα αντιπροσώπευε μόνο το 5% της παγκόσμιας οικονομίας κατά τη διάρκεια του Sars - τώρα αντιπροσωπεύει το ένα πέμπτο και συμβάλλει κατά το 1/3 στον ρυθμό ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας. Επιπλέον, η οικονομία της Κίνας θα μπορούσε να είναι πιο ευάλωτη τώρα λόγω της αύξησης του τομέα των υπηρεσιών της.