Από την έντυπη έκδοση
Της Aγγελικής Κοτσοβού
[email protected]
Η Αμερικανική Επανάσταση ήταν ένα από τα γεγονότα που σημάδεψαν τον 18ο αιώνα. Οι άποικοι ξεσηκώθηκαν ενάντια στην καταπίεση των Άγγλων, διεκδικώντας την ανεξαρτησία τους από τη μητρόπολη. Οι αποικιακές δυνάμεις επικρατούν και στις 4 Ιουλίου 1776 ψηφίζεται η Διακήρυξη της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας, η οποία εκφράζει βασικές ιδέες του Διαφωτισμού, όπως ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη.
Το επαναστατικό ρεύμα μεταφέρεται και στην Ευρώπη. Στη Γαλλία, το τρίπτυχο «ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη» έγινε το λάβαρο της Γαλλικής Επανάστασης, με τους φτωχούς και καταπιεσμένους αγρότες της υπαίθρου αλλά και τους εξαθλιωμένους αστούς να επιθυμούν ανατροπή της μοναρχίας και περισσότερα δικαιώματα. Εν μέσω οικονομικής κρίσης, μετά την καταστροφή της σοδειάς την περίοδο 1785-1787 και τον πολύ βαρύ χειμώνα του 1788 και 1789, η τιμή του ψωμιού αυξήθηκε δραματικά, με αποτέλεσμα το ένα τρίτο του γαλλικού πληθυσμού να μαστίζεται από την πείνα. Στις 14 Ιουλίου 1789 ο λαός κατέλαβε το φρούριο της Βαστίλης. Τον Αύγουστο του 1789, η Εθνοσυνέλευση ψήφισε τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη.
Η Ιστορία επαναλαμβάνεται, ακόμη και στις μέρες μας. Στο Brexit, τον πρώτο λόγο υπέρ της εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση τον είχε η επαρχία, οι υποβαθμισμένες περιοχές και οι περιοχές με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση μεταναστών. Στις ΗΠΑ, οι απογοητευμένοι Αμερικανοί στη Ζώνη της Σκουριάς επέλεξαν να ψηφίσουν τον Τραμπ, «επαναστατώντας» κατά του πλούτου και της παγκόσμιας ελίτ.
Στην Ευρώπη, η Ρώμη τα βάζει με τις Βρυξέλλες, αμφισβητώντας την ευρωπαϊκή εξουσία. Η αντισυστημική κυβέρνηση Λέγκα-Πέντε Αστέρων κλείνει την πόρτα στους μετανάστες και αψηφά τις δημοσιονομικές συστάσεις της Ένωσης, παρουσιάζοντας έναν προϋπολογισμό που υλοποιεί στην πράξη όσα υποσχέθηκε προεκλογικά στους Ιταλούς ψηφοφόρους, εκτροχιάζοντας όμως το έλλειμμα και το χρέος. Σαλβίνι της ακροδεξιάς Λέγκα και ντι Μάιο του αντιευρωπαϊκού Κινήματος Πέντε Αστέρων βάζουν προτεραιότητα στις επιθυμίες του λαού και όχι στις «διαταγές» της Ευρώπης.
Ο ανεπτυγμένος κόσμος της Δύσης βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Οι κυβερνώντες γνωρίζουν ότι έχουν καθυστερήσει στην εφαρμογή των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων που θα δώσουν λύση στο ένα και μοναδικό πρόβλημα που καλλιεργεί τη δυσαρέσκεια και θρέφει τον λαϊκισμό: εισοδηματικές και κοινωνικές ανισότητες.
Η Ιστορία επαναλαμβάνεται, αλλά και συνάμα λησμονείται πολύ γρήγορα. Ο παγκόσμιος πλούτος αυξάνεται, βρίσκεται όμως στα χέρια των λίγων. Το 1% των «κροίσων» της Γης ελέγχει περισσότερο από το ήμισυ του παγκόσμιου πλούτου, ενώ οι 3,5 δισεκατομμύρια φτωχότεροι μοιράζονται μόλις το 2,7%. Και οι βασικές ιδέες του διαφωτισμού περί ισότητας και αδελφοσύνης παραμένουν πιο επίκαιρες από ποτέ.
