«Τρυπάνια» σε μία περιοχή πέρα από τη λεκάνη του Πρίνου, όπου φιλοξενούνται τα μόνα αυτή τη στιγμή παραγωγικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων στη χώρα μας, αναμένεται να στηθούν το επόμενο έτος στην Ελλάδα, για πρώτη φορά έπειτα από πολλά χρόνια. Ο λόγος για την παραχώρηση του Πατραϊκού Κόλπου, όπου, όπως έχουν δηλώσει τα Ελληνικά Πετρέλαια, εντός του 2020 πρόκειται να ξεκινήσει η ερευνητική γεώτρηση, η οποία θα δώσει τελεσίδικη απάντηση στο κατά πόσο το συγκεκριμένο μπλοκ κρύβει εκμεταλλεύσιμες ποσότητες ορυκτού πλούτου.

Απαντήσεις θα δοθούν όμως την επόμενη χρονιά και για τη χερσαία παραχώρηση στα Ιωάννινα, καθώς η ισπανική Repsol με την Energean θα ολοκληρώσουν έως τον Οκτώβριο του 2020 την επεξεργασία των σεισμικών μελετών που πραγματοποίησαν στο μπλοκ, για τον εντοπισμό σημείων που συγκεντρώνουν πιθανότητες να περιέχουν σημαντικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Επομένως, αν από την επεξεργασία προκύψουν αισιόδοξα σημάδια, τότε οι ανάδοχες εταιρείες θα ανάψουν το «πράσινο φως» για την πραγματοποίηση ερευνητικών γεωτρήσεων, που θα ακολουθήσουν αμέσως μετά.

Την ίδια στιγμή, το 2020 αναμένεται να ξεκινήσει η πρώτη φάση μελετών στα υπεράκτια μπλοκ δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, τα οποία έχουν ιδιαίτερο βάρος στις εγχώριες έρευνες υδρογονανθράκων, καθώς συγκαταλέγονται στις πλέον ελπιδοφόρες περιοχές της χώρας μας για τον εντοπισμό μεγάλων ποσοτήτων φυσικού αερίου, όπως έχει συμβεί τα προηγούμενα χρόνια στην Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Παράλληλα, τα δύο εν λόγω μπλοκ σηματοδοτούν την «είσοδο» στη χώρα μας της αμερικανικής ExxonMobil,η οποία μαζί με τη γαλλική Total και τα ΕΛΠΕ συγκροτούν την κοινοπραξία που έχει ανακηρυχθεί ανάδοχος.

Η είσοδος της ExxonMobil δεν συνιστά μόνο «ψήφο εμπιστοσύνης» ενός από τους μεγαλύτερους πετρελαϊκούς κολοσσούς στις προοπτικές των ερευνών στη χώρα μας, αλλά ενισχύει και τις προοπτικές διεξαγωγής ερευνητικών γεωτρήσεων στα συγκεκριμένα «οικόπεδα», στην περίπτωση που έχει αίσια έκβαση η πρώτη φάση των σεισμικών και αεροβαρυτικών μελετών. Κι αυτό γιατί, καθώς τα δύο «οικόπεδα» χαρακτηρίζονται από πολύ μεγάλα βάθη (τα οποία φτάνουν έως τα 3.600 μέτρα), η αμερικανική εταιρεία πρωτοστατεί στην ανάπτυξη γεωτρητικών τεχνολογιών για υπερβαθέα ύδατα, οι οποίες θα χρειαστούν αν σε περίπου τρία χρόνια δοθεί το πράσινο φως να μπουν τρυπάνια σε στόχους εντός των μπλοκ.

Οι συμβάσεις για τα δύο μπλοκ στην Κρήτη κυρώθηκαν στις αρχές Οκτωβρίου από τη Βουλή, μαζί με τις συμβάσεις για το τεμάχιο 10 στον Κυπαρισσιακό Κόλπο, καθώς και το μπλοκ «Ιόνιο». Έτσι, πλέον ανέρχονται σε 13 τα θαλάσσια και χερσαία μπλοκ στα οποία το ελληνικό Δημόσιο έχει παραχωρήσει δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Στην περίπτωση του μπλοκ «Ιόνιο» (το οποίο ανέλαβε η κοινοπραξία των Repsol και ΕΛΠΕ), όσο και των δύο «οικοπέδων» στην Κρήτη, το ελληνικό Δημόσιο επέδειξε γρήγορα αντανακλαστικά, αφού οι συμβάσεις έφτασαν στο Κοινοβούλιο πριν καν ακόμη συμπληρωθεί ένας χρόνος από την προκήρυξη των δύο διεθνών διαγωνισμών για την εκχώρησή τους.

Από την άλλη πλευρά, τα ΕΛΠΕ ανακηρύχθηκαν ανάδοχος για το μπλοκ 10 στον Κυπαρισσιακό Κόλπο υποβάλλοντας προσφορά στο πλαίσιο του διεθνούς διαγωνισμού που προκήρυξε τον Ιούλιο του 2014 το τότε ΥΠΕΚΑ, για την παραχώρηση 20 θαλάσσιων «οικοπέδων» σε μία έκταση που ξεκινούσε από το βόρειο Ιόνιο και έφθανε μέχρι νότια της Κρήτης. Μέσω του ίδιου διαγωνισμού, μία ακόμη παραχώρηση (το «Οικόπεδο 2» δυτικά της Κέρκυρας) πέρασε στην κοινοπραξία Total, Edison και ΕΛΠΕ, ενώ το «Οικόπεδο 1» στα Ελληνικά Πετρέλαια. Μέσω μιας ανάλογης διεθνούς διαδικασίας, που προκηρύχθηκε τον ίδιο μήνα, τα Ελληνικά Πετρέλαια ανέλαβαν επίσης στα μπλοκ «Άρτα-Πρέβεζα» και «ΒΔ Πελοπόννησος», ενώ η Energean την περιοχή «Αιτωλοακαρνανία», στην εκμετάλλευση της οποίας συμμετέχει πλέον και η Repsol. Στην Energean έχει επίσης παραχωρηθεί και το δυτικό Κατάκολο, το τρίτο ενεργό πεδίο υδρογονανθράκων στη χώρα, για την εκμετάλλευση του οποίου εκκρεμεί η επενδυτική απόφαση της εταιρείας.

Στην Energean έχουν όμως περιέλθει από το περασμένο καλοκαίρι και οι συμμετοχές της Edison σε ελληνικές παραχωρήσεις, καθώς τον Ιούλιο εξαγόρασε το χαρτοφυλάκιο του τομέα του ιταλικού κολοσσού για την εξόρυξη και παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου. Με αυτό τον τρόπο, η Energean συμμετέχει πλέον και στις έρευνες του «Οικόπεδου 2», αλλά και της παραχώρησης στον Πατραϊκό Κόλπο, μαζί με τα ΕΛΠΕ. Μιας παραχώρησης που, σύμφωνα με τα Ελληνικά Πετρέλαια, σε ενδεχόμενη ανεύρεση ενός μέσου κοιτάσματος 120 εκατομμυρίων βαρελιών, θα επιφέρει τη δημιουργία 300 νέων άμεσων θέσεων εργασίας και άλλων 1.000 έμμεσων.

Κατά τη διάρκεια της 25ετούς παραγωγής από το εν λόγω κοίτασμα, το κοινωνικό προϊόν που υπολογίζεται ότι θα παραχθεί εκτιμάται στα 3 δισ. ευρώ (120 εκατ. ετησίως). Ταυτοχρόνως, τα ετήσια έσοδα του Δημοσίου εκτιμώνται στα 200 εκατ. ευρώ, ενώ 20 εκατ. θα κατευθύνονται κάθε χρόνο στην τοπική αυτοδιοίκηση και συνολικά 4,1 δισ. ευρώ θα διατεθούν για τη στήριξη του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας.

Πέρα πάντως από την έκβαση που θα υπάρξει για κάθε μία από τις παραπάνω παραχωρήσεις, το βέβαιο είναι πως χάρη στην κινητικότητα που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στις έρευνες υδρογονανθράκων, έχουν αναθερμανθεί οι προσπάθειες (και οι απαιτούμενες επενδύσεις) που θα δείξουν κατά πόσο η Ελλάδα μεσοπρόθεσμα θα προστεθεί στις χώρες-παραγωγούς υδρογονανθράκων. Σύμφωνα με όσα έχει αναφέρει σε κατά καιρούς ομιλίες του ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων, Γιάννης Μπασιάς, υπάρχουν πέντε λόγοι πίσω από την προσέλκυση του διεθνούς ενδιαφέροντος ελληνικών και διεθνών εταιρειών για ελληνικές παραχωρήσεις.

Έτσι, καταλυτικό ρόλο έπαιξαν οι πρόσφατες ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή, αλλά το νέο γεωλογικό μοντέλο που αναδύθηκε από το 2015 στη Μεσόγειο, με την ανακάλυψη μεγάλων κοιτασμάτων σε ασβεστολιθικά πετρώματα, που συνάδουν με το γεωλογικό προφίλ αρκετών υπεράκτιων παραχωρήσεων στη χώρα μας. Σημαντικό ρόλο έπαιξε επίσης η προοδευτική βελτίωση των γεωτρήσεων σε βαθέα και υπερβαθέα ύδατα, με δεδομένα τα πολύ μεγάλα βάθη που χαρακτηρίζουν τις ελληνικές θάλασσες. Παράλληλα, σύμφωνα με τον επικεφαλής της ΕΔΕΥ, στην εξέλιξη αυτή συνέβαλε και η αυξανόμενη εμπορική σημασία του LNG, καθώς η λύση της υγροποίησης του φυσικού αερίου καθιστά εφικτή τη μεταφορά του καυσίμου σε μεγάλες αποστάσεις, χωρίς να χρειάζεται γι’ αυτό η κατασκευή αγωγών.

Τέλος, σημαντική ήταν η συμβολή από τη «γειτονία» της χώρας μας με την αγορά της δυτικής και κεντρικής Ευρώπης, η οποία αναμένεται να αυξήσει κατακόρυφα τα επόμενα χρόνια την κατανάλωση σε φυσικό αέριο, με τη σταδιακή απόσυρση του άνθρακα από το ενεργειακό μίγμα. Παράλληλα, με βάση τον κ. Μπασιά, μόνον αν εντοπισθούν και αναπτυχθούν κοιτάσματα 500 εκατ. βαρελιών ή 3 τρισ. κυβικών ποδιών, θα επέλθει σημαντική αλλαγή στην ελληνική οικονομία και οι υδρογονάνθρακες θα εξελιχθούν σε μία πηγή σημαντικών εσόδων για το κράτος