Του Κώστα Δεληγιάννη
Πριν από τρεις εβδομάδες, 130 επιστήμονες και άλλοι ειδικοί συγκεντρώθηκαν στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, για να συζητήσουν την προοπτική δημιουργίας συνθετικών ανθρώπινων γονιδιωμάτων στο εργαστήριο.
Τώρα, μετά την κριτική για το γεγονός ότι εν πολλοίς δεν έγινε γνωστό τι συζητήθηκε στη συνάντηση, οι συμμετέχοντες ανακοίνωσαν τα σχέδιά τους με άρθρο στο περιοδικό Science.
Όπως αναφέρουν στο άρθρο, σκοπός τους είναι να μειώσουν το κόστος για τη σύνθεση DNA, με στόχο σε ορίζοντα δεκαετίας να μπορούν να «συρράψουν» ολόκληρα γονιδιώματα, ακόμη και τεχνητές εκδοχές όλων των αλυσίδων γενετικού υλικού του ανθρώπου.
Οι εμπνευστές της ιδέας βάφτισαν το πρόγραμμα «Genome Project-write» (HGP-write), στο οποίο επικεφαλής θα τεθεί ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός με την επωνυμία Κέντρο Αριστείας για τη Βιολογική Μηχανική.
Στο HGP-write συμμετέχουν μεταξύ άλλων ερευνητές από το πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, της Καλιφόρνια και του Εδιμβούργου, αλλά και το Johns Hopkins και το Χάρβαρντ, ενώ στο άρθρο τους επισημαίνουν πως η εξέλιξη των απαραίτητων τεχνολογιών θα πρέπει να γίνει παράλληλα με τη δημιουργία ενός κώδικα δεοντολογίας για τις υποψήφιες εφαρμογές.
Ήδη, πάντως, γνωστοί επιστήμονες σχολίασαν αρνητικά στην πρωτοβουλία, όπως για παράδειγμα ο Φράνσις Κόλινς, επικεφαλής των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας στις ΗΠΑ.
«Πρότζεκτ για τη σύνθεση ολόκληρων των γονιδιωμάτων οργανισμών ξεπερνούν τις παρούσες επιστημονικές δυνατότητες και εγείρουν άμεσα μια μεγάλη σειρά από ηθικές και φιλοσοφικές ενστάσεις», σημειώνει ο Κόλινς σε γραπτή ανακοίνωσή του.
Βέβαια, οι εμπνευστές του HGP-write δεν θέλουν να δημιουργήσουν ανθρώπινα όντα με τεχνητό DNA. Μία εφαρμογή του πρότζεκτ, όπως αναφέρει στην Washington Post ο γενετιστής Τζορτζ Τσερτς από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και ένας από τους συγγραφείς του άρθρου στο Science, θα ήταν η δημιουργία κυττάρων με ανθεκτικότητα στους ιούς.
Τέτοια κύτταρα δεν θα χρησιμοποιούνταν σε θεραπείες, αλλά για την ανάπτυξη φαρμάκων χωρίς πλέον να υπάρχει ο κίνδυνος μόλυνσης από ιούς.
Στο άρθρο αναφέρονται αρκετές ακόμη ενδεικτικές εφαρμογές, όπως η δημιουργία ανθρώπινων οργάνων για μεταμόσχευση ή η ανάπτυξη φθηνών εμβολίων.
Οι υπεύθυνοι του πρότζεκτ ελπίζουν πως θα συγκεντρώσουν 100 εκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος της χρονιάς, εξασφαλίζοντας στην πορεία 3 δισεκατομμύρια δολάρια.
Ένα σημαντικό μέρος αυτού του ποσού, όπως αναφέρουν, προορίζεται για να δοθούν απαντήσεις στα ηθικά, νομικά και κοινωνικά θέματα που θα εγερθούν από τις πιθανές χρήσεις των νέων τεχνολογιών.
Από την άλλη πλευρά, ειδικοί στη βιοτεχνολογία όπως ο αναπληρωτής καθηγητής του πανεπιστημίου Στάνφορντ Ντριού Έντι, υποστηρίζουν πως η πρωτοβουλία θα έπρεπε να έχει εξασφαλίσει την ευρεία συναίνεση της επιστημονικής κοινότητας πριν καν ξεκινήσει, με δεδομένη τη βαρύτητα που έχει ο στόχος της.
«Θέλουν να κάνουν πραγματικότητα την ικανότητα [τεχνητής] αναπαραγωγής αυτού μας ορίζει ως ανθρώπους, δηλαδή του ανθρώπινου γονιδιώματος», σημειώνει στην Washington Post.
