Της Ανθής Αγγελοπούλου
Το νερό είναι πηγής ζωής για κάθε τι πάνω σ’ αυτό τον πλανήτη και για το λόγο αυτό, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει καθιερώσει την 22α Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό.
Το νερό είναι εξίσου σημαντικό με το οξυγόνο για να υπάρχει ζωή. Σύμφωνα με την Επιστημονική Επιτροπή της EFBW (European Federation of Bottled Waters) το νερό μετά το οξυγόνο είναι το πιο σημαντικό στοιχείο για την ανθρώπινη ζωή στη γη. Είναι το κύριο συστατικό του σώματός μας καθώς το 60% του ανθρώπινου σώματος ενός ενήλικα αποτελείται από νερό.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες ο ανθρώπινος οργανισμός χρειάζεται πάνω από 1 ½ λίτρα νερό ημερησίως για να λειτουργεί σωστά. Μόνο από τα ούρα μας χάνουμε περίπου 1 λίτρο ημερησίως και αν προσθέσουμε το ιδρώτα, την απώλεια από το δέρμα μας ακόμα και από την αναπνοή μας τότε φτάνουμε στα 2.5 λίτρα απώλειας νερού από τον οργανισμό μας ημερησίως.
Και ενώ, χωρίς τροφή μπορούμε να αντέξουμε μέχρι και 6 εβδομάδες όπως λένε οι ειδικοί, χωρίς νερό όμως ο οργανισμός αντέχει μόνο λίγες μέρες και είναι ζήτημα αν μπορεί να φτάσει τη μία εβδομάδα ζωής.
Για τον λόγο αυτόν όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, είναι απαραίτητο να αναπληρώνουμε τα υγρά που χάνουμε πίνοντας είτε νερό (6-8 ποτήρια νερό την ημέρα ή 30ml ανά κιλό βάρους) είτε άλλα ροφήματα. Ωστόσο, όπως σημειώνουν, στα άλλα ροφήματα δεν περιλαμβάνονται ο καφές και το τσάι καθώς δεν θεωρούνται καλός τρόπος ενυδάτωσης. Τα ροφήματα αυτά περιέχουν καφεΐνη που έχει διουρητική δράση και μπορεί να υποβοηθά την αφυδάτωση.
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε, ότι εκτός από το νερό που πίνουμε, ορισμένα φρούτα ή τρόφιμα είναι πολύ καλές πηγές νερού. Για παράδειγμα το καρπούζι, το πεπόνι, τα καρότα, το μαρούλι, η ντομάτα, το μπρόκολο, το μήλο, τα πορτοκάλια το γκρέιπφρουτ, περιέχουν περισσότερο από 80% νερό.
Ακόμη και το νερό που περιέχουν τα φαγητά υπολογίζετε στην πρόσληψη υγρών που λαμβάνουμε καθημερινά, καθώς το 20% των υγρών που προσλαμβάνει ένας μέσος άνθρωπος προέρχεται από το φαγητό, ειδικά λαχανικά και φρούτα, όπως το αγγούρι και το καρπούζι.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η επαρκής συνολική ημερήσια πρόσληψη νερού από άλλες πηγές, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων και των ροφημάτων, είναι περίπου 2,5 λίτρα για τους ενήλικες άντρες και 2 λίτρα για τις ενήλικες γυναίκες.
Είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε πως το επάγγελμα που ακολουθούμε καθώς και τα διάφορα στάδια της ζωής μας, διαφοροποιούν τις ανάγκες του σώματος μας για υγρά και νερό. Για παράδειγμα σε επαγγέλματα όπου υπάρχει έντονη σωματική άσκηση και κόπωση, πχ στους γυμναστές, οικοδόμους, και σε χειρωνακτικές εργασίες όπου υπάρχει έντονη εφίδρωση, καθώς και κατά την περίοδο του θηλασμού, όπου υπάρχει έντονη παραγωγή γάλακτος από του μαστούς, η ποσότητα κατανάλωσης υγρών πρέπει να ξεπερνά τα 3 λίτρα την ημέρα.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί, ότι η πρόσληψη διαφέρει ανάλογα την εποχή στην οποία βρισκόμαστε, για παράδειγμα το καλοκαίρι οι απώλειες νερού, κυρίως μέσω της εφίδρωσης, είναι 40% μεγαλύτερες. Αντίστοιχα τον χειμώνα, το ποσοστό των αφυδατωμένων ανθρώπων είναι 8% χαμηλότερο σε σχέση με το καλοκαίρι.
Η δίψα, όπως λένε οι ειδικοί, είναι το κυριότερο σήμα που στέλλει ο οργανισμός μας για να μεταδώσει το μήνυμα ότι χρειάζεται νερό. Χρησιμοποιεί όμως κι άλλους μηχανισμούς για να ρυθμίσει το ισοζύγιο του νερού που χρειάζεται.
Σε περίπτωση, δηλαδή, που το επίπεδο νερού στον οργανισμό μειώνεται τότε υπάρχουν μηχανισμοί που μειώνουν την απώλεια νερού διαμέσου των νεφρών, οι οποίοι έχουν την ικανότητα να συγκεντρώνουν τα ούρα μειώνοντας έτσι την απώλεια νερού από αυτά. Υπάρχουν όμως και καταστάσεις στις οποίες το ισοζύγιο του νερού γίνεται αρνητικό και τότε δυστυχώς λογχεύει ο κίνδυνος της αφυδάτωσης, η οποία είναι απειλητική για τη ζωή μας.
Οι κίνδυνοι της αφυδάτωσης
Στην ήπιας ή μέτριας μορφής αφυδάτωση η δίψα διορθώνεται άμεσα με την πρόσληψη νερού και σταματώντας την όποια δραστηριότητα κάνουμε για να μειωθεί η απώλεια υγρών από το σώμα μας. Επιπλέον επιλέγουμε σκιερά μέρη για να συγκρατήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα υγρά στον οργανισμό μας.
Εάν νιώθουμε έντονη ξηροστομία και παρατηρήσουμε να κοκκίνισμα του δέρματος τότε η ήπια αφυδάτωση αρχίζει να γίνεται εντονότερη και έτσι μειώνονται και οι λειτουργίες του οργανισμού μας.
Στη σοβαρή αφυδάτωση έχουμε πρόβλημα με την αρτηριακή μας πίεση καθώς πέφτει επικίνδυνα και μειώνεται η κυκλοφορία του αίματος με αποτέλεσμα να μη γίνεται καλή οξυγόνωση των ιστών και να μην τροφοδοτούνται οι ιστοί και τα όργανα με τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Στην περίπτωση αυτή έχουμε έντονες ζαλάδες, απώλεια συνείδησης, ταχυκαρδία και νεφρική ανεπάρκεια ενώ, μπορεί να επέλθει ο θάνατος.
Ποιοι είναι όμως οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο αφυδάτωσης;
Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τις δραστηριότητες που κάνουμε και ειδικά σε συνδυασμό με τις καιρικές συνθήκες. Για παράδειγμα η έντονη άσκηση κάτω από τον καυτό ήλιο ή όταν έχει υψηλά ποσοστά υγρασίας η ατμόσφαιρα επιφέρουν μεγάλο κίνδυνο για άμεση αφυδάτωση του οργανισμού μας.
Στην περίπτωση αυτή πρέπει να καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες νερού. Επίσης, όταν δεν είμαστε συνηθισμένοι σε υψηλές θερμοκρασίες, τότε πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στις διακοπές μας .
‘Άλλος μεγάλο παράγοντας κινδύνου είναι η αύξηση της ηλικίας, όπου το σώμα σταματά να έχει τις ίδιες λειτουργικές ικανότητες που θα του επέτρεπε να διατηρήσει περισσότερο ένα ισοζύγιο νερού μέσα του. Μη ξεχνάμε ότι στις μεγάλες ηλικίες ο άνθρωπος έχει περισσότερη διούρηση και εφίδρωση όπως λένε οι επιστήμονες.
Στους παράγοντες κινδύνου καταγράφονται επίσης, τα προβλήματα υγείας και η λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων. Τα φάρμακα αυξάνουν την απώλεια νερού από τον οργανισμό μας ειδικά τα διουρητικά ενώ, ασθένειες που εμφανίζουν πυρετό, η διάρροια, ή έμετο στεγνώνουν πιο γρήγορα τον οργανισμό από υγρά και επιφέρουν άμεση αφυδάτωση.
Τελικά όμως, όπως λένε οι ειδικοί αυτό που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι η ποσότητα νερού που θα καταναλώσουμε είναι προσωπική μας επιλογή, αρκεί να «ακούμε» τις ανάγκες του οργανισμού μας, με σκοπό να πιάσουμε το προσωπικό μας στόχο ενυδάτωσης.
