Των Βάσως Βεγίρη και Γιώργου Χατζηλίδη

Μία νέα, μεταμορφωμένη Θεσσαλονίκη και Βόρεια Ελλάδα, που θα πληρούν τις βασικές προδιαγραφές για να αναδείξουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που τους προσδίδει η προνομιακή γεωγραφική τους θέση, αναμένεται να δημιουργήσουν οι ιδιωτικοποιήσεις, τα μεγάλα έργα υποδομής και τα φιλόδοξα projects που είτε βρίσκονται σε εξέλιξη, είτε σχεδιάζονται προς εφαρμογή σε βραχυπρόθεσμο ή μεσοπρόθεσμο χρόνο, με συνακόλουθα οφέλη για την εθνική οικονομία.

Πρόκειται για έργα που θα αναβαθμίσουν σημαντικά τις οικονομικές και εμπορικές προοπτικές της περιοχής, όπως οι επενδύσεις που σχεδιάζουν οι ιδιώτες στο λιμάνι (ΟΛΘ) και το αεροδρόμιο «Μακεδονία», η αξιοποίηση μέσω παραχωρήσεων χρήσεων των λιμανιών της Αλεξανδρούπολης και της Καβάλας, αλλά και μεγαλεπήβολα project, όπως η παραποτάμια σύνδεση με τον Δούναβη και η «Σιδηροδρομική Εγνατία», η υλοποίηση των οποίων θα ενισχύσει έτι περαιτέρω τον γεωοικονομικό ρόλο της Θεσσαλονίκης, αναδεικνύοντάς την σε κυρίαρχο εμπορικό κέντρο της ΝΑ Ευρώπης. Μαζί με αυτά και έργα, που αφορούν τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών, όπως το πολύπαθο μετρό.
 
Λιμάνια

Στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Σεπτεμβρίου υπογράφεται σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες η σύμβαση της αγοραπωλησίας των μετοχών του ΟΛΘ από την κοινοπραξία Deutsche Invest Equity Partners G,bH-Terminal Link SAS του Ομίλου CMA-CGM και Belterra Investments Ltd, που έχει αναδειχθεί προτιμώμενος επενδυτής για το 67% του λιμανιού της Θεσσαλονίκης, ενώ σύντομα αναμένεται να ξεκινήσει η αξιοποίηση των περιφερειακών λιμανιών της Αλεξανδρούπολης και της Καβάλας, με τη μέθοδο των παραχωρήσεων. 

Η κοινοπραξία Γερμανών-Γάλλων και Ιβάν Σαββίδη, που εκτιμά ότι με το παρόν χρονοδιάγραμμα θα αναλάβει τη διοίκηση του ΟΛΘ μέχρι τα τέλη του έτους, έχει εκφράσει την πρόθεσή της για ολοκλήρωση του μεγαλύτερου μέρους των απαιτούμενων επενδύσεων των 180 εκατ. ευρώ εντός τετραετίας και όχι επταετίας, που προβλέπουν οι όροι του διαγωνισμού. Έχουν ήδη προαναγγελθεί, περαιτέρω, δύο φάσεις βελτιωτικών παρεμβάσεων και επενδύσεων: στην πρώτη φάση θα γίνουν παρεμβάσεις άμεσης βελτίωσης σε μηχανολογικό εξοπλισμό, διαδικασίες και management και στη δεύτερη θα γίνουν μεγάλες επενδύσεις σε «deep sea facility», ώστε να μπορέσουν να εξυπηρετηθούν πλοία μεγαλύτερου βυθίσματος. 

Στόχοι της κοινοπραξίας, σύμφωνα με τον συντονιστή και εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο της κοινοπραξίας, Σωτήρη Θεοφάνη, είναι:

• Το λιμάνι να αποκτήσει την πραγματική του θέση στην Ανατολική Μεσόγειο, τα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, ενισχύοντας την πρόσβασή του στη φυσική του ενδοχώρα και αναλαμβάνοντας ενεργό ρόλο στην εξυπηρέτηση της διατροπικής μεταφοράς των φορτίων προς/από τους παραλήπτες/φορτωτές. 
• Το λιμάνι να έχει ενεργό, ουσιαστικό ρόλο σε όλες τις διεθνείς στρατηγικές πρωτοβουλίες διεθνούς εμπορίου (π.χ. OBOR).
• Οι απαιτούμενες επενδύσεις να πραγματοποιηθούν στο συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να αποκτήσει ο λιμένας της Θεσσαλονίκης την απαραίτητη υποδομή και εξοπλισμό για να ανταποκριθεί στο ρόλο του. 
• Η πολιτεία να ανταποκριθεί στην υποχρέωσή της για την έγκαιρη ολοκλήρωση της Οδικής και Σιδηροδρομικής Σύνδεσης με τα αντίστοιχα δίκτυα, μέσα στην επταετία του χρονικού ορίζοντα Υποχρεωτικών Επενδύσεων του Επενδυτή. 
• Ανάπτυξη Υπηρεσιών Εφοδιαστικής και Προστιθέμενης Αξίας. 
• Επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό. 
• Επένδυση στις νέες τεχνολογίες. 
• Σχέσεις ενεργούς συνεργασίας με την επιχειρηματική κοινότητα και επιδίωξη επιχειρηματικών συνεργειών.
• Σχέσεις ειλικρινούς επικοινωνίας και συνεργασίας με την πόλη.

Στο μεταξύ συνεχίζεται από την παρούσα διοίκηση του λιμανιού το επενδυτικό πρόγραμμα του ΟΛΘ για το 2017, ύψους 6,9 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων έχει ήδη συμβασιοποιηθεί περισσότερο από το ένα τρίτο.

Παράλληλα, στα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης καταρχάς και ακολουθεί και αυτό της Καβάλας προωθείται το μοντέλο των παραχωρήσεων.

Σύμφωνα με τη διοίκηση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, ο πρώτος διαγωνισμός, που θα αφορά το εμπορικό κομμάτι, δηλαδή τις Συνδυασμένες Μεταφορές-Logistics Center, αναμένεται να προκηρυχθεί σε έναν μήνα (διακίνηση Χύδην Φορτίων και Containers με Logistic Center, δηλαδή η παραχώρηση της προβλήτας ΣΕΜΠΟ με την ανατολική ζώνη του λιμένα για διακίνηση φορτίων, Ελεύθερη Τελωνειακή Ζώνη και υποδομές στην εφοδιαστική αλυσίδα). Ο δεύτερος διαγωνισμός για τον θαλάσσιο τουρισμό σε δυο με τρεις μήνες. Πάντοτε σύμφωνα με τη διοίκηση του ΟΛΑ, υπάρχει εκδηλωμένο αρχικό ενδιαφέρον για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης από Κίνα, Αμερική, Ρωσία αλλά και από την Αραβική Χερσόνησο.

Αντίστοιχα, η διοίκηση του λιμανιού της Καβάλας (ΟΛΚ) έχει έρθει σε επαφές με το ΤΑΙΠΕΔ και εξετάζεται η παραχώρηση τριών «κομματιών»: για το εμπορικό λιμάνι «Φίλιππος Β», που είναι ανεξάρτητο-εκτός του οικιστικού ιστού της πόλης, για yachting (χωροθέτηση, δημιουργία και λειτουργία μαρίνας) και για τον τομέα της κρουαζιέρας.  
 
Μεγάλες προσδοκίες για το αεροδρόμιο

Επενδύσεις ύψους σχεδόν 100 εκατ. ευρώ, με αιχμές τα έργα δημιουργίας νέου τερματικού σταθμού και ανακαίνισης-επέκτασης του υφιστάμενου, σχεδιάζει η Fraport Greece για το αεροδρόμιο Μακεδονία.

Η αναβάθμιση των υποδομών του αεροδρομίου Θεσσαλονίκης κρίνεται απολύτως απαραίτητη, δεδομένου ότι το «Μακεδονία» κατασκευάστηκε  για να εξυπηρετεί περί τα 3  έως το πολύ 4 εκατ. επιβάτες ετησίως και έχει φθάσει ήδη  να διακινεί πάνω από 6 εκατ. άτομα. Με τον νέο τερματικό σταθμό και την επέκταση  του υφιστάμενου εκτιμάται  ότι θα διπλασιαστεί  η δυναμικότητά του.

Η αναβάθμιση των υποδομών του αεροδρομίου Θεσσαλονίκης κρίνονται απολύτως απαραίτητες, δεδομένου ότι το «Μακεδονία» κατασκευάστηκε για να εξυπηρετεί περί τα 3 έως το πολύ 4 εκατ. επιβάτες ετησίως, και έχει φθάσει ήδη να διακινεί πάνω από 6 εκατ. άτομα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2016 το «Μακεδονία» έκανε ιστορικό ρεκόρ επιβατικής κίνησης, με 6,1 εκατ. επιβάτες, την ώρα που ο ρυθμός αύξησης στη φετινή χρονιά προμηνύει ότι βαδίζουμε ολοταχώς προς τα 7 εκατ. άτομα. Με τον νέο τερματικό σταθμό και την επέκταση του υφιστάμενου εκτιμάται ότι θα διπλασιαστεί η δυναμικότητα του αεροδρομίου της Θεσσαλονίκης, προκειμένου να μπορεί -χωρίς πρόβλημα- να εξυπηρετήσει τους τουλάχιστον 10 εκατ. επιβάτες που αναμένονται μετά το 2020. Όπως είναι προφανές, το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των επιπλέον επιβατών θα είναι τουρίστες, κάτι που από μόνο του καταδεικνύει την αναγκαιότητα των έργων, καθώς σημαίνει επιπλέον εισόδημα για την τοπική οικονομία της Θεσσαλονίκης, της Χαλκιδικής, της Πιερίας και των άλλων τουριστικών προορισμών που εξυπηρετούνται από το «Μακεδονία». Σύμφωνα με τα στελέχη της γερμανικής εταιρείας, τα έργα θα ξεκινήσουν από τα τέλη Σεπτεμβρίου και αναμένεται να ολοκληρωθούν περί τα τέλη του 2019.

Στόχος της Fraport είναι η περαιτέρω ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής της Μακεδονίας ως ενός ιδιαίτερα ελκυστικού προορισμού, καθώς και η ενδυνάμωση της θέσης της πόλης ως σημαντικό εμπορικό, επιχειρηματικό και τουριστικό κέντρο-κόμβο που θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για τη Νότια Ευρώπη.
 
Τα έργα

Η Fraport Greece θα προχωρήσει στην αναβάθμιση των ήδη υπαρχουσών υποδομών του Aεροδρομίου «Μακεδονία», καθώς και σε έργα με στόχο τη δημιουργία ενός σύγχρονου περιβάλλοντος που θα βασίζεται στις ανάγκες των επιβατών. Οι βελτιώσεις που θα πραγματοποιηθούν για την αύξηση τόσο της χωρητικότητας του αεροδρομίου όσο και της ποιότητας των υπηρεσιών περιλαμβάνουν -μεταξύ άλλων- τη δημιουργία νέου τερματικού σταθμού, την ανακαίνιση - επέκταση κατά 31.000 τ.μ. του υπάρχοντος τερματικού σταθμού, την αύξηση των σταθμών Check-in από 30 σε 44, την αύξηση των ζωνών παραλαβής αποσκευών από 4 σε 7, την αύξηση του συνολικού αριθμού πυλών από 16 σε 24, τον διπλασιασμό των ζωνών ασφαλείας του αεροδρομίου από 6 σε 12, την αναδιοργάνωση του χώρου στάθμευσης των αεροσκαφών με τη δημιουργία θέσεων power-in/push-back, την ανακαίνιση του οδοστρώματος και την κατασκευή νέου πυροσβεστικού σταθμού με λειτουργικό σχεδιασμό σύμφωνα με τις διεθνείς απαιτήσεις.
 
Mega project η σύνδεση Θεσσαλονίκης με Δούναβη

Πρόκειται σίγουρα για το πιο μεγαλεπήβολο σχέδιο που αφορά τη Θεσσαλονίκη - κάποιοι το χαρακτηρίζουν οραματικό άλλοι ανεφάρμοστο. Ο λόγος για το mega project της πλωτής διασύνδεσης της νύμφης του Θερμαϊκού με το Βελιγράδι, δηλαδή του Αιγαίου με τον Δούναβη, μέσω της διαπλάτυνσης του Αξιού Ποταμού.

Σύμφωνα με το σχέδιο, που δεν είναι καινούργιο αλλά χρονολογείται από τη δεκαετία του 1960, ο ποταμός Αξιός, το τμήμα του στην Ελλάδα και το τμήμα του στην πΓΔΜ (Βαρδάρης), καθώς επίσης και ο Μεγάλος Μοράβα στη Σερβία, θα συνδεθούν και θα αποτελέσουν τον πλωτό διάδρομο, που θα συνδέει τη Θεσσαλονίκη με τον Δούναβη. Στόχος είναι η διασύνδεση της Μεσογείου με τον Δούναβη, έτσι ώστε να μεταφέρονται γρηγορότερα τα εμπορεύματα από τις αγορές της Ανατολής στην Κεντρική Ευρώπη, αναβαθμίζοντας καθοριστικά στο γεωοικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο τη θέση της Θεσσαλονίκης.

Ένα τέτοιας κλίμακας έργο, που για τους πιο αισιόδοξους ξεκινά από τα 10 δισ. ευρώ αλλά για άλλους πλησιάζει τα 50 δισ. ευρώ, μπορεί να υλοποιηθεί μόνο με χρηματοδότηση από έναν οικονομικό και εμπορικό γίγαντα όπως η Κίνα, που είναι και ο μεγάλος ενδιαφερόμενος για την ταχύτερη και φθηνότερη μεταφορά των προϊόντων της στις ευρωπαϊκές αγορές, προωθώντας ήδη την πρωτοβουλία One Belt OneRoad, η οποία θα βρεθεί και στο επίκεντρο της 82ης ΔΕΘ. Εκτός από το μεγάλο κόστος, υπάρχουν και πολλά άλλα σοβαρά ζητήματα που πρέπει να διευθετηθούν όπως για παράδειγμα οι πολιτικές εκκρεμότητες μεταξύ της Ελλάδας και των Σκοπίων και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Το γεγονός, ωστόσο, ότι σε αυτό το project κάνει συχνά αναφορά ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, όπως κατά τη συνάντησή του στη Θεσσαλονίκη με τον Σέρβο πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσιτς, δείχνει ότι τουλάχιστον σε ένα πρώτο επίπεδο υπάρχει μία κινητικότητα που μένει βέβαια να δούμε αν θα οδηγήσει και σε πρακτικά αποτελέσματα.

Σιδηροδρομική Εγνατία

Προ ολίγων μόνο ημερών (6 Σεπτεμβρίου) υπεγράφη από τους πρωθυπουργούς της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, Αλέξη Τσίπρα και Μπόικο Μπορίσοφ, η συμφωνία μεταξύ των δυο χωρών για την επιτάχυνση της κατασκευής της «Σιδηροδρομικής Εγνατίας». Πρόκειται για την ενιαία ηλεκτροκίνητη σιδηροδρομική σύνδεση τριών λιμανιών της Βουλγαρίας, συγκεκριμένα της Βάρνας, του Μπουργκάς και του λιμανιού του Δούναβη και των τριών λιμανιών της Βορείου Ελλάδας, δηλαδή Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Αλεξανδρούπολης με τα αντίστοιχα εμπορευματικά κέντρα.  

Αγωγός TAP 

Με γρήγορο ρυθμό προχωρά η κατασκευή του TAP (Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου), με το 47% των σωλήνων στο ελληνικό και το αλβανικό τμήμα του ήδη τοποθετημένο στο υπέδαφος, δηλαδή σε μήκος 360 χιλιομέτρων, από τα 765 χιλιόμετρα που θα διατρέχει ο αγωγός στις δύο χώρες.

Με βάση το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί, στόχος είναι από το 2020 να ξεκινήσουν οι παραδόσεις φυσικού αερίου μέσω του αγωγού στην Ευρώπη. Την ίδια στιγμή, ο ΤΑΡ θα δώσει τη δυνατότητα να φτάσει το φυσικό αέριο και σε περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, οι οποίες θα τροφοδοτούνται με καύσιμο από τον αγωγό, μέσω δύο σταθμών στον Περδίκκα Κοζάνης και στην Ποριά Καστοριάς. 

Τα απαραίτητα δίκτυα θα αναπτυχθούν από τη ΔΕΔΑ (Δημόσια Επιχείρηση Διανομής Αερίου), θυγατρική της ΔΕΠΑ, και θα είναι έτοιμα με την έναρξη λειτουργίας του αγωγού. Ο TAP αποτελεί μέρος του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου, με σκοπό τη μεταφορά καυσίμου στην Ευρώπη από την περιοχή της Κασπίας και πιο συγκεκριμένα από το κοίτασμα Shah Deniz ΙΙ στο Αζερμπαϊτζάν.

Το ελληνικό τμήμα του TAP θα ξεκινά από τους Κήπους κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα και θα καταλήγει στα σύνορα με την Αλβανία, νοτιοδυτικά της Ιεροπηγής. Με μήκος 500 χιλιόμετρα, αποτελεί τον μεγαλύτερο του αγωγού.

Παράλληλα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Βουλγαρία σύμφωνα με δηλώσεις αρμόδιων κυβερνητικών στελεχών εκατέρωθεν έχει ωριμάσει το ενδιαφέρον για την κατασκευή του διασυνδετηρίου ελληνοβουλγαρικού αγωγού IGB, ο οποίος θα συμβάλει σημαντικά στη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού φυσικού αερίου στην περιοχή της Nοτιοανατολικής Ευρώπης.
 
Μετρό Θεσσαλονίκης: Μεγάλη τομή στη ζωή της πόλης

Μετά από χρόνια ταλαιπωρίας και αντιπαραθέσεων, το πολύπαθο έργο του μετρό Θεσσαλονίκης μπήκε επιτέλους στις ράγες και, σύμφωνα με την Αττικό Μετρό, η δοκιμαστική λειτουργία του αναμένεται το 2019, προκειμένου το 2020 να παραδοθεί στην πόλη για κανονική λειτουργία. Το μετρό αναμένεται να ξεκινήσει να λειτουργεί μαζί με την επέκταση προς την Καλαμαριά, αν και η βασική γραμμή δεν θα παραδοθεί ολοκληρωμένη αλλά το πιθανότερο μέχρι τον σταθμό Συντριβάνι, λόγω των βυζαντινών ευρημάτων που εντοπίστηκαν στο σταθμό Βενιζέλου ο οποίος εκτιμάται ότι θα παραδοθεί δύο χρόνια αργότερα.

Σε σχέση με την πρόοδο των εργασιών στη βασική γραμμή, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία που έχει δημοσιεύσει η Αττικό Μετρό, έχει εκτελεστεί το 55% του έργου, έχει διανοιχθεί το σύνολο των σηράγγων, έχει ολοκληρωθεί το 80% των έργων πολιτικού μηχανικού και το 35% των αρχιτεκτονικών εργασιών, ενώ έχει ξεκινήσει η εγκατάσταση του ηλεκτρομηχανολογικού. Μάλιστα, μέσα στο καλοκαίρι ξεκίνησαν οι εργασίες διάνοιξης και της δεύτερης σήραγγας στη γραμμή της επέκτασης του Μετρό της Θεσσαλονίκης προς Καλαμαριά, κάτι που σημαίνει ότι το μετρό Θεσσαλονίκης βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη προς όλες τις κατευθύνσεις, ενώ το επόμενο βήμα πρέπει να είναι η επιτάχυνση των διαδικασιών για τις επεκτάσεις προς τις δυτικές συνοικίες και προς το αεροδρόμιο.

Μετά την κρατικοποίηση του ΟΑΣΘ και τη δημιουργία του νέο φορέα εποπτείας των αστικών συγκοινωνιών της Θεσσαλονίκης, η λειτουργία του μετρό θα ενταχθεί στον ενιαίο ιστό του συγκοινωνιακού χάρτη της πόλης. Αναμφισβήτητα, η ολοκλήρωση του μετρό Θεσσαλονίκης θα αποτελέσει τη μεγαλύτερη τομή στη ζωή της πόλης εδώ και πολλές δεκαετίες, διευκολύνοντας την καθημερινότητα των πολιτών. Εκτός από την καταλυτική συμβολή του στην επίλυση του συγκοινωνιακού προβλήματος της Θεσσαλονίκης, το μετρό αναμένεται να αποτελέσει και λόγο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξής της. Το μετρό Θεσσαλονίκης, σε πλήρη ανάπτυξη, θα μειώσει κατά 80.000 τα αυτοκίνητα στους δρόμους, εξυπηρετώντας περισσότερους από 300.000 επιβάτες ημερησίως. 

Οι επικεφαλής της Αττικό Μετρό, πάντως, όπως και ο Δήμος Θεσσαλονίκης, δίνουν ιδιαίτερη σημασία και στους δύο ανοιχτούς αρχαιολογικούς χώρους που θα δημιουργηθούν και θα λειτουργούν σε Αγίας Σοφίας και Βενιζέλου, μαζί με τους ομώνυμους σταθμούς, δίνοντας ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία στο πολιτιστικό και τουριστικό απόθεμα της πόλης.