Του Στράτου Στρατηγάκη
Μαθηματικού - Ερευνητή
[email protected]
Εξαιρετικά δύσκολο φαίνεται το εγχείρημα της ελεύθερης πρόσβασης στις σχολές χαμηλής ζήτησης χωρίς πανελλήνιες εξετάσεις. Για την εισαγωγή υποψηφίων σ’ αυτές τις σχολές το μόνο προσόν που θα πρέπει να έχουν οι υποψήφιοι θα πρέπει να είναι το απολυτήριο λυκείου. Ο τρόπος με τον οποίο θα καθορίζονται οι σχολές ελεύθερης πρόσβασης στηρίζεται στο νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Οι υποψήφιοι στο τέλος της Β Λυκείου θα συμπληρώνουν ένα μηχανογραφικό δελτίο με 10 μόνο τμήματα. Λίγες μέρες μετά θα ανακοινώνονται τα αποτελέσματα. Θα ανακοινώνεται ποιοι υποψήφιοι έχουν δηλώσει στο μηχανογραφικό τους τμήματα, που όσοι τα δήλωσαν ήταν λιγότεροι από τις προσφερόμενες θέσεις. Έτσι θα καθορίζονται τα τμήματα χαμηλής ζήτησης. Σ’ αυτά τα τμήματα μπορούν να εισαχθούν μόνο οι υποψήφιοι που τα δήλωσαν στο μηχανογραφικό τους. Όσοι επιλέξουν να εισαχθούν σ’ αυτά τα τμήματα χωρίς πανελλήνιες εξετάσεις δεν μπορούν να συμμετάσχουν και στις εξετάσεις και δεν μπορούν να πάρουν μετεγγραφή για άλλο τμήμα. Δεν μπορεί να εισαχθεί, δηλαδή, οποιοσδήποτε υποψήφιος σ’ αυτά τα τμήματα παρά μόνο όσοι τα έχουν δηλώσει στο μηχανογραφικό τους στο τέλος της Β Λυκείου. Αν καλυφθούν όλες οι θέσεις ενός τμήματος με αυτό τον τρόπο τότε το τμήμα αυτό δεν θα βρίσκεται στο μηχανογραφικό της Γ Λυκείου που θα συμπληρώσουν όσοι υποψήφιοι εξεταστούν στις Πανελλήνιες Εξετάσεις. Αν μείνουν κάποιες θέσεις κενές τότε θα υπάρχει στο Μηχανογραφικό της Γ Λυκείου.
Το ερώτημα που προκύπτει άμεσα είναι ποια θα είναι τα τμήματα ελεύθερης πρόσβασης. Με τη διαδικασία προσδιορισμού τους που θα χρησιμοποιήσει το Υπουργείο Παιδείας και περιγράψαμε προηγουμένως είναι αυτονόητο ότι θα είναι διαφορετικά κάθε χρόνο τα Τμήματα Ελεύθερης Πρόσβασης (ΤΕΠ). Προσπαθήσαμε να δούμε ποια τμήματα θα μπορούσαν να ανήκουν στα ΤΕΠ, για να πάρουν μια ιδέα οι υποψήφιοι τι να περιμένουν. Τα στοιχεία που είχαμε ήταν λίγα, καθώς το Υπουργείο Παιδείας δεν δημοσίευσε φέτος τις προτιμήσεις των υποψηφίων, όπως εκφράστηκαν με τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού τους δελτίου. Έτσι στηριχτήκαμε στις προτιμήσεις του 2017. Πήραμε τις 3 πρώτες προτιμήσεις των υποψηφίων, αντί για τις 10 πρώτες που θα συμπληρώνουν στο μηχανογραφικό τους. Βέβαια μέσα σ’ αυτούς του υποψηφίους είναι και οι απόφοιτοι προηγουμένων ετών, που δεν θα συμμετέχουν στη συμπλήρωση του μηχανογραφικού της Β Λυκείου. Είναι προφανές ότι με αυτό τον τρόπο τα τμήματα χαμηλής ζήτησης που προκύπτουν είναι πολύ περισσότερα από όσα θα είναι στην πραγματικότητα, όταν, δηλαδή, θα μετράνε οι δέκα προτιμήσεις και όχι οι τρεις. Να σημειώσουμε ότι τα τμήματα χαμηλής ζήτησης συνήθως δεν δηλώνονται μέσα στην πρώτη τριάδα, συνεπώς τα τμήματα αυτά θα είναι πολύ λιγότερα από τα τμήματα που εμφανίζονται στον πίνακα. Γι’ αυτό το λόγο το Υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε ότι θα δηλώνουν μόνο 10 τμήματα οι υποψήφιοι στο Μηχανογραφικό της Β Λυκείου. Ο αριθμός των εισακτέων που χρησιμοποιήσαμε είναι το 85% του συνολικού αριθμού των εισακτέων, γιατί το 10% των θέσεων πηγαίνει σε αποφοίτους των δύο προηγούμενων ετών και το 5% σε αποφοίτους ΕΠΑΛ. Στα ΤΕΙ τα ποσοστά είναι διαφορετικά, αλλά το 2020 δεν θα υπάρχουν ΤΕΙ στην Ελλάδα. Στον πίνακα βλέπετε τον προσαρμοσμένο αριθμό των εισακτέων στην τρίτη στήλη (Εις), το άθροισμα των τριών πρώτων προτιμήσεων στην τέταρτη στήλη και τη διαφορά 3 πρώτες προτιμήσεις – Εισακτέοι στην πέμπτη στήλη. Το αρνητικό πρόσημο δείχνει ότι δεν καλύπτονται οι θέσεις από τις 3 πρώτες προτιμήσεις και έτσι το τμήμα κατατάσσεται στα Τμήματα Ελεύθερης Πρόσβασης. Στην τελευταία στήλη έχουμε τη βάση του 2018 που μας δείχνει ότι επί της ουσίας τα τμήματα αυτά είναι ελεύθερης πρόσβασης, αφού για να γράψει ένας υποψήφιος 5.000 έως 9.000 δεν χρειάζεται καμία ιδιαίτερη προσπάθεια.
Τα τμήματα που προέκυψαν μέσω αυτής της διαδικασίας και στα οποία θα μπορούσαν να εισαχθούν χωρίς εξετάσεις οι υποψήφιοι είναι 88. Αν κάνουμε αναγωγή των τριών πρώτων προτιμήσεων σε 10, τότε σε κανένα τμήμα δεν θα είναι εφικτή η ελεύθερη πρόσβαση.
Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι στο μηχανογραφικό της Β Λυκείου μπορεί να μη δηλώνονται τα τμήματα με τον ίδιο τρόπο, καθώς πολλοί υποψήφιοι μπορεί να αρχίσουν να «κυνηγούν» τα τμήματα χαμηλής πρόσβασης για να αποφύγουν τις Πανελλήνιες Εξετάσεις. Φοβάμαι ότι αυτό δεν το έχουν λάβει υπόψη τους στο Υπουργείο Παιδείας. Οι μελέτες που έχουν κάνει, στηρίζονται στις πρώτες δέκα προτιμήσεις των μηχανογραφικών, όπως συμπληρώνονται μέχρι τώρα. Όμως οι υποψήφιοι αλλάζουν και προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα που προκύπτουν κάθε φορά. Αν λοιπόν ένα μεγάλο μέρος των υποψηφίων (αυτοί που κάθε χρόνο γράφουν κάτω από τη βάση) «κυνηγήσει» την εισαγωγή χωρίς εξετάσεις δηλώνοντας 10 τμήματα χαμηλής βάσης και σε όποιο πετύχει δεν θα υπάρχει, τελικά, κανένα τμήμα ελεύθερης πρόσβασης, αφού όλα θα δηλωθούν από πολλούς υποψηφίους.
