Του Γιάννη Μπασιά*

Η έρευνα υδρογονανθράκων έπειτα από δεκαετίες βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος. Ελληνικοί και διεθνείς όμιλοι συνεργάζονται ήδη στη Δυτική Ελλάδα και την Κρήτη, με στόχο να προχωρήσουν σε νέες ανακαλύψεις και να συμβάλουν στην ενεργειακή ασφάλεια αλλά και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) αποτελεί ένα ευέλικτο όργανο του κράτους, το οποίο λειτουργεί με δικό του προϋπολογισμό και μία ομάδα επιλεγμένων επιστημόνων προκειμένου να διαχειριστεί τις έρευνες και τις ενδεχόμενες ανακαλύψεις, να εποπτεύσει την τήρηση του νομικού πλαισίου και των κανόνων ασφαλείας, αλλά και να προωθήσει τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες στο εξωτερικό.

Από την οργανική της σύσταση τον Νοέμβριο του 2016, η ΕΔΕΥ είχε την ευχέρεια να παρακολουθήσει την εξέλιξη των παλαιών διαγωνισμών του 2012 και 2014 που είχαν δρομολογηθεί από το ΥΠΕΝ. Από το 2017 οργάνωσε παραχωρήσεις και διαγωνισμούς και αυτό έγινε ύστερα από την εκδήλωση ενδιαφέροντος από διεθνείς κοινοπραξίες για τις περιοχές δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης όπως και για το μεγάλο θαλάσσιο μπλοκ του Ιονίου. Σήμερα μετά τη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων από το ΥΠΕΝ διαχειριζόμαστε το σύνολο των παραχωρήσεων έρευνας και εκμετάλλευσης.

*O Γιάννης Μπασιάς είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων Α.Ε.

Οι νέοι στόχοι αφορούν ιδιαίτερα στις θαλάσσιες περιοχές του κεντρικού Ιονίου και του πελάγους νότια της Κρήτης. Ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους η Δυτική και Νότια Ελλάδα αποτελούν πόλο έλξης για τη βιομηχανία είναι η ανάγκη διαθεσιμότητας μεγαλύτερων όγκων φυσικού αερίου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Παρά το γεγονός ότι συνεχίζονται οι επενδύσεις στον κλάδο της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων, η αγορά είναι επιφυλακτική να επενδύσει στην ανάπτυξη και τη μεταφορά φυσικού αερίου στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, διότι οι συνολικοί όγκοι που ανακαλύφθηκαν, και ιδίως οι εκμεταλλεύσιμοι, δεν επαρκούν για να στηρίξουν μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Κατά συνέπεια, αναμένονται περισσότερες ανακαλύψεις για την εξισορρόπηση των επενδύσεων στην περιοχή και η δυνατότητα νέων ανακαλύψεων πιο δυτικά στον ελλαδικό χώρο παρέχει πολλά πλεονεκτήματα, γεωγραφικά, οικονομικά και στρατηγικής ασφάλειας. Υπό αυτό το πρίσμα, η εμπορική δράση της ΕΔΕΥ είναι απόλυτα προσαρμοσμένη και δομημένη ώστε να προσελκύσει το ενδιαφέρον των διεθνών εταιρειών ή κοινοπραξιών οι οποίες λόγω των απαιτούμενων αυστηρών τεχνικών και οικονομικών προδιαγραφών δεν ξεπερνούν σε αριθμό τις 10 παγκοσμίως.

Ήδη στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται διεθνείς κολοσσοί από τον πετρελαϊκό κλάδο όπως είναι η Total, η ExxonMobil, η Repsol και η Edison, οι οποίες σε συνεργασία με τις δύο μεγάλες εγχώριες επιχειρήσεις, τα ΕΛΠΕ και την Energean, διεξάγουν έρευνες για υδρογονάνθρακες.

Φυσικά, αυτή η δραστηριότητα μεταφράζεται και σε οικονομικά οφέλη για το κράτος, σε τόνωση της απασχόλησης και σε μεταφορά τεχνογνωσίας προς όφελος της εγχώριας βιομηχανίας. Από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων προβλέπονται έσοδα για το Δημόσιο, τα οποία θα προέλθουν κυρίως από το μίσθωμα (royalties) και τη φορολογία των προσδοκώμενων κερδών, καθώς και από τις στρεμματικές αποζημιώσεις, οι οποίες είναι καταβλητέες ήδη από το στάδιο της έρευνας. Στις συμβάσεις περιέχεται επίσης όρος που υποχρεώνει τις εταιρείες-αναδόχους στην καταβολή συγκεκριμένου ποσού ετησίως για την εκπαίδευση και κατάρτιση στελεχών του Δημοσίου και των τοπικών κοινωνιών.

Η συμμετοχή της εταιρείας σε συνέδρια και ημερίδες είναι σημαντική καθώς αυτό επιτρέπει να παρουσιαστούν τα προγράμματά μας παγκοσμίως. Είναι το βασικό συστατικό της εξωστρέφειας και αποδίδει. Η ενεργή μας παρουσία τα τρία τελευταία χρόνια επιτρέπει τη συμμετοχή κατά περίπτωση και στις τεχνικές οργανωτικές επιτροπές των συνεδρίων που έχουν βιομηχανική και όχι ακαδημαϊκή κατεύθυνση. Μεταξύ άλλων συμβάλαμε στο να αναδειχθούν τα γεωγραφικά και οικονομικά οφέλη των επενδύσεων στη χώρα με στοχευμένες τοποθετήσεις/εισηγήσεις των στελεχών μας σε συνεδριακές ενότητες στα διεθνή συνέδρια του AAPG στην Ισπανία το 2017, του EAGE στη Μάλτα το 2018, της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας στην Ελλάδα το 2019, του European offshore safety από την ΕΔΕΥ στην Ελλάδα το 2019, του AAPG στην Αλεξάνδρεια το 2019, αλλά και του επερχόμενου EAGE στην Ελλάδα το 2019 και του επερχόμενου East Mediterranean Conference στην Κύπρο 2020. Όλα για ενέργεια και υδρογονάνθρακες.

Ημερομηνίες-σταθμοί για το θεσμικό πλαίσιο των υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

1975: Ιδρύεται η Δημόσια Εταιρεία Πετρελαίου με σκοπό την αξιοποίηση των ελληνικών υδρογονανθράκων
1985: Ιδρύεται η κρατική ΔΕΠ Έρευνα και Ανάπτυξη Υδρογονανθράκων (ΔΕΠ-ΕΚΥ) και το 1986 αναλαμβάνει τον συντονισμό για την έρευνα σε όλη την Ελλάδα
1998: Η κυβέρνηση Σημίτη, στο πλαίσιο μιας αναδιάταξης του πετρελαϊκού τομέα, αποφασίζει την κατάργηση της ΔΕΠ-ΕΚΥ. Η δραστηριότητά της απορροφήθηκε από τα ΕΛΠΕ (τα οποία αποτελούν εμπορική επιχείρηση) και η έρευνα υποβαθμίζεται για τα επόμενα 15 χρόνια στον τομέα των ερευνών
2011: Ιδρύεται η ΕΔΕΥ, η οποία μέχρι το 2015 λειτούργησε υποτυπωδώς, καθώς δεν είχε ούτε δική της στελέχωση ούτε δικό της προϋπολογισμό
2016: Η ΕΔΕΥ αναδιοργανώνεται πλήρως, αποδεσμεύεται ο προϋπολογισμός της, αποκτά δικά της γραφεία και στελεχώνεται από κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό, ενώ καθήκοντα προέδρου αναλαμβάνει ο Γιάννης Μπασιάς