Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Το Βrexit και το προσφυγικό δοκιμάζουν, σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες, τις αντοχές της Ε.Ε., η οποία για πρώτη φορά στην ιστορία της βρίσκεται αντιμέτωπη με τόσα πολλά εσωτερικά προβλήματα, που κλυδωνίζουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Μέσα σε ένα κλίμα έντονων διαξιφισμών και ομαδοποιήσεων, οι Ευρωπαίοι ηγέτες καλούνται στη διάρκεια της διήμερης συνόδου να βρουν συμβιβαστική λύση για το βρετανικό ζήτημα που θα ικανοποιεί το Λονδίνο και θα γίνεται αποδεκτή από τις άλλες χώρες, αλλά και να διαχειριστούν την εκρηκτική κατάσταση του προσφυγικού ζητήματος, που έχει χωρίσει σε δύο στρατόπεδα τα κράτη μέλη. Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατεί είναι και το γεγονός ότι ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ έχει συναντήσει τις τελευταίες μέρες 20 Ευρωπαίους ηγέτες, ενώ και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, που γύρισε προχθές το βράδυ από περιοδεία σε χώρες μέλη, θα συνεχίσει μέχρι και την τελευταία στιγμή τις συναντήσεις του με αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων.
Και δεν είναι μόνο οι διμερείς, αλλά πραγματοποιούνται και πολυμερείς συναντήσεις, εξέλιξη που επιβεβαιώνει τις ομαδοποιήσεις χωρών και την πόλωση που επικρατεί αυτή τη στιγμή, κυρίως στο προσφυγικό. Σχετικά με το προσφυγικό, Ευρωπαίος αξιωματούχος διευκρίνιζε στη βελγική πρωτεύουσα ότι στόχος του προέδρου Τουσκ στη σημερινή συνεδρίαση δεν είναι να ληφθούν νέες αποφάσεις, αλλά να γίνει ένας απολογισμός της κατάστασης και να αποφευχθούν ακραίες συμπεριφορές από ορισμένα κράτη μέλη.
Ειδικότερα, οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης (Πολωνία, Τσεχία, Ουγγαρία, Σλοβακία) επιμένουν στη θέση τους ότι πρέπει να απομονωθεί η Ελλάδα μέσω του «σφραγίσματος» των βορείων συνόρων με την πΓΔΜ και τη Βουλγαρία, ώστε να διακοπεί η ροή των προσφύγων και να εγκλωβιστούν εντός της ελληνικής επικράτειας. Από την άλλη, οι πρόεδροι Γιούνκερ και Τουσκ υπογραμμίζουν σε όλους τους τόνους ότι δεν πρόκειται να επιτρέψουν τις εργασίες της Συνόδου Κορυφής να οδηγήσουν σε απομόνωση της Ελλάδας, ενώ με τη θέση αυτή ταυτίζεται η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ και η μεγάλη πλειονότητα των κρατών μελών.
«Η Ελλάδα ήταν και θα παραμείνει μέλος της Σένγκεν» ανέφερε χθες χαρακτηριστικά Ευρωπαίος αξιωματούχος στη διάρκεια ενημέρωσης των δημοσιογράφων για τις εργασίες της Συνόδου Κορυφής. Βασικός στόχος κορυφαίων Ευρωπαίων αξιωματούχων και των χωρών που υποστηρίζουν το αδιαίρετο της συμφωνίας Σένγκεν είναι να λειτουργήσει αποτελεσματικά το σχέδιο δράσης με την Τουρκία, θεωρώντας ότι η γειτονική χώρα είναι το «κλειδί» για την αναχαίτιση του κύματος των προσφύγων προς την Ευρώπη. Μάλιστα ο Τούρκος πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου που προσκλήθηκε στις Βρυξέλλες, θα έχει σήμερα αλλεπάλληλες συναντήσεις με κορυφαίους αξιωματούχους (Τουσκ, Γιούνκερ), ενώ θα συμμετάσχει και σε πολυμερή συνάντηση με την καγκελάριο Μέρκελ, τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και άλλους Ευρωπαίους ηγέτες χωρών της πρώην δυτικής Ευρώπης, που εμφανίζονται πρόθυμες για την επανεγκατάσταση Σύρων προσφύγων απευθείας από την Τουρκία.
Στη συζήτηση για το προσφυγικό που θα γίνει σήμερα το βράδυ στο δείπνο των ηγετών ο πρωθυπουργός αναμένεται να ενημερώσει τους εταίρους για τη λειτουργία των τεσσάρων κέντρων καταγραφής (hotspots), που αποτελούσε και ένα από τα βασικά ζητούμενα, στο πλαίσιο των συστάσεων που απηύθυνε στις 12 Φεβρουαρίου στην Ελλάδα το Συμβούλιο Υπουργών της Ε.Ε.
Σχετικά με το βρετανικό ζήτημα, που θα είναι το βασικό θέμα της Συνόδου Κορυφής, στις Βρυξέλλες επικρατούσε χθες αισιοδοξία για επίτευξη συμφωνίας. Ωστόσο, αυτή δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη εξαιτίας της πολυπλοκότητας που παρουσιάζουν τα ανοικτά θέματα που έχουν σχέση με τα αιτήματα του Λονδίνου. Χωρίς καμία αμφιβολία το πλέον επίμαχο ζήτημα είναι αυτό της προσωρινής αναστολής της χορήγησης κοινωνικών επιδομάτων στους Ευρωπαίους εργαζόμενους στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Στις 2 Φεβρουαρίου ο πρόεδρος Τουσκ πρότεινε να μπορεί η χώρα αυτή να αναστέλλει τη χορήγηση κοινωνικών επιδομάτων μέχρι τέσσερα χρόνια εάν συντρέχουν λόγοι ανωτέρας βίας, όπως μια μαζική είσοδος εργαζόμενων από άλλα κράτη μέλη. Η ικανοποίηση της βρετανικής κυβέρνησης προϋποθέτει τροποποίηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και συγκεκριμένα δύο κανονισμών και μιας οδηγίας, ώστε να επιτραπούν οι παρεκκλίσεις. Η συμφωνία που προετοιμάζει ο κ. Τουσκ και θα θέσει σήμερα στη διάθεση των ηγετών θα πρέπει να προβλέπει λεπτομερώς πότε θα ενεργοποιείται η ρήτρα της αναστολής της χορήγησης των επιδομάτων. Θα πρέπει να αποφασιστεί επίσης αν η συμφωνία θα ισχύει μόνο για τους Βρετανούς ή και για άλλες χώρες στο μέλλον που αντιμετωπίζουν ανάλογο πρόβλημα.
Οι ανατολικές χώρες που θίγονται από το μέτρο αντιδρούν και ζητούν να προκαθοριστεί το ακριβές πλαίσιο ενεργοποίησης της αναστολής και κυρίως το μέτρο να περιοριστεί μόνο για το Ηνωμένο Βασίλειο και όχι για άλλες χώρες. Αυτό που θέλουν να αποφύγουν είναι η επέκταση του μέτρου για το σύνολο της Ε.Ε., εξέλιξη που θα δημιουργούσε σοβαρό πρόβλημα, δεδομένου ότι οι περισσότεροι διακινούμενοι εργαζόμενοι προέρχονται από την ανατολική Ευρώπη. Νομικά, όμως, είναι δύσκολο να το αποφύγουν.
«Να παραμείνει στην Ε.Ε.»
Αναφανδόν υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην Ε.Ε. τάχθηκαν χθες με δηλώσεις τους η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, ο Γάλλος πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς και ο Ιταλός ομόλογός του Ματέο Ρέντσι.
Η κα Μέρκελ μιλώντας στη γερμανική βουλή είπε ότι πολλά από τα αιτήματα του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον είναι δικαιολογημένα και λογικά. Τάχθηκε μάλιστα υπέρ του περιορισμού των κοινωνικών παροχών προς υπηκόους άλλων χωρών της Ε.Ε., όπως ζητά το Λονδίνο, λέγοντας πως «είναι προφανές ότι κάθε χώρα μέλος πρέπει να μπορεί να προστατεύει το κοινωνικό σύστημά της από καταχρήσεις».
Ζητούν δέσμευση υπέρ ΟΝΕ
Ο Γάλλος πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς τόνισε, μιλώντας στη γαλλική εθνοσυνέλευση, ότι «η αποχώρηση της Βρετανίας θα σηματοδοτούσε ένα σοκ για την Ευρώπη».
Επίσης από το βήμα της ιταλικής Βουλής ο Ματέο Ρέντσι επισήμανε: «Πρέπει να κάνουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να κρατήσουμε το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ε.Ε.».
*Η άλλη μεγάλη δυσκολία στη διαπραγμάτευση με τους Βρετανούς έχει να κάνει με τις προτάσεις του κ. Τουσκ να έχουν αυξημένες αρμοδιότητες τα εθνικά κοινοβούλια στη λήψη των ευρωπαϊκών αποφάσεων και να μη θίγονται οι χώρες που δεν συμμετέχουν στο ευρώ από τις αποφάσεις που λαμβάνονται στο πλαίσιο της ΟΝΕ.
Οι χώρες της Ευρωζώνης με επικεφαλής τη Γαλλία ζητούν ρητές διαβεβαιώσεις ότι οι Βρετανοί δεν θα μπορούν να εμποδίζουν αποφάσεις προς την κατεύθυνση της περαιτέρω ολοκλήρωσης της ΟΝΕ και αυτό θα πρέπει να αναγράφεται στη συμφωνία με ρητό τρόπο.
Δεν θέλουν επίσης οι όποιες εξαιρέσεις των Βρετανών να δημιουργήσουν πρόβλημα στην ενιαία αγορά και αθέμιτο ανταγωνισμό στον χρηματοπιστωτικό τομέα ευνοώντας το City του Λονδίνου.
Μέρκελ: Ανοικτά σύνορα με Ελλάδα - Ευρωτουρκική προσέγγιση
Σημαντική πρόοδο διαπίστωσε η Κομισιόν με επιτόπου επιθεώρηση αξιωματούχων της στα νησιά, όσον αφορά το επίμαχο θέμα της κατασκευής και λειτουργίας των hot spots, εξέλιξη που ενδεχομένως να κρίνει τις διαθέσεις των Ευρωπαίων ηγετών απέναντι στη χώρα μας στη σημερινή κρίσιμη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. για το προσφυγικό.
Την ίδια στιγμή η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, μιλώντας χθες στην Ομοσπονδιακή Βουλή της Γερμανίας, υποσχέθηκε να καταβάλει κάθε προσπάθεια να αποτραπεί το ενδεχόμενο να κλείσουν τα σύνορα της Ελλάδας με τους βόρειους γείτονές της(ΠΓΔΜ, Βουλγαρία) και να ενισχυθεί η ευρωτουρκική προσέγγιση.
Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς ανέφερε χθες ότι στελέχη της Επιτροπής, μαζί με τον επικεφαλής της Κομισιόν για τη στήριξη των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα Μάρτιν Βερβέι, επισκέφθηκαν, συνοδεία του Ελληνα υπουργού Αμυνας Πάνου Καμμένου, όλα τα hot spots στα νησιά και διαπίστωσαν ότι έχει γίνει «σημαντική πρόοδος».
Ο αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γ. Μουζάλας, μιλώντας στο BBC, απέδωσε τις καθυστερήσεις από ελληνικής πλευράς στην υιοθέτηση των όσων είχαν συμφωνηθεί με την Ε.Ε., στην αργοπορία στην αποστολή του εξοπλισμού από την Ευρώπη.
Η Γερμανίδα καγκελάριος μιλώντας στην Ομοσπονδιακή Βουλή επισήμανε πως «το μεγάλο θέμα αυτού του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι το εξής ερώτημα: έχουμε προχωρήσει τόσο με την ευρωτουρκική μας προσέγγιση στη βάση της ατζέντας Ε.Ε.-Τουρκίας για τη συνολική αντιμετώπιση των αιτίων της προσφυγικής κρίσης και για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων, ώστε να αξίζει τον κόπο να συνεχίσουμε αυτόν τον δρόμο(...) ή πρέπει να τον εγκαταλείψουμε και αντ’ αυτού, όπως κάποιοι τώρα ζητούν επιτακτικά, να κλείσουμε τα σύνορα Ελλάδας-ΠΓΔΜ-Βουλγαρίας, με όλες τις συνέπειες για την Ελλάδα και για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης;», προσθέτοντας ότι «είναι αυτονόητο ότι εγώ θα βάλω τα δυνατά μου ώστε να αποδειχθεί η ευρωτουρκική προσέγγιση ως αυτός ο δρόμος τον οποίο αξίζει να συνεχίσουμε».
Επίσης, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, αναφερόμενος σε συνέντευξή του προς την εφημερίδα «Bild» για τη στάση των χωρών της ομάδας Βίσεγκραντ, δήλωσε ότι «το να συνεργάζεσαι με τρίτες χώρες για να κλείσεις τα σύνορα σε ένα από τα μέλη μας δεν είναι ούτε νομικά επιτρεπτό ούτε πολιτικά αποδεκτό». «Υποστηρίζουμε την ασφάλεια των συνόρων (μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ) και στις δυο πλευρές. Μόνον αν συνεργαστούμε στενότερα και συντονιστούμε μπορούμε να τα καταφέρουμε, χωρίς να καταστρέψουμε την εμπιστοσύνη και να διακινδυνεύσουμε τη Σένγκεν και επομένως την ελευθερία μας στο εσωτερικό» συμπλήρωσε, προσθέτοντας πως σήμερα «στην Ελλάδα λαμβάνονται δακτυλικά αποτυπώματα από εννιά στους δέκα πρόσφυγες, ενώ τον Σεπτέμβριο ήταν μόνο το 8%».
