Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
«Στηρίζουμε τις αποφάσεις σε πραγματικά δεδομένα, όχι σε προκαταλήψεις, όχι σε αυτό που μας λέει η ιδεολογία μας, αλλά σε αυτό που παρατηρούμε». Η ομιλία του Μπαράκ Ομπάμα προ διμήνου στην Αθήνα είχε πολλά σημεία στα οποία μπορεί να σταθεί κανείς. Το απόσπασμα αυτό επανέρχεται, ωστόσο, συνεχώς στο νου, καθώς πολιτικοί και δημοσιολογούντες έχουν βαλθεί να επιβεβαιώσουν ότι τα δεδομένα δεν έχουν και τόση αξία ή δύναμη μπροστά στις εντυπώσεις. Η Κέλιαν Κόνγουεϊ, εξ απορρήτων του Ντόναλντ Τραμπ, σε πρόσφατη συνέντευξη στο τηλεοπτικό δίκτυο NBC εφηύρε και έναν νέο όρο για να το περιγράψει: «εναλλακτικά γεγονότα».
Τι και αν τα φωτογραφικά ντοκουμέντα αποκάλυψαν ότι το πλήθος στην ορκωμοσία Τραμπ ήταν μικρότερο από εκείνο της ορκωμοσίας Ομπάμα; «Ήταν το μεγαλύτερο πλήθος από ποτέ. Τελεία και παύλα» διεμήνυσαν συνεργάτες του Λευκού Οίκου και σύμφωνα με την Κόνγουεϊ δεν ψεύδονταν, απλώς έδωσαν μία εναλλακτική εκδοχή της αλήθειας. Και είναι μόνο ο Τραμπ θιασώτης των «εναλλακτικών γεγονότων», που όπως και η «μετα-αλήθεια» προβάλλουν ως «δεδομένα» τις επικλήσεις προς το θυμικό, τις προσωπικές απόψεις και φόβους ή και τα ξεκάθαρα ψεύδη; Όχι βέβαια.
Στη Βρετανία ακούσαμε για τις «ορδές μεταναστών» που ετοιμάζονταν να εισβάλουν στη χώρα εάν παρέμενε στην Ε.Ε. και για τα 350 εκατ. στερλίνες ετησίως που θα εισέρρεαν στο σύστημα υγείας σε περίπτωση εξόδου. Στην Ελλάδα είχαμε το σκίσιμο του μνημονίου «με ένα νόμο και ένα άρθρο» και σήμερα το «ούτε ένα ευρώ πρόσθετα μέτρα».
Όπως και ο Τραμπ, έτσι και Ευρωπαίοι πολιτικοί στις υποσχέσεις τους προς την κοινή γνώμη ή στις επιθέσεις τους στο «σύστημα» και τους «ολιγάρχες» στηρίζονται στη «δική τους αλήθεια», χωρίς να υπάρξει η ανάγκη να την επιβεβαιώσουν με επαληθεύσιμα στοιχεία. Άλλοι την εγκαταλείπουν όταν αναλαμβάνουν εξουσία και άλλοι, δέσμιοι του παραμυθιού που αφηγήθηκαν προεκλογικά, επιμένουν. Κάποτε ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ είχε δηλώσει ότι τον γοητεύουν οι τυχοδιώκτες.
Ίσως να είχε κατά νου τον Κόμη Καλιόστρο, τυχοδιώκτη του 18ου αιώνα, ο οποίος ανάλογα με τις περιστάσεις υποστήριζε ότι ήταν θεραπευτής, μάγος, αλχημιστής ή απλά... οραματιστής. Ξεκινώντας από ένα απλό ψέμα για την ταυτότητά του, συνέχισε να ψεύδεται έως τέλους, από συμφέρον, αλλά και υπό την πίεση των μύθων που είχε πλάσει. Το πόσο θα στοιχίσει στον πλανήτη το «σύνδρομο Καλιόστρο» θα το μάθουμε εν καιρώ.
