Του Δημήτρη Χατζηνικόλα
Αντιμέτωπος με τέσσερα «όχι» τα οποία καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την εφαρμογή της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας για τους πρόσφυγες θα βρεθεί την ερχόμενη Πέμπτη στις Βρυξέλλες ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, την ώρα μάλιστα που τόσο σε ρητορικό όσο και πρακτικό επίπεδο η Αθήνα έχει επενδύσει «όλα τα λεφτά της» σε αυτήν.
Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο ότι τα τρία εκ των τεσσάρων «όχι» ακούστηκαν από ομοτράπεζους του κ. Τσίπρα χθες στο Παρίσι στη συνάντηση εργασίας των Ευρωπαίων σοσιαλδημοκρατών ηγετών, οι οποίοι ήταν αυτήκοες μάρτυρες της «δραματικής» αναφοράς - επιθυμίας του Πρωθυπουργού ότι «η επανεγκατάσταση προσφύγων απευθείας από Τουρκία, αν και δύσκολη, πρέπει να εφαρμοστεί». Το τέταρτο «όχι» ακούστηκε από τον πιο παραδοσιακό σύμμαχο της Ελλάδας, την Κύπρο.
Το πρώτο και πιο ηχηρό «όχι» ακούστηκε από τον Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολαντ. Στενός συνεργάτης του, σύμφωνα με τον διεθνή Τύπο, σημείωσε ότι «η Γαλλία αποκλείει μια άρση της υποχρέωσης για βίζα στους Τούρκους ως το καλοκαίρι». «Δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε την Τουρκία», δήλωσε πηγή κοντά στον Ολαντ.
Άλλωστε οι Βρυξέλλες απαιτούν 72 τον αριθμό υποχρεώσεις (μεταξύ των οποίων και η αναγνώριση της Κύπρου) για να δώσουν το ok και η Άγκυρα μέχρι τώρα έχει καλύψει μόνο τις μισές. Ενδεικτική και η αντίδραση του γενικού γραμματέα του CSU Άντρεα Σόιερ ότι «δεν μπορούμε να ανταλλάξουμε ένα κύμα προσφύγων με ένα κύμα βίζας… Διαφορετικά θα πάμε από το τηγάνι στη φωτιά».
Και ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο ευρωκοινοβούλιο Μάνφρεντ Βέμπερ έσπευσε να δηλώσει ότι η παράταξή του «είναι πολύ σκεπτική για την πλήρη απελευθέρωση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες».
Η δεύτερη άρνηση ήρθε από τον Αυστριακό καγκελάριο Βέρνερ Φάιμαν, ο οποίος μία ημέρα μετά τη Σύνοδο Κορυφής της προηγούμενης Δευτέρας υπενθύμισε ότι υπήρξαν διακηρύξεις προθέσεων απέναντι στην Τουρκία, όχι όμως ακόμη ουσιαστικές τοποθετήσεις στο θέμα της απελευθέρωσης της βίζας και ανοίγματος κεφαλαίων στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις και γι' αυτό είναι απαραίτητο να συνεχιστεί η πολιτική των κλειστών συνόρων.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο γνωστός πλέον σοσιαλδημοκράτης Σλοβάκος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο ο οποίος σε συγκέντρωση του κόμματός του, του Smer-SD, στη Μπρατισλάβα δήλωσε επί λέξει: «Δεν θα αφήσουμε ποτέ να εισέλθει ούτε ένας μουσουλμάνος στη Σλοβακία, ούτε και θα δημιουργήσουμε καμία μουσουλμανική κοινότητα εδώ, επειδή αντιπροσωπεύουν έναν σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια».
Τέταρτο και ίσως πιο σημαντικό το «όχι» του Κύπριου προέδρου Νίκου Αναστασιάδη ο οποίος στους Financial Times δήλωσε: «Ποτέ δε θα αποδεχθώ να με πιέσουν και ποτέ δεν θα δώσω τη συγκατάθεσή μου, διότι διαφορετικά δεν έχω άλλη επιλογή από το να μην επιστρέψω στην Κύπρο». Μάλιστα η βρετανική εφημερίδα επιλέγει τον ενδεικτικό τίτλο: «Ο κύπριος ηγέτης απειλεί να βυθίσει τη συμφωνία της Μέρκελ για τους πρόσφυγες».
Το κερασάκι στην τούρτα του προσφυγικού για τον Πρωθυπουργό είναι το ενδεχόμενο στο τελικό κείμενο της Συνόδου, να μπει αυτήν τη φορά η πρόταση Τουσκ για τον βαλκανικό διάδρομο: «Ο διάδρομος αυτός είναι τώρα κλειστός».
Στην περίπτωση αυτή ο κ. Τσίπρας θα βρεθεί αντιμέτωπος με ένα εφιαλτικό σενάριο: Να ακυρωθεί πριν ακόμη εφαρμοστεί η συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας η οποία θα μπορούσε να «αποσυμφορήσει» την Ελλάδα από το κύμα προσφύγων που δέχεται στο Αιγαίο και παράλληλα να κλείσει και με τη βούλα της Ε.Ε. ο έτσι κι αλλιώς κλειστός βαλκανικός διάδρομος.
Σε αυτήν την περίπτωση, εκτιμά κυβερνητικό στέλεχος σε κατ’ ιδίαν συζήτηση, η Ελλάδα κινδυνεύει να βρεθεί σύντομα και εν μέσω θέρους με πολλούς περισσότερους πρόσφυγες και μετανάστες απ’ όσους τις αναλογούν σύμφωνα με το πρόγραμμα μετεγκατάστασης, ακόμη κι αν αυτό δεν λειτούργησε ποτέ.
Στην παρούσα φάση το σχέδιο της κυβέρνησης εστιάζει στην αποσυμφόρηση του Πειραιά και κυρίως της Ειδομένης και στη μεταφορά των μεταναστών και προσφύγων σε οργανωμένα κέντρα προσωρινής διαμονής με τη χρηματοδότηση της Ε.Ε. Σχέδιο που η επιτυχία του είναι συνάρτηση της συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας.
Κρίσιμος παράγοντας είναι και η αντίδραση-αντοχές της γερμανίδας καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ. Το αν δηλαδή και μέχρι ποίου σημείου είναι διατεθειμένη να υποστηρίξει μια συμφωνία με την Τουρκία για την οποία οι «κακές» γλώσσες λένε ότι την έγραψε ο επικεφαλής σύμβουλός της Ούβε Κορσέπιους και όχι οι Τούρκοι όπως ειπώθηκε ακόμη και από τον κ. Τσίπρα ο οποίος μάλιστα τη χαρακτήρισε «ρηξικέλευθη».
