Του Γιάννη Καμπουράκη
[email protected]
Πεδίο κρίσιμων συνομιλιών για τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά και την ανατολική Μεσόγειο αποτελεί το περιθώριο της Συνόδου Κορυφής που ξεκινά σήμερα και τελειώνει αύριο στις Βρυξέλλες.
Η ρητή και σαφής καταδίκη των ενεργειών της Τουρκίας από τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η συμπερίληψή της στο κείμενο των συμπερασμάτων παραμένει ο βασικός στόχος της Αθήνας. Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες ο Έλληνας πρωθυπουργός αναμένεται να ζητήσει τον χαρακτηρισμό της συμφωνίας Άγκυρας – Τρίπολης ως παράνομης, που δεν παράγει οποιοδήποτε νομικό αποτέλεσμα, και την καταγραφή καθαρής και χωρίς αστερίσκους και προϋποθέσεις στήριξης της Ελλάδας.
Υπάρχουν πληροφορίες που αναφέρονται σε διαρροές για προσχέδιο του κειμένου συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής (Reuters) και υποστηρίζουν πως θα καταγράφεται ότι το μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης «παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών και δεν είναι σε συμφωνία με το Δίκαιο της Θάλασσας», όπως και το ότι θα τονίζεται «κατά τρόπο αναμφισβήτητο η αλληλεγγύη του στην Ελλάδα και την Κύπρο αναφορικά με αυτές τις ενέργειες της Τουρκίας».
Από την Αθήνα, κατά τις κοινές δηλώσεις με τον πρόεδρο της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς ο Κυριάκος Μητσοτάκης έστειλε σαφέστατο μήνυμα στην Τουρκία, εν όψει της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε., σημειώνοντας ότι η ψύχραιμη στάση της Ελλάδας δεν πρέπει να παρερμηνεύεται, ότι το σύνολο της διεθνούς κοινότητας τάσσεται στο πλευρό της Ελλάδας αλλά και ότι «διαθέτουμε τα μέσα και τη βούληση να υπερασπιστούμε τα δικαιώματά μας».
Ο Έλληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε ισχυρούς συμμάχους της χώρας που καταδικάζουν τη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης και αναφερόταν κυρίως στην Ιταλία και τη Γαλλία οι οποίες έστειλαν μήνυμα στην Άγκυρα ότι είναι έτοιμες να στείλουν πλοία στην Ανατολική Μεσόγειο, αν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στείλει ερευνητικό πλοίο ανοιχτά της Κρήτης. Ξεκάθαρο, αλλά σε πιο ήπιους τόνους, ήταν το μήνυμα της Γερμανίας, που διεμήνυε ότι Τουρκία και Λιβύη πρέπει να σεβαστούν τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου, ενώ η Μόσχα κρατά αποστάσεις από την Άγκυρα ή τουλάχιστον έχει έτσι εκληφθεί από την ελληνική διπλωματία η δήλωση του Ρώσου πρέσβη Αντρέι Μασλόφ πως η Ελλάδα είναι παραδοσιακός και αξιόπιστος εταίρος της Ρωσίας στην Ευρώπη και πως το κυριότερο είναι να τηρούνται οι αρχές του διεθνούς δικαίου και της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. «Δεν είμαστε συμμετέχοντες της εν λόγω συμφωνίας. Από την άλλη πλευρά, οι ίδιοι οι Λίβυοι και άλλες εμπλεκόμενες πλευρές… η Ελλάδα, η Κύπρος ανησυχούν για αυτή τη συμφωνία, καθώς παραμένει κρυφή. Θα ήταν καλό εκ μέρους τους να μιλήσουν (γι' αυτήν), καθώς υπάρχουν ερωτήματα (όπως) τι είδους εξουσία είχε ο (πρωθυπουργός της GNA Φάγιεζ) αλ Σαράζ να υπογράψει αυτή τη συμφωνία. Πόσο νόμιμες είναι οι υπογραφές αυτών των διακυβερνητικών συμφωνιών», Μόσχα περιμένουμε να μάθουμε τι λέει η συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης» δήλωσε χθες στο πρακτορείο Sputnik ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών Μίκαελ Μπογκντάνοφ.
Σενάρια
Η ελληνική διπλωματία εκφράζει ικανοποίηση για τη στάση Ιταλίας, Γαλλίας αλλά και Γερμανίας, εκτιμά πως η στάση της Ρωσίας δεν είναι στάση στήριξης στον Ερντογάν, ενώ εργάζεται πυρετωδώς και για τη συνάντηση Μητσοτάκη – Τραμπ στην Ουάσιγκτον στις 7 Ιανουαρίου.
Διπλωματικές πηγές θεωρούν βέβαιο ότι θα υπάρξει νέα αντίδραση Ερντογάν μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. ή παράλληλα με τις εργασίες της εφόσον παραχθούν αποτελέσματα, ενώ δεν σχολιάζουν τη συζήτηση που ανεπισήμως και μεμονωμένα έχει ξεκινήσει στην Αθήνα περί ενδεχομένου προσφυγής στη Χάγη για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών, επισημαίνοντας με νόημα ότι το δόγμα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής πως για την Αθήνα υπάρχει μόνο ένα ζήτημα να διευθετηθεί στη Χάγη και είναι το θέμα της υφαλοκρηπίδας, δεν έχει αλλάξει.
Επίσης, θεωρούν ουσιαστικά και συμβολικά θετική την παρουσία του Σέρβου πρωθυπουργού Αλεξάντερ Βούτσιτς χθες στην Αθήνα – όπως και την ενίσχυση των σχέσεών μας με την Αίγυπτο - ως απάντηση στις φήμες περί σχεδίων Ερντογάν για τη διαμόρφωση «μουσουλμανικού τόξου» από την βορειοανατολική Αφρική ως και τα Βαλκάνια.
