Του Κώστα Δεληγιάννη
Σαράντα χρόνια μετά την ανακάλυψη του σκελετού του αυστραλοπίθηκου Λούσι, συγγενικού είδους του προγόνου του ανθρώπου που έζησε πριν από 3,2 εκατομμύρια χρόνια, Αμερικανοί επιστήμονες υποστηρίζουν πως μπορούν να υποθέσουν βάσιμα πώς πέθανε.
Έτσι, εξετάζοντας με αξονικές ακτινογραφίες τα κατάγματα στα οστά του δεξιού ώμου της Λούσι, όπως επίσης και άλλα σημεία του σκελετού της, ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Τέξας υποστηρίζουν πως η ζωή του αυστραλοπίθηκου έφτασε στο τέλος της με την πτώση από μεγάλο ύψος – πιθανότατα από ένα δέντρο.
«Αυτό που παρατηρήσαμε είναι ένα μοτίβο καταγμάτων το οποίο συναντάται σε περιπτώσεις πτώσεων από μεγάλο ύψος», δήλωσε ο Τζον Κάπελμαν, καθηγητής ανθρωπολογίας και γεωλογικών επιστημών στο πανεπιστήμιο του Τέξας και μέλος της ομάδας.
Σε άρθρο τους που δημοσιεύτηκε σήμερα στο περιοδικό Nature, ο Κάπελμαν και οι συνάδελφοί του αναφέρουν πως η Λούσι έπεσε από ένα δέντρο, προσέκρουσε στο έδαφος με τα πόδια και άπλωσε τα χέρια της ενστικτωδώς προς τα εμπρός, σε μία προσπάθεια να προστατευθεί. Έτσι προήλθαν τα κατάγματα στον ώμο της, όπως γράφουν οι επιστήμονες.
Παράλληλα, όμως, η πτώση προκάλεσε κατάγματα και σε άλλα οστά στο σώμα της, ενώ πιθανότατα προκάλεσε τη βλάβη εσωτερικών της οργάνων. Επομένως, θα πρέπει να εξέπνευσε μερικά λεπτά αργότερα.
Η Λούσι ανακαλύφθηκε το 1974 από τον παλαιοανθρωπολόγο Ντόναλντ Γιόχανσον στην έρημο Αφάρ της Αιθιοπίας. Ανήκε στο είδος Australopithecus afarensis, ενώ πήρε αυτό το παρατσούκλι από το τραγούδι των Beatles «Lucy in the Sky With Diamonds», το οποίο άκουγαν οι επιστήμονες στον πρόχειρο καταυλισμό τους, τη νύχτα που εντόπισαν τον σκελετό της.
Ένας λόγος που η ανακάλυψή της ήταν σημαντική είναι ο ασυνήθιστος συνδυασμός φυσικών χαρακτηριστικών. Τα πόδια ήταν σχετικά κοντά ενώ τα χέρια της μακριά, όπως συμβαίνει στους χιμπαντζήδες, ενώ το πλατύ πέλμα της δείχνει ότι περπατούσε σε όρθια στάση.
Παράλληλα, ήταν πολύ κοντύτερη από τον σύγχρονο άνθρωπο. Παρόλο που πιθανότατα είχε ολοκληρωθεί η ανάπτυξή της, δεν ξεπερνούσε σε ύψος το 1 μέτρο, ενώ ζύγιζε μόλις 22-30 κιλά.
Αν και τα λείψανά της έχουν εξετασθεί από δεκάδες επιστήμονες, η μελέτη του πανεπιστημίου του Τέξας είναι η πρώτη που διερευνά τα αίτια θανάτου της. Σύμφωνα με τον Κάπελμαν, ένας βασικός λόγος είναι πως κατά κανόνα έχουν χαθεί οι ενδείξεις από τα οστά, έπειτα από τόσα χρόνια.
Η έρευνα ξεκίνησε το 2008, όταν η κυβέρνηση της Αιθιοπίας παραχώρησε άδεια στον Κάπελμαν να πραγματοποιήσει αξονικές τομογραφίες υψηλής ανάλυσης στον σκελετό της Λούσι, στο εργαστήριό του στο Τέξας. Τότε, αναλύοντας το ανώτερο τμήμα του δεξιού βραχίονα, παρατήρησε στο άκρο του οστού κατάγματα που δεν έμοιαζαν με ό,τι είχε δει έως τότε σε άλλα απολιθώματα.
Έτσι, οστό το οστό, μαζί με τους συναδέλφους του, συνέθεσε τη ζωή αλλά και τον θάνατο του αυστραλοπίθηκου. Έτσι, στο άρθρο περιγράφει επίσης κατάγματα στον αριστερό ώμο, τον δεξιό αστράγαλο, το αριστερό γόνατο και το πέλμα, τα οποία συνηγορούν στο σενάριο της πτώσης από μεγάλο ύψος.
Ο επιστήμονας δηλώνει πως αναμένει τις αντιδράσεις των υπόλοιπων ειδικών στο άρθρο και τα ευρήματα που αναφέρονται σε αυτό. «Αυτό που παρουσιάζουμε είναι μία επιστημονική υπόθεση, κάτι που σημαίνει πως δεν είναι απαραίτητο ότι έχουμε δίκιο», σημειώνει.
Πάντως, όσοι ειδικοί θέλουν να ελέγξουν την υπόθεση του Κάπελμαν έχουν τη δυνατότητα να «τυπώσουν» τρισδιάστατα τα οστά της Λούσι, για να διασταυρώσουν τα ευρήματά του. Κι αυτό γιατί το Εθνικό Μουσείο της Αιθιοπίας έχει «ανεβάσει» στο σάιτ eLucy.org αρχεία για την αναπαραγωγή του ώμου και του γονάτου του αυστραλοπίθηκου, μέσω ενός 3D εκτυπωτή.
